Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 9, 12 June 1906 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

EE KATA. A KAMKIi'AMEUA MA KOAPAPAA--0 K.oapf ;paa Loi, aia mauka aku o kahi eku nei o ka hale noho o Mr. Horner; a o Puupuhibaka, eia ma ka aoao makai ōke alnnui aupuni, e kupono ana no ike kahua hale o Mr. •Horner. 0 Kaineke, ka ain i i kū ai ka pohaku o Keoua; kahi i lolēloia ai.,-oia k.ahi i-pee ai o Keoua, Kuaahuula-i keia auhee ana .ona i nei kaua ana ma Koapapaa. Ma keia wahi i pee ai o Keoua a hiki ,i ka hala a.na o Kamehameha aiue kona mau alii no ka hoi ana i uka oMokaulele. He wahi k.eia ma uka pono o Paauil , e kokoke ana i kahi 'wai mapuna. o "Waihalulu. 0 keia kekahi o na wai mapuua ono hu'ihu'i; a he wai punahele hoi ia i na kamaaina oia mau kaiaulu. I keia hala xina aku.o Kamehameha i ka uka o Mokaulele, ia wa i kii mai ai na wahi kanaka o u& 'lii Keoua nei iaia, mai luna mai o Puupuhi-baka. 0 keia ae la na mea i makemakeia, e ka mea leakau moolelo ma keia hoi hou ana i hope e ka-kepa-kepa hon ai i ke kaua o Koapapaa.' 0 keia ka.ua i hoouka īa ai uia oapapaa, oia ke kaua helu eha i hoikeia ma ka "Mooleio Hawaii" (1858) aoao 44. U ke kaua hoi keia a i ho iakaka maopopo pono loa aī no kona iini ame kona makemake e lanakila a e paa kona kumukanawai, oia hoi ke Kanawai Mamalahoa. Ua hiki m> ke oleloia o ka makia o k:na aupuni he maluhia mamuli o kona kukala ana ike Kanawai Mamalahoa. Na ke kaulike ame ka hoopono i owiliia ai ileko o keia kanawai, i kaohi mai ia Kamehameha, aole oia i uhai loloa mahoj)e aku o ko Keoua Kualiuula nian koa auhee no ka pepehi a luku wale ana 'ku ia lakou. 0 ko Kaine.hameha manao maoli, aia no ma ka hooili kaua ana mawaena o na aoao elua e make ai ke kanaka. A nolio o Keuua Kuahuula i Kau, e like me ia i hoikeia ae nei ma na heln i hala; a lioi nohoi o Kameh.imelia e ]ioo])ono•pono i kona mau aina ame ka nohona <> kona mau makaainana ma.i kela a mai keia pe'a niai o kona moku. y\ka,, aole nae oia i hoohemahema ma ka lioonee ana i ke kaua maloko ]>onoi o ko Keoua Kuahuula mau ainaUa hoouna o Kamehameha ia Keeaumoku me ke kahi ma_ Ivele koa no Hilo. A ua hele pu aku ma keia huakai kaua o iikake ame Olohana. A ua hoouna ia hoi kekalii pualikaua malalo o Kaiana a-Aliaula i Kau. 0 keia na alihikaua alakai a Kameh'amelia i hoonna ai no ke kaua ana ia K<-oua ame na*alii o.Hilo i hoonoln ;a iho ai e ia e ai i ka momona o Hilo. No ka hopena o ka Keeaumoku huakai kaua i hoounaia ai oia i llilo, aole 1 loaa >uai kekahi. moolelo e pili ana ia huakai; aka, no ka. mea <, ]Mii ana i ka huakai kaua a Kaiana-a-Aha.ula, lie mea pono ke; nana. ia ma keia wahi. , Ma keia Imakai a Kaiana no ke—Kaua ia Kau, ua nee na koa maluna o 'na,auwaa kau.i mai Kona aku .. nei no Kau. f■ ' ■ Ua liolo akukeia mau waa. kaua a mawaho ]>ono aku oka lae i kapaia o ka l'Laeloa'' hoolana iho la; a h'oouka kaua aku-la o Kaiana i ko Keoua mau koa.' ,Ua pa ko kau,*vmua m'i Paiahaa ma Kamnoa ,a ma Naohnlehu'a, mawaena 'o Kaiana. a me Keoua. ' ~ > ' • .