Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 15, 19 June 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

KK KM'\ A K.' MF.II A MKU A MA KOAPAI'AA--0 laua kai nee me ka Kaeokuinni o Maui 110 kc kava ana ia Kamehanu!m. Aka maloko 0 na l>uke moolelo a S. M. Kaīnakau, J ;ir\vs, Ahemhanm FoornanUv j r ame Prof. A!exatulu - , ua lokahi like lakou: ka hoike ana, o Kokhi maoli no kai liol<■: Hawaii ine Kaeokulani, no ke kaua ana ia Kamehannlia. A ka. mea e hoopaaia ai ka mahele moolelo mni ke kuauliau S. L. Peleiohalani mai no nei hoio ana a Kila mai Ilalawa aku, a hoea i Kona, i 0 Kamehameha la, eia ka mea i lo.ia. A hoe i 0 Kila. imua o Kamehamoha, ua hoike aku 3a oia i ka olelo i mua o ke Aiii: "E ke Alii—e; Eka Lan:! I hoea n.ai !a ;m in'.ua ou me "ka waimaka.' : Ia wa ninau mai la o Kamehameha ia h ila: ''Eleaha nei waimaka o ka hikina mai?" ' Ae," wah-i a K-iJa ipane aieu ai imiui 0 ke AliL .Uie...k.a .imoman ana i ka olelo ana'aku: "I!e kipi ua hiki mai!'' "Owai keia kip ?'' wahi a Kamehameha i ninau mai ai i ka elele. Pane aku la ka elel--: "0 Kaeokulani, Kalanikupule- ame Koalaukani," A ninau hou mai la 0 Kamehameha ia Kila. "IMiea ka nui 0 na koa kipi?" Pane hou no 0 Kila i mua oke Aiii: "He eliiku lau ko lakou nui.' 1 / 1 kela wa no i huli ae ai 0 Kamehameha a kena ae la i kona poe kanaka e hoomakaukau no ka holo ana i na Kohala no ke leaua ana ia Kaeokulani ma. I ka lohe ana 0 Eiamehameha i keia iioeu kaua kiiū mai na ,Moi mai 0 Maui ame Kauai, ua haawi ae la oia i ke kauolia i kona mau makamaka kaua e hooinakaukan a e liuliu i na au- • waa kaua no ka liele' ana e hnlawai -ine na au-waa ka.ua niai Maui a mai Kauai mai. Va makaukau ae la na auwaa, ua ]>iha i na koa a o ka. moku "lawe lue" ship) o ua Paiea nei ma keia huakai, ke olelo ao ka mea kakau moolelo ])e'la, oia. no ka niok.u kuna i lawe ])i 1 : ia ai e Kameeiamoku nia Kaupu'ehu, Kona Akau. oka inoa o kl'ia. moku 01 o "Fair Ainei'ieau' 1 wahi a k'a Moolelo Hawaii a Prof Alexamler. Oielo hoi ka mea. knkau moolele James, 0 ka inoa 0 ua moku - kuna. la oia o "Pelekane" (Br:tannia) Ahe ekolu mau ]>u keleawe i kauaia maluna o keia wahi moku. Oia mau pu, r.o luna mai lakou oka moku "Fair Ame riean" O na'lii kipu 0 luna ona "«noku-ka.ua M nei a o Kameliamaha, oia no o Aikake ame Olohami. oke alakai hoi ona waa peleleu i 'hooukaia iho me kekahi mau pukuniahi o Kaiana a 0 na alakai hoi ona koa ma ka aina 'e nee ana no na Kohala, 0 Kameeiamoku a me Kamnnawa. 01 i na waa kaua huiia o Kahekili a me Kaeo-Kulani e hoao ana e pae i Kohala; aole naehiki, ua pau lakou i ka hoaulieeia no luua oko lakou mau au-wa<i. Ko keia pae ole ana o na koa huiia 0 Maui a me Ka.uai i uka o ka -aina, ua kalowa loaaku la lakou ma na pali h-ula ana o Waimanu. I keia poe au-waa kajia huiia nei -,'e . kalewa, ana ma na k&i «na pali hula- ana ia wa 1 halawai a.ku ai na waa . kaua peleleu me ka moku lawe hae oka Moi Kamehameha me P , ** " ua au-waa nei;"a hoomakaia iho-l'a kekahi hoouka' k;iua moana mawaena 0 na a.oao elua. ('E IIO.OMAUIA AK'U. ANA.)