Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 25, 30 June 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

I ka ana ae a maloo ponu ka aha a makaukan o Kaniehameha e k«tno i ka aha, ua kn iho la i Va pulft, elike me ka mea-man ma ia han;i. A p*u ia, ua komo aku la o Kamehameha a ku iho la malalo pono iho o "Aha-CJla." Oko ku ia mahilo ona aha nei, mai ke kakahiaka a ani ka la, aohe liaule o ka aha; aole no li(n he moku. Ikeia ae la, aole-i ke akua 6 Kukailimoku e hele'o Kameh:;meha i Kau e ike i ka hoahanau ia Keoua. Alaila, hapai ia ka ni a me ka ninau no ka mea nana e kii o Keo.ua i Kau no ka holo mai i.Kawaihao e ike i a Kamehameha. Wahi a ka mea kak;in noo'elo S. M. Kamakaa mā ka.na mooleloi kakaa ai no Kamehameha. makeia holo ana o Keaweaheula i Kau, o Kamanawa k-ona kokoolaa o ka holo pn ana Mamoa nae o ko Keaweaheaiu raa hoio ana'ku 110 Kau, halawai mua iho la laua me Kamehameha; ■ a ia wa i olelo mai ai o Kamehameha ia laua. Hoomoeia iho la ke ku hou ana o ka aha a, kekahi la ae. Ia la, huki hou ia ka aha elike me ko ka la mamua iho, a o Kameeiamoku na mea no laua ia hoailona. Pau ka pule ana kahuna ame ka lakou mau oihana, komo aku la ua mau mahoe la malalo o Aha-Ula no ka hoike mai o ke o Kukai.limoku, no ko lana lilo i mau mea oana e kii aka ia Keoua'Kaaahuula i Kacr, ame ka hiki ole ia laua ke kii. I ke komo ana o ua mau m'ahoa nei... a.ku.malalo o ka aha. Mai ke' kakahiaka mai nohoi ko laua ku ana a hoea i ka aiviua la, aohe mea a moku iki ua aha nei, a i ule hoi ia, haule iho hoi i lalo. Nnloila, um maopono ae la i mi mea apan; aMe 'ana i ae ia no ka lilo anrri mau elele na laua e kii ia KeOi-a Kuaahuula. AlaiUi, hoomoe hou ia ■ka hnki apa i ka Alia a kekahi la ae, oiai o" Keaweaheul'u ke alii i kue e nana ia ai ke ku o ka hoailona maluna ona, ame ke ku ole hoi. I ka makaukau ana o na liana apau a ka Popa Kahuna, ma ka lakou oihana,, a pau maikai no hoi me ka hololea, oia ka, wa. a KeaAveaheulu i komo mai ai .malalo o ko aha kapn o Aha-Ula. laia no i hele ai a kupono īnalalo pono o ua aha ne), o Ka moKii iho la no ia o ua aha la.. .1 nei wa i akaka ae ai ī ca 'lii ame'na mea apau ke alii nana e kii o Keoua Kuaahuula i Kan, Ia po ibo, na .akoakoa hou ka aha a na 'lii, o lakou wale no, me ka ike 013 o Kamehameha, elike no tue ka hapa nni 0 na halawai malu a na p.oe'alii la ma na hana a lakou i mn-kema-ke' ai e ike ole o Kamehameha. • » Oia ku-ka uā ppe alii nei a pau ka lakou ku-k.a ana ia po; a i kekahi kakahiaka ae, ua hoea aku la 0 Keaweaheulu īmua 0 Kamehnmeha no kona holo aha i Kau,- no ke kii .aha īa Keoua Knaahuula e hele mai e ike laua me ka hoahanaUj Kamehameli», i Ivawaihae,,