Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 28, 4 July 1906 — Moolelo Hiiakaikapoli-o-Pele. KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U. [ARTICLE]

Moolelo Hiiakaikapoli-o-Pele.

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U.

' "E loaa iina ka lakou ai ke hooa lakou i o Olepau. A ia w;i, huli ae la oia a pane mai la i kona mau hoa." "Kahaha! I ku hoi paha 'ka' lana la haua hoobilahifa mai ia'u i kuu hana ole aku i mea no laua e nele ai i na pomaikai a pau niai a Olepau mai. Ē kahea ae au, ei make o Olepau." I ka iohe ana o 1 ohiau i keia olelo a Hiiakaikapoliopele ninau aku la ia iaia: "Pehea e make io ana 'anei o Olepau ia oe i keia la." Aē aku la o Hiiaka i ke- kane me ka olelo aku noln i. "E make ana oi' 1 ia'u, i ke!a la. I ku hoi paha na hana hoohilahila a nei mau wahine ia'u i ke ola o Olepau ke k\u.:a o ka laua loaa. Lawe au i ke ola o Olepau, nele laua i ka imi • )aa ole; a hoaa wale iho no auanei ko laua. A i hai aku au ia oe, e ke kane. 0 ko O.epau make ana; o ko'u ola ana ia; a o ko Olepau ola ana; o ko'u make ar,a nohoi ia. A o oe ka hoi a me i'u ka mea aloha. A ma keia hana ana nae a'u e liaele like ana no ka make a me ke ola iluna o Olapau a kahi- e hiki ole mai ai i kela mau waiiine ke hoo papa hou mai ia'u. Ē kuu makamaka heluhelu, mamua o* ko kaua ike ana i ke kau mua loa a JBiiaka i kaliea ai no ka make o Olpauehe mea pomo 1 ka mea kakau ke h(>akaka iki ma keia wahi i kekalii manao, a oia keia: 0 keia inaheie a kaui>,,e ka makamaka helulielu, e ike aku ana, oia ka mahele e hoike mi:i i ko Hiiaka lioopapa ana me "Waihina--16 ma no ka make a u.e ke ola o Olepau. O Hiiaka aku ma ka aoao make; a o Waihinalt mu mai nohoi ma ka aoao ola." Nolaila, e hoomaopopo oe, e ka maleamaka heluhelu, o na kau a pau a Hiiaka i Kau ai ma keia wahi, he mau pule no ia no ka make, ma ka manaoio kuhihewa ana a ka poe kahiko,'k o na pule hoi apau i hanaia mai ai e Wailiinalo, he mau pule hoola ia. Aole hiki ī kou n*)ea kakau moo elo, e ka makama}ia heluhelu, ke hooia aku a hoole aku puha i ka oiaio o ka make. ame ke ola i owiliia iloko o keia mau mele i panaiia ai mawaena o Hiiaka ame i Waihinalo (ma). . Nolaila, e hoomaka kaua ri»a keia wahi o ka kaua moolelo, e ka hoaloha he'kihelu; - a e ike anakaiia i na paio.au» mawaena o ka wahine o ka' Palekoki" Uwila o Haleueia'uma'u a me 'na eueu o

Mjaui, oia o Waihinalo a me Kawehiikaioliuoiiu. Mahopo iho o ka ]iau !ina o. ka Hiiaka kamaiiio ana niai i ko kano . f-like nie ia 1 hoiko ia ln., ua hapai ac la o līiia'ka i keia Kau, oia . hoi keia pule i hoikeia rrialalf) iho u- i: Kau jElua Haiien' ame Umi o ka Moolelo o Hiiaka. I Waihinalo iki a k j poipoi—e 2, la wai o Maui? 8 Ua make ia! 4 Ua make ko alii nona nei moku • ■ 5 Ile puaa kau ko Mo'okai 6 He ilio kohekohe ko Lanai. 7 He pale ka aaka ,ko Kanaloa 8 Ho puaa, kai Molokiui 9 Huli kaele o na hono 01 Paiauma wale na aina II Uwe kamalii, uwe ka wahine 12 I ke kula pili o Kamaomao , 13 Oho kikepakep.a na aina 14 Ke kumakona o Maui —e--15 Ia wai o Maui-^e? I ka pau ana o keia Kau a Hiiaka, ia wa i pane ae ai o Olopau ia Waihinalo ma: l, Aia hoi paha kuu make ia olua la. E kahi wale no au i olelo aku nei ia olua o Hiiaka ikapolionolo no kela wahine a olua i kuamuamu a i olelo ino aku ne i; hehoo-oleole wale no iva" ka olua. 0' ia paa no o olua i ka ole. a laa kuu pilikia la. Ia wa i huli ai o 1 Waihinalo meko oioi ku ana- iuo o kana noho ana, la ka lima hema ma ka puhaka hema, a paneiho la oia i ka huaolelo kaona: Aole oe e make, e kuu kane i kela wahine hookano a hilahila ole. Na'u-'aku ka hana iaia, pili ■ oia i ka p ūa. He nelo aumakua auanei kakoue liwaakila niai ai kana pnle a-waha elike me kana i hana mai la. Ile ninau ka kela ino i ninau mai la. no kou inoa. ke alii o Mnui; nolaila, ka'u e hoike ao i kela pupukn ma ka'u pule i na Akua o kakou. A mamu)) o ka pulea an ei mai o ko molo a ua o Waihinalo, o ke manawa ia a Kapo ī olalo mai ai i ka hanai. Auhoa 00, e kuu haiuii, wehe ka piko la o na hoahanau; liemo ka pili a ka makua me ke koiki; na hoea mai ka la ino. 0 kela wahi ' pupuka wahine au o olelo hookano nei, o kou kaikamahine, aole ia he moa e, aka, o Hiiakaikapoliopele no kela. He wahi pono no kau, e kuie kaikamahine, i na aumakua o oukou; eia nae, he ' pono ai, a he pono aahu wale no ia. 0 ka ioa me ke kuonoonoo aku, ea, aia i kela wahine; oiai nona o luna, nona o lalo; ka akau a me ka hema, ka hookui ame ka h.ilawai ke nui ame ka l'iilii, ko ke Kai'," ko ka wai a me ka aina, ka ua a me ka ma-kani, ka hekili ame ka, . uwila no kela wahine ia. He io he , iwi, ahe koko no keia poe apaui nona, Huli ae la o Waihinalo,, ua hele , na inalea a lilo i hope ke leo pilia inaina pane aleu la ia i ka kahu o ' naia Kapo ■