Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 34, 12 July 1906 — Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

Moolelo Hawaii Kahiko.

IhnmalauHuia e J. 21. Poepoe no KA NA'J AVPUNI t mokuna 111. Ka Uooklo o ko Wakea ma Noho ana ma Kalihi- Ka Loaa ana o ke Akua ĪJ!u .0 K'imeha'ikano. Aole anei o Mehani i oleloia ae la, oia no 0 Mehaloni, i ike nui ia ma na Mele Koihonua, ma ka inoa 1,1 i Mehalani, e pili «na ia P»pa, e like me ke mele i kuhikuhiia ae la? Aole anei 0 Mehalani, oia no 0 Mehailani i ikeia kh ka moa 0 kela ko'a i'a o Kauai i hoikeia ae nei? Ua hoike mai hoi 0 Aber-;homa F. rnander ma ka ao'io 171 0 kana Buke 1, Ka Lahui Poluneūa, ma ka man-oo ana 0 kekahi poe paa moolelo kahiko 0 Hawaii o Kana wai-lua-!ani (o;a o lianiawaelua)ani) oia ka iiioa kahiko 0 ka Mokuponi 0 liauai; a 0 Lalo-wai a )ioi, oia kekahi inoa kahiko 0 ka Mokuponi 0 Oahu nei. Aia ma kekahi palap- la aina kahiko i p&'iia ma ka M H 1840, e waiho nei ma ka waihona palapala 0 ka m>a kakau, ua leaa ka inoa * Lalo Ororo." Ua like keia me ka inoa "Lalo 0 Lolo," a i ole, Lalo Ololo." 0 keia inoa "Lalo Orcro" i hoikeia ma keia palapala ain?, ne ia, oia ka inoa 0 kekahi wahi ma Funa', Hawaii, aneane 5 mile ma ka hikir>a hema aku 0 ka Lua 0 Pele. Ke kuhikiihi nei ka mea kakau i keia mau hoike ae la i mau roea hooiaio mai, ua lehuleh i loa na wahi--0 Hawaii nei i kapaia ma ka inoa Lolo, 01010, a i ole, 01ooJo; a ma ia ano e hiki ai ke oleloin, he inoa kamaaina no keia no Hawaii nei/mai kahiko loa mai. Aia ma ka Makupuni 0 e like me ka mea 1 hrākeia ma ka helu i hala, loaa no keia inoa "Lolo" oia hoi, Lolo i-Hanaimaa ma Wainihi- (a ua korro hewa ma keia helu i hala, ka inoa Wahiawa)- Lolo"\]ehViJapi, aia no ma ia wahi (Wainiha) a 0 Lolomauna no hoi. Aia ma kekahi o na kau a Hiiaka, oia hoi o "Kunihi Kaena, holo ana i ka malie/' e leaa ai ka inoa Ohiki-Lolo. Penei kekahi hapa oua kaa la: Kunihi Kaena, holo ana i ka malie Ua welawela i ka La, ke alo 0 ka'pali Aaamo mai ka La i Kilauea Ua wela i ka La-na Koawaula Oia i ka makani Kaiaulu He niakani ia, no lalo Hnoa i ka La na Makua « Wela i ka La na Ohiki-Lolo. piha.ia aku ana keia kau ae la ma ka moolelo 0 Hiiaka ma keia mua aku. , K iloomaie ia aku ana~