Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 37, 16 July 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO; KAMEHAMEHA I.

Ka Nai Aupuni o Hawaii.

Ua hoikeia ka huakai kapu hoano o Kahoalii i Kailua a i ka hoaa no ilaila, ua hoolale iho la no ua Paiea nei i ko na poe kanaka e pii i ka mahiai. Eia keia hoolale ana a ua hookalakupua nei i ka po okoa no. I ka hele ana a wehe mai kai-ao; ala na kane apau no ka pii ana e mahiai; a o na wahine hoi i ka lawaia i kapaia he haha-mau. I kakahiaka nui wale, hoea na poe a pau i ka uka-mau-lu-kua; a hoomaka na puali e mahiai. Aohe alii punahele ia Kamehameha i lalau ole i ka o-o a mahiai. Ua laulima like na 'lii ame na makaainana ma keia hana. O Kamehameha pu no kekahi i mahiai me kona poe alii ame kona poe kanaka. O ka ua Paiea nei hoonohonoho ana i kana kulana mahiai, ma keia hoonee hana ana, ua hoonohoia na kanaka ma na papa ekolu. Ka poe o mua: ka poe o waena, a o ka poe aku o hope. O ka hana a ka poe o mua, oia ka uhuki ana i ka nahelehele ame ka waeie ana i ka mahakea a kulnua m--hiai hoi . oka poe aku o w ; ieoa, oka paeli hoi ka lakou i ka lepo me'ka ulaa aua ae i ua e-ka i palup'alu ai ka o-o no ke kauu ana aku iba huli (kalo]. Ao ba papa hpp'e'loa, ia lakou ke kauo ana i keia ame keia ano huli ; a pela ke ko ame ka maia. __ 1 ka hele ana a kahi-kole ka la, me he mea la oia paha ka wa mawaena o ka hora 9 .ame 12 o ke awakea, ua hoike aku la ka ai-puupuu ia Kamehameha; "E Kalani'—e! Ua makaukau na mea ai." Ae mai la o Kamehameha. Aia wa huli ae la ia a ole • lo ae la i na kanaka ona. "E a'u mau keiki—e! Ua oki ka hana! E kanmi wahi ai kakou; a e hoomahei hoi ka haua. No ka houpo hoi kau wahi manawa e mahiai aku ai. I kouekonea no uei mea a ka hana ana, i ka paaj.ku o ka houpo, aohe hoi e knahewa na maka i ka houpo lewalewa." I ka lohe aua o ua 'lii ame ua kanaka i keia ieo o ke alii, ua ala like aela lakou apau iluna a hoi nui mai la no kahi i hoomakaokauia ai ua mea ai. Ike kaawale aua ae ona kan.ika mai kahi mahiai ae; ia wa i uaua peno a-:u ai o Kamehameha i kahi o ka mahakea i pao i ka mahiaiia e na kanaka, aole i kaua mai ka uni o 0 kahi i pau i ka hauaia; a olelo ae la oi:.-. "He wahi h ana ualulu maoli no keia la o ka mahiai!" A olelo mai la noi keksTTti kona mau alii, "He mala auanei keia a ke alii, he nui a ke kuahewa maoli no. Hewa ka hoi ka maka ke ike aku ika maia a ka' alii ikaika i ka mahiai." A olowalu ae la hoi ka olelo ana. a'na 'lii ame na kanaka Ika nui hewahewa o uei mahiuaai ake alii. No keia paha ame nei mau kauikani piha a ua'lii ame ua kauaka i .) ka nni knahewahewa o ka mala a ke alii, ia wa i pane mai ai o Kamehameha irana o na 'lii ame na kauaka ona: I, E na 'lii ame a'u poe keiki: He uani ia, na mnhi iho Ja no oukou aua ko ka ai iwaena; alaila, iua e oo :u, -eia j. mau uoea a. oukou i hnna lima pouoi iho la; a i hoouua ma' au e kii mai e uhuki i ba ai; e hahaki i ke opu-ko; e kua hoi . i ka maia; alaila, e uhuki ae.i -lfa ai,'kohi i.ka huh, a, oia buli po omau hoo iho iloko o ka lepo, mamoa o k<i hialele an'a'iho i be kihapai..