Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 47, 27 July 1906 — Page 1

Page PDF (343.53 KB)
"N u Hawaii e HLoopoiiopoiio ia Hawaii.
POALIMA IULAJ tf 190U
BUKE H, IIFT.P 47
NA HELU APAC, 1!>6
Moolelo Mav^aii
Klahiko.
HE MOOLELQ
Ka Na*i Aupuni o Hawaii.
HwmaLavkouw e J. Jl/. Poepoe no KA
III.
Mi ki h 9 o la'ioan, M H 1794, na kTT nui U p Van,i-knui ma Hiln. A penei Ka bo'k j n u-i Jlulel't Il-ni n\ (18-54)
DO keia kU cli'cl Uiai Q Yelllcl'-iOllri
Anl^ i kooio ma slokn o ke a'\\a, no ka ran, e p.} aua ka TJlaannai \\a manav-i. IP makaui pnuo nle i.\ kp ku UA mokn Hi a ia awi
E noho JDI o Kiuiebamelu IA ininaxv.i IL«lo nkn la oia ualnn* n k* vraa, a e* uku la uui'nna o ka moku a IJH lull a i ae In me Vamkoua." H-ilo pa Q ,K-nn?lmmpbit niB Vanefconwn icoluna o kona moku a ku ma Keajake-kna. Ma ka BOQO o Puna a me Kan, kd bolo ana p. ka Ira miiko i ka la 12 o la malama.
lldiiwi u Vanekouwn i fnau bipi a i man hipa nohoi. Mdheraak** no o Kimehameha ia m.iu me-*, no ka aiea, hidnao M he ojau in fa lako^ a waiwai ui kona aina.
Ike mai la o Vanekouwa, ua mahuahua iki ap ka pa ka-ipoohiwi o (a) Kamehameb^, »ka, aole \ rnalacad pono na koa IA Kumetiameha i ka po, a me ke.aa noboi, ncKanej, he me* maa DO i ko Hawaii nei DOB aUi, mai ka wa kahiko mii, i hookahi kanaka nftoa e kiai kc alii i ka pu, a ua kapaia ua kanaka la Kiaipr,
'•No la hemahema ana o Kamehameha, a'o mai
0 Vanekoawa laia'i mai la. E maiama oe i na koa; e
e honnoho papa ia Likou; a e rnoe kek-ahi papa i ka
po; a, e ala«ktfkahi papa e kiai mai ia oa; a pela no i
ke ao. A pel a. no e maUn-aia'! oe i na U a \ a'i o kou
ola ana "
A a'o mai la o V.mekonwa i ko Kamebameba kanaka i ka pai^aa.
A ike mui oTanekouwa, he alii haipule'o Karue-hameha, i hou mai o Vanekoawa.
Am ke Akaa ma ka lam. 1 na ma kern tike oe, c haipulo, ea;
1 ke aln e haawi mai i Kahuna nau. A i hiki mai ua
Kahuna la, ea, e ai noa oe. Aole pono ka ai katfu,
He mea hoopunipuni no ia. Aole akua ma ka honaa
nei." Airt no ma ka lani.
Ai hou mai la o Vanekouwa ia Kamehaoieha;
"Mai hoonoho oe i ka haole i Hawaii nei: Oloha-na malaua o Aikake; Aka.okanuio ka haole, he mea opn inomo loa; he kanaka haha wale; he poe hoomakfiulii aina «Aole pono ka haole ke noho^mai ma ko oukou pae aina o hihia oukou."
A ike ae la na Kanaka a me na alii, ua oluola mai o Vanekoaawa; na like me ka makamaka maoli. oluola n« 'lii a me ua kanaka iaia, (a) no kana ao ana mai ia iCamehnmeha me x ka oluola. Nolaila, i aku la o Kamehameha ia Yaneknuwa.
E ftoomantiwanui iho a puldo lion aku.
IIi Mi'jMo o ko Wakea ma Nolto ana ma Kalilil — Ea Loa&
GJia o ke Ahta Ulu o Eameha*ikana.
0 Kaitangata fk) o Whaitiri ka wahin^. He wa-hine keia mai ka lani mai ka ibo ana a noho pa raw Kaitangata. I ka iho ana mai o nei wahine mai ka? lani mai, ua ukah mai kana kaowa nona ka inoa o Nonokia (k).
Hoc a laua i ka honua nei; pepehi iho la o Wbai^ t ri i ua kahu nei o^a. a mnlama iho la'i ka puawai o ua kahu nei. Lna hoi *i halawaj.ai m_G Kaitangata^. h^awi aku ]a oia 'aritii i ka puuwai o Nonokia, e ai o Kait-ii g .ta. Asa, ua hoole o Kaitangata, aole oia e ai ia m»-a. la waolelo mai la o Whait n.
Da kaulaua koa inoa ma ke ano he kanaka Ika-ijfa a ke koa hoi A na manao ia hoi aa, ma la .ann he kanaka mkanaka la oe; eia ko, aole. Da kiTfiihB-waia ac; A ua make ma'a wale ka hoi kou kaowa"
Ua ncho a. kane a wahine iho la o Ka taog-ta a
mp Whail'n; a hninau mai la n.i laua o Punga [Pun#|
o K r>hi Ik) a me He'rua ^w)
(J ke d/no o ka iuoa Pur'g-i ma ka olnlo Nn Kilany "ka makuakanu o ka oh^na moo; 1 ke ano hoi o k» ionoa Karibi, nia ba alibi pohaku o ka upena.
Haaau mai ka Puna poe keiki, he poe moo a use ka in a ao. A na.Hema (w)mai hoi o Tawhaki(Kahai)
He w-thine kei^ Herna i hoikeia ae la, .Aka, he Hema (!<] no kekdlu o ka ranolelo Nu Kilani He keiki keia IJema [\\i] na Wjilin a«ue Keita gata.
Na Jana rai o Hetra (k). Noho aku hoi keia He-ma id K/renuku (w), hanau mdi o Pupuraamono (w); K.iniii (k)ame Tawhaki [k].
Ua ike ae la OR, e ruea belnbelu, i ka moolelo u ko Hawaii nei Hema me ko El era a (kanel U ka ruoolela kahiko o Na KiKmi. He QJUU tteluheleua ano "like na nae ma kokahi mau wain. Ua ike kaua e ka mnk.a maka, i keia mau'mea ano like tnawaena o na mcolelo> elua; ko Hawah nei ame ko Nukilani, a oia keia;:
0 Aikanaka i hoikeia ae la oia ka makuakane o Fa na ame Hema, aole la he kanaka ai maoli ikaiokanaka He kuhihewa nui nae keia o kekahi poe kakau moolelo H wail kahiko no keia inoa Aikanaka.
Ua hoi ko Hema makuahfne i ba lani ma Ra moo-lele Nu Kiluiii, a ma ko Hawaii nei moolelo hoi, ua lele ko Hema*makuahtne a noho iloko o ka mahma; a kapaia oia o Lono Mubu.
AoJe mea hoike maloko o ka moolelo- Na Kil^ni ua holo ko laila Hema i kekahi aina mamao loa, eike me ka bolo ana o ko Hawaii nei Hema i Tahiti a maker oia ma,Tahiti, poaloia koaa maka e ka Aaia nukea— akane.