Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 47, 27 July 1906 — KA MOOLELO Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele. KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U. [ARTICLE]

KA MOOLELO Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele.

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U.

(Hoomauīa.) Ae aku la.o Kapo. Haa\yi īho la iaua nei i ka aloha nokahi ame k^h;; a hōi oaai la o Kapo n, hele aka la nohoi lakou nei a-hiki i ka Jae kahakai; e pale ai o Kaupo ame Kahikinui. loaa ko lakou nei waa; He waa keia no kekahi mau kanaka e holo ana i Hohoipu i Kohala. • ♦ Elua ua mau wahi kanaka nei no lana ka waa a he ekoJu hoi iakou nei alieia ko lakou nei niii o luna o ua wahi wahi waa nei. Ia lakou nei i hoomaka ai i ka holo. olelo aku la o Hiiaka ina raea v?aa; ''Auhea o!ua ena mea nona nei waa. He wahi manao hoopuka wale aku no keia* ia olua; a na olua nohoi ia e niina mai i ka ponoame ka ole, a oia keia; 0 k'a ] aene(pae »na) o ko olua waa, aia i Honoiuu; o ko makou awa hoi \ makemake ai eKu aku o Hawai'i; oia o Kawaihae, Ina hoi e ae olua ilaila inua kakou e pae ai; a tnai laila hui olua e hoi mai ai no koolua awa, oia o Honoipu; he uku no hoi ka makou e haawi mai ai ia oJua." •Alaila, \ anē aku Ja kekahi wahi kanaka ia Hiiaka. Ua-ae ija kau noi,, Aohe mea nana e hoole. Heaha auanei hoi ka hana nui oia lawe ana aku ia oukoa a hoea i Kawaihae. - A pa pono, wahi a Hiiaka i pane mai ai i ua wa>. hi kanaka nei, me ka hōomau ana mai nohoi i kekamailio ana: k> o Kawaihae k'a'u awa i makemakeai e pae makou. aka, ina nae kakou e holo ana a ka moana 'aku nei, a'kuia ia'u ka manao no ko kakou pae pu aku no i Honoipu, he maalahi ioi* nohoiia no olua a no makou nei nohoi. Kau īho la lakou nei apau maluna o ka waa,, hoala ke kia, kau ka pe'a a o ko lakou nei hoJo iho» ]a no ia. .Napa aku ia iua wahi waa nei, he kohn mahimahi ka helena o ke kal 0 ka /moana hoi ia wa, ua iiele iho ia a maikai ke kai. * Oiai lakou nei e holo ana, aia ko Ji)kqu nei ihu ma ka hookele ana a na mea no laua ka waa i ka laeo Upolr, ia wa pai e mai la o liiiaka: E hoihoi ae olua i ta ihu o ka waa o kakou a ka. wai o Pahoa i ka aina a Honomakau, i ole kakou e haule loa ilalo i koia e ke au, ina o Upolu ka maka o ko kakou waa. Ike iho la ua mau wahi kanaka nei, he wahineakamai nei wahīne malihini e kamailio pu ne'i me )aua, ika hookele waa, la wa hoohuli ae la ua mau wahi kanaka nei i ka ihu o ka waa a kauponoi awa o Pahoa. He awa pae keia, aia i kai pono o Honomakau. Ninau aku la kekahi wahi kanaka ia Hiiaka: He kamaaina no ka paha oe no Kohala nei? Kei ka maopopo o keia wahi ia oe. Owau nei la, "wahi a ua wahi kanaka nei ī hoomau aku ai i ka. ōlelo ana, he leeiki kamaaina au no Kobala īoko ame Kohala waho. 0 ka aina au i hoike-*mai Ja, oia ka ihu o ba waa o kakou, oia maoli ka aina nona ka olelo ia ana, heaiha haaheo. He keu kou pololei oka olelo ana mai ne'i e ka malihini i ka wai kau o Pahoa. Pane mai la o Hiiaka: "Ae. He kāmaaina-no' au no ua aipa.haaheo la. 3$ Eoomauia aleu ana.