Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 73, 27 August 1906 — Page 1

Page PDF (305.68 KB)

Nn TTawaii o Floopoiiopono in H
Kahilianlmii ka Elele Lalmii Wasinetona
POAKAHI,* AUGATE 27 I'JOh
KA HELU APAU, 222
UKE II, HKI.l 1
Moolelo Hawaii
Klahiko.
£.«jiiaJoi.;*via « J J/ Pup* no EA AA'I AUPUN1
HE
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
I keli wa e'aihee rei oa koa o Kalanikupule, a o ka wa hoi o UP koa o Kame^.arapha e popoi ana ma kela a-ne keia anao o m koaoOahu nei, ea huh ae la o Kalanikupul? a kanmlio aka la i kona kaikaina ame kona n^au alii ukal 1 :
"E ! Aole no keln he poe koa— Ka! aohe hou like. Kukulu ka hoi k»la hi i ka makani. Pn DO ka eleu me ka la a— k*hele Ka ka hoi ka huelo; he ihoDi pan. Ea; anhe pnnoiltoeb! E imi ke ola,
0 na pokii.
Nolhila. ua holo o Kalanikupule ame Koalaukam. A k^ hee nei hoi n» koi o Oahu nei. Ke haki nei ka iiiiuofep k TO a ma kai aku DPI, a ke popoi la
1 nka o Nuurtiiu.
Ke holo la hni kekahi poe koa o Oahu nei a lalaina ae KM na rapalina pali o Kaukonfthna ama Kcmahaanoi, eia one, u* loaa aka la no ia poe koa i Da kanaka o Kamehameha apaa no i ka lukuia
0 ka hapanui hoi o na koi o Oahn nei, DA holo a lele kawa maoli i lalo o ha pali o Naaana,
0 Kamehameha hoi, KA NA'I AuFtN'i, a o ke Koa kaulaoB o Hawaii nei, ca hoen aka la oia me ka la-nakiln ha&beo A ku iho la i ka nuko o Nuuahii me ke kalele ana ibn i ka poohiw* pali o Holoikeahole.
Maanei o ka knua moolelo, e ka makam^ka helu-helu, e kamailio Una no ka inoa Paiwa, e heaia nei i ke kawa'o Pui^a
Ua oleloia, ipaluna mat o kela kahawai e ka aiia kekahi pi pohaku loihi a manoanoa. A ma ka la i hooabdia ai keia kauu ae la n Naaaao, ua pee kekahi haina lehulehn loa o na koa o Kalanikupule, me ka lakou raau pu koa poohiwi.
Ua ki la aku na p-ukuniahi a KamehemeLa i keia pa pohaku; no eono p»ha manawa o ke kiia ana'ku o aa].a nei, n lele Ihlii na pohaku ame ke a o ua pa nei i o ia nei. A ma ia hana ana, aa hoohioloia iho la ua pa nei, 0 ke'a k«ni ana o ka pukuniani ma la wah), ua hoopuiwdia na kanaka mamuli o keia maa kani pukumahi ara.
A oia "Puiwa" ana o na kanaka i kapaia aiia wahi o ka u|jflna o Honolulu nei, o Puiwa, a pela i maa ai ke o ann oia inba mai ia w*a mai a hoeb mai i keia wst.
(E 1IOOM\\UI^ AKU ANA. )
III.
_Vo lfoita j ut*-nui nine Eandlaa-iki.
U'i ole!or->, UM Lianauia keii mau mahoe ma Ktthnnh nuila, Hana. M-MH. Ua paa keia mau Hana-laa pJiri. 0,4 lioi o rhnal ia-n'ii ara-> Hanal^a-iki, ma ka L'r.r.p Xu4iihau ^m o Dav d Malo i hoike:a ma ka Mook-lo Hawriii (1858).
AH. ua liJiDrilua rai ia nae ka oiai'o ame ka po-lolei n I- ,'ii piiiri u;ia o n p i Hanalta lie nui kekahi Ha- UA\\A i. a ho iki kekahi Hfmala-i.
I 1: a wa kahikn, inn ka wa e aumeume ana na'lii ainiokh o Maui T.IP ko Hawaii mau al i aimok"u, no ka iahni ^lii kipkip. mawaena o ia poe alii la, ua olelo ko Ma i poe alii, he elod mnu Hanalaa i loaa noloka mai o Pal on a me fcatu wahine o flikauwainui, oia o-Haaalaa-nui ame Hana'ai-iki
0 UannlfiJ nui u a Ua mahoe mua, oia ke ka-puna H!H u ko M^ui p. e ul'i; a o I- a mahoe hope, oia o Hanalii-iki. OKI ke ku;nini o ko Htw^u poe alii.. nolaila, he poe kmkiiHMM na'ln o Mani no ko Hawaii poe alii, a DM kekini olelo ana. he hiku ca'Jii o Maur no na'lii o Hnwati.
Ole o hoi ua'ni n Hawaii., he hookah! no keiki a Patent* ame Hik^iwamnfi h:ina-i m.n ai. o : a o Hand-Ind, I'a lilo ua nnrA-oukeU ana n ko Mitui poe alii no ko lalcon lilo *m\ i niaa mni\ no na'lii o Hawaii i men e nini Ina ni ko IhiAaii i o-» H!IJ.
A LIU* k^ wu i lanolin wi o Kart-hameha 1, Ka Na'i Aupuni, ui.iluuH n Kalmnkupule amo na'lii apa'i o Mani, ua hoomuke lusft in na pan a cJpIo anaviia' ame iki \ hoopilna aku 'IB Qindla^; a ua hoihci ia a boo kahi wale no Hai-alaa.
Ua haule ma ka hno-u ho ana i ka m»hele moole-1'j fl pili ana ia [1 ihn. kciti-mahele ano nui loa. A o.a kcio
0 Haho Uc a l,i -ni-u o Llawaii noi n.iua i kukulo mua ia mea ie Aha Al'i. :?» ubfi hoi i kapaia mahope-mai i ke au o Kakuhib< wa, Moi o Oahu nei, be Hal& Naua. 0 keia Aha Alu i kukuluia m e Haho, oia ka-Aha o akoakoa ai na 'in hanau o ka aina. no ka hoo-ponopono boa i na euooKuuuhau i pili i kela ame keia alii,- 0 keia ka aha, nana e apono i'kahi mea e olelo ana, he alii hanau oia no -ka aina.
E BooHmwiL-uiuii iho a pulelo hou fifru.