Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 74, 28 August 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

II kekahi mea e nanaia ai ma nei wahi o keia "T*moo!elo, oia ka inoa o keia kaua. H.e mea 'maopopo no o ka inoa kamaaina o nei k?ua, oia ke kaua o Nouanu; ajka, ua olelo kekahi poe, o "Kauwa'upali" kekahi īuoa, elike rae kela kaua ma lao. No ka mea e pili ana i kekahi mahele o ka moo» lelo o ke;a kaua ana a Kamehameha a me lialanikupule, i loaa i ka mea kakau mai kekahi kanaka ike moolelo H'iwaii a paa kuauhau ihala aku i ka make, aole no i liuliu loa aku mai keia wa aku, peaei kaaa: Ma ka wa a Kalanikupule i lohe ai e holo mai ana o Kamehameha mai Plawaii mai e kaua ia Oahu nei, na kena ae la o ; a i kona mau alii e hoonohonoho p«»no i na kulana kaua e hoonohonohoia ai kona ma" koa, Nolaila, ua hooaukaukauia na kulana o hoonohoia ai na koa. A oia no o Puiwa o Kaumuohena, Kapaeli, Kaukahoku, Kawananakoa, Lnakaha, Kahapaakai, Kanoniakapueo (Kamoiakapueo) a ine Nuuanu. Malalo hoi o ke a*o ana a Kaiaoa, ua eii ia kela mau auwaha elup. e ikeia aku nei maiuna ae ka ni'o pali ma k i huli -ma Waikiki oka nuku o Nuuanu. 0 ka mauao o keia mau auwaha i eliia ai, i mau wahi e kau ai na pukuniahi o ko Kalanikupule aoao. He mea oiaio na hukiia no elua pu kuniahi mai kai aku nei o Honolu!u a kau iluna o ua mau auwaha nei e-lua. Hookahi pu maloko o kekahi auwaha a hoo kahinohepu ma kekahi auwaha. Unakoana lakoa e lawelawe i keia mau pu, oia no kekahi mau koa ponoi o Kaiana, oiai ua makaukau pono keia poe koa i na hoohana anai ka pukuniahi mamuli nohoi o ka Kaiana i»"o ana a ike i ka wa i Hawaii. I ka la ī hoouka ai ke kaua ua like no a like ka paa o na aoao elua ko Kamehameha ame K ilaniknpule Pa aku nohoi i ko Kamehameha mau koa, hee no hoi kela ac?ao; a pi pjai nohoi i kela aoao, hee nohoi keia aoao. # He naea oiaio, ua ikeia ke koa wiwo oie o Kaiaaa ■ ma keia hoouka kaua, maka aoao mai o Kalanikupule E alakai ana oia i kona poe koa ma kahi a Kamehameha e nee aku nei. A ua maopopo no ko Kaiana hana ana pela, oia no kona maka- welawela loa ana no ia Kamehameha. , Aka. ua lilo no nae keia koa ame nel wiwp ole o ua oKaiana i mea ole ia-Kamehameha,