Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 78, 1 September 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

"' Mahope o v keia lanakila ana o Kamehaaielia ua haawi ae la oia i ke kauoha e hookuuia na pio a e hunaia hoi na kino o na heana e waiho ana ma na wahi lehulehu i hooukaia ai ke kaua. Ua noa i na makamaka & me na ohu„a o ka poe i make (o ko Oahu nei poe) ke lawe a h\ina i na heana oko lakou mau ohana i make. Ua kauoha nohoi 0 Kamehameha i kona mau alii puali, ē helē mawaena o na poe i haule ma na kahua kaua e nana i Hawaii poe ianaka i m.ake a.,e ola māh anehune ~ ana paha 0 ka poe ī make, e kanu ia lakou; a o ka poe hoi 1 pakele mahunehune e hoihoi ia lakou ma ko Jakou mau wahi hoomoana, no ka imi ana i mea no lakou e ola ai. A hala he mau la o ko Kamelnmeha noho ana ma Honolulu nei, e hooponopono ana i ka nohona o na'lii me na kauaka, me ka malaoaa ana hoi i ka maluhia,.oiai o ka makia no ia o kona aupuni, wahi ana i hoike mai ai i na'lii ame na kanaka o Oahu nei, ua hoomakaukau oia no ka hele kaapuni ana ia Oahu nei. Paipai nui o Kamehaeneha i na kanaka e hooikaika nui ika mahiai i pono ka noho ana. Ua lawe lawo nohoi oia i ka oihana mahiai i mea e hoalaia ai na mauao hiaai mahiai iwaena o na kanaka. 0 kekahi hana nui a K>imehameha i hana ai, oia ka heouna ana i kona poe ilamūku e huli i na pu e paa ia ana e na'lii ame na kanaka o Oahu nei. He mea oiaio, mamuli o keia huliia ; ana o na pu mawaena o ko Oahu nei poe alii ame na makaainnana, ua pau loa i ka loaa ia mau mea i na ilamoku o ua Paiea nei. A mahope mai oia maū la, ua hele o Kamehameha i ka hoolaupai ia Oahu nei; a oia huakai kaapuni aina mua ana i lawelawe ai ma Oahu nei. laia i kaapuui ai ia Oahu nei, ua hele oia ma ke komohana, oia hoi ma na Ewa a na Waianae, a Waialua, hoea i Koolauloa a i Koolaopoko nohoi; a huli hoi no Honolulu nei. 0 kahi'ana i hoomaka"" mua ai i hoolaupai aina ma Oahu nei ma Kapalama no ia ame Niuhelewai ae nei.