Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 80, 5 September 1906 — Page 1

Page PDF (319.41 KB)

Hoopoiioiumo ia .Hawaii.
>sa
Kahiliaulaiii ka Elele Lahui i Wasinetona.
POAKOIA 7 , HlSl'ATEXIABA 3 I'lOll
XA HELU APAU, 229
BUKK It, UlCLU SO
o o 1 e 1 o tl a w a i i
T^aliiko.

Hoomakaukaum e J. M Poepoe no KA EA'IAVPUN1.
HR MOOLELO J\\'0
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
1 keia wa i Loea aka ai oa koa o Kamehameha mai ETawaii mai a ai iho la 1 nei ai aaa o ua poe nei o Hawaii aohe inii kupono e komo ai kahi mikipor, nolaila ua lilo na la i i paa na i k a i ka. Jjajnu mua ia e na poe mua i me a na ko Hawaii poe koa e palu ai i ka hinu o ka i'a e kihe'a ana ma ua mau la i nei. A no keia palu ana o kp Hawaii p_ge koa i kaJaJ i_pauaia ai ka olelo kaulana e paa nei i keia wa: "He Hawaii palu l&-i!"
Eia hou keia moolelo i loaa ijka mea kakau mai keia kamaaina hookahi mai no o Kailua nana i hoike mai i Ua moolelo e pill ana i ke pant olelo o Hawaii palu la-i!
Ma ka wa i nele loi ai o Kailua i kahi poi Iralo raaoli e lawa ai na koa a me na kanaka apau o ke alo alii o Kamehameha, ua kii na kanaka o Kailua, ma ke ano huna a mala hoi, i ka lepo ai ia o loko o Kawamui, oia hoi ke.'a lepo i hoikeia ma ka Moolelo Hawaii'Kahiko, he lepo,ia i laweia mai e ke Alii, e Kaulu-a-Kalana, mai ka aina Kahiki mai, a waihoia iloko o Kawainui (loko). A ua ai na koa a me ua kanaka o Kamebameha i keia lepo i hoopihaia iloko o na umeke.
A hala kekahi mau la o Kamehameha a me kona poe kanaka noho mnhiai ana ma Kailm. u-i huJi hoi mai la lakou no Honolulu nei. Aka, ua olelo kekahi poe, aa haalele o Kamehameha a me Da kanaka ia Kailua a nee aku no Waimanalo.
Mai Waimanalo aku, hele ma ka lae o Makapun, a hoea i Waialae, a oia na la hope o ka maUma o Hinaiaeleele. A mai ia mau au-kaha mdi hoea hou i Honolulu Tiei
A noho o KamehamehA ma Honolulu nei; a hoea mai la hoi ka la 4 o lulai, ua haawi ae la o'a he aha-aina nni ma Kapauhi. Ua akoakoa ae kekahi pue h«ole Pelekane me Amerika ma keia Wdhi, a ua nui na lealea i malama ia ma keia la. Ma ktiia la i kama-ilio aku ai o Kamehameha imua o ua poe haole nei ma ka olelo ana'ku:
"E na haole Kahiki. E kipa mai no oukou i
Hawaii nei. A eia nae ko'u raanao ia oukou. Aole
o'u makemake e lohe hou, ua loohia na wahine o Ha-
waii nei i ka mai waiki, ka pala-hao ame ka wai-ku
lono-ako-ako ame ka haha'i ana-ana.

MOKTJNA III.
Elua a ekolu paha la mahope iho o keia make ana o ua keiki nei, ua hoea mai )a o Lonopele ka rnakuakane ma kahi e kau ana na waa o Paao. A i hale huh mai nohoi oia i ua keiki la; oiai ua loihi na la o ka nalowale ana o ua keiki nei mai.ka bale mai.
la Lonopele nae i hiki mai ai ma kahi o na waa aole loa oia i hauou mua o kahi ia e loaa ai a e ike ihcrarolari J 6e"kino"~mana^hao o~k]Tna^l^r iToha. Ua ike iho la oia i na waa o ke kaikaina, oia o Paao; a mahalo iho la oia L i ka maikai ame ka nani o ua mau wad nei.
Ua hele nana iho la oia i a?, maa waa nei mai
mua a hope. A~l keia hele-ana o ua o Lonopele ma
la ano, ua ike aku la oia i ka mumulu mai o ka nalo
caka malalo o ka lona hope o na waa. A ia wa i
nicau iho ai oia iaia iho^
"Heaha la hoi nei mea a ka nalo e mumulu nei?
Nolaila, hele aku la oia a ma k,ihi e mtiia a e mumulu ana ka nalo, ike iho la ia me ka puiwa a hikilele nui i ka heana manaonao o k^na keiki. A o kona wa no la i uwe bflu ae ai ro
Ldau iho In n n i ca he^na nei o ke keiki; a me ia pnolo mauaonrjo, hele pololei uku U o ad iniua o Paao; ame na waimaka e hiolo ana m? kona maa pa, alma, ame ka inaina e welt ana iloko o kona houpo, pane aka la oia imoa o Pa an;
"Kupanwha nohoi oa, e Paao! Nau no ka i pepe-hi i kau Kelt i, eia ka i hana oe pelai mea nau e imi-hala mai ai i /a'u keiki, i kii mai in oe e pepehi. E nana mai ou mau maka, e Paao aloha ole i ka puolo manaonao au i hana ai. He keu no oe, e Pdao a ke-aloha ole. Nolaila, he kanaka peoehi kanaka oe, e ku oe a hele pela, He kmaka mo loa oe. He lima-koko oe!
A hoiho 1 aku la o Lonopele i ka lie an a o kana keiki me ka nui o kona uwe helu ana.
Ma-null hoi o ka maid a me ka mumulu ana o ka nalo paka m» ka heana (make) o ke keiki a Lonopele ma ka lona hope o na waa o Pdao, i kapaia a ua mau waa nei, o Ka-nalo-a-muia.
A no keia hookuke aua o Lonnpele ia Paao. ua hoomakaukau iho la-oia i na lako a pau e pono ai kana huakai au-moanu,