Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 89, 15 September 1906 — Page 1

Page PDF (315.90 KB)

T>sn "Hnwaii o Hoopoiitvpono in
Kaliiliaulaiii ka Elele Lahui i Wasinetona.
1'OAOSO, SEPATEMABA 1,-j IflOG
3UKE U, HEU* 89
NA HELU APAT T , 23*
]VIoolelo~R.a waii
Kaliiko.

TIE MOOLELO
1.
Ka Na=i Aupuni o Hawaii.
e, J J/ Puepne no KA NA'l A UP TNI
MOKUNTA. III.
A mu ki wa i Innakil.i ai ^ KiTiolimahi I ka Ni'i Auponi, malnni o ka Mnknpnni o Oaho noi. makfi hoi o Kalnniknpnlp, na pahnla ikn In K» wpji malnna holooko* oka Moi Ooio a me na'lii a pin o Knnni.
Urt olploia, o Kanmnalii^he Alii oia i ronkaukau i ke kamailio ana, helnhelo ana a kaknn ann i ka olelo Bfritania A ho kanaka npio naa'jao nnhni
Qiai na lnko no o^» mp na kanaka puuwm kna be nui eia nae na ike no oia i ka pilikia ke aa mii oia p kana me Kaoiehameh*. ITa ike nohoi un Moi Ooio nei o Kauai, ° pne aku ana no o Kamehameha e lilo mat iaia ka moku o Kauai.
Mamuli o kona ikp ana a ma kona hooraaopopo ana, aolMoa e loaa ana iaia ka lanakila ke nee akn ke kana a Kamehameha i Kaaai, ua hooholn iho la knna manao, he oi aku ka pono Tinna e hnalele- iho i ka mokupuni ana e noho Moi ana, ke hoea mai na la popiljkia ana e ike mai ana, IN ol ail a, mamuh o keia manao ona, ua kauoha oia i na haole kamana e noho 7>u ana me ia e kapili i mokukuna nona.
Oiai o Kamehameha e noho ana ma Oahu nei, a pel a nohoi o Kauraualii ma Kauai, ua loaa na panai aloha ana mawaena o laua. Ua hoouna aku a ua hoouna mai, kela a me keia o ua roau alii Ai Auouni nei i na makana.
A mahope rani, na hoouna mai la o Ka'imaaHi i kona hoahanau ia Kamahalolani i Oahu nei, me na makana maa mau i ka paaaiia mawaena o na'lii, iloko old mau la. Ua haawi pu mai li nohoi ua Moi Opio nei o Kauai i kona Aupuni ia Kamehamehi, a e noho kanaka mai oia.
I ka boea ana mai o keia elele alii mai a Kaumu-alii mai, ua pane aku o Kamehameha: He maikai nohoi paha keia panai ana mai la o ka Moi Opio o Kauai i koni aina raalalo o'u, ina nae hoi na kona waha ponoi mai keia haawi.
Ina oia ponoi kai bolo mai nei i Oahu nei a hui me a'u, a haawi mai oia ia'u i ka moku o Kauai; nawai hoi e hoole aku ka leo maikai o ke alii. Nolaila, e hoi oe, e ke Alii, a hoike aku i ko hpahanau, i kauoha aku nei au iaia, oia ponoi no ke bolo mai i Oahu nei, e kuka ai a e kamailio ai no ka moku o Kauai.
Ua ae o Knmahalolani i keia 'manao a Kamehameha i hoike aku ai; a ua hoi nohoi oia no Kauai.
(K TIOOMAT7IA AKU ANA.)
Ila-ilele iho U ua Makuataumana nei i ke ki^ae-nae uuUa ana e noho ana, hoi aku la oia iloko o ka halo. Lalau ka hulilau ma ka paia o.ka bale. Hemo ko kanoa, ka apu awa ame kahi pauku awa Dohoij'ho holn kahi pakaukau: a mama ino la ia he mau wahi marrd awa a komo i ke kanba, Hoka iho la nohoi a bihoe i k-\ acu awa, Iaia e kihee anA i ka awa i ke ka ke kawewe U ua hua pule ma IIOQHL waha. ON bele no ia a pau ka pule and u utiMakuuka'umdnd nei ku ana ka punohu i Hawaii; A poha hou ana be punohu i Tahiti. A o ka wa no la i pipi'o iho ai ka hhihhi o ke anuenue ra-i luna o ka apu- awa. Alaila, pane ae In oia:
'He i'a kit keia au e i^aao e hoi aku au a Una oe i ke aj_aapaa o Kohala; mai laila ae moea kana o ka moana lo^ a hoea i Tahiti. He huakai imi haku keia au e ke kahuna.
Pau keia mau olelo a ua o Makuakaumana o kona inu ae la no ia i ke apu awa oca a pau. la wa nohoi. hoea ana ku elele i hoounain mai ai mai kai ma'.
Haawi ke aloha, pa nohoi kabea a Makuakaumana e komo ka elele iloko o kona wahi pupupu hdle; it ia wa OM i nma-i mai ai i ka el»3le, l 'Heahd nei huakai-o kn hiki nna mai o koa-uka nei o keiu kukabiaka nuiV
Hoike aku la nohoi ua e^c j le nei i na cuea apau e pili ana i ka palaoa pae ame ka pono a pono ole paha o na kanaka ke pepehi i ka i'a.
Ninaa o Makuakaumana i ka elele; Pehea ka nui o ia palaoa? 1
•'Aia no ke poo o ka ia i ka hohonu kahi i waibo ai; a o ka hiu eia i uka nei o ka aina. He nui rnai auanei kela a lobe i ke ao. He kuahiwi maoh paha kela e moe la mai uka aku nei o ka aina a hoea i ke kai ll
"No kau ninau i ui mai la ia'u' ea i hai aku au IE/. oe. Aohe keua he la maoli aka he kanaka keua. No luila T.ai hana ino oukou i ka i'a, o pilikia ka aina'* wain a Makuakaumana nei i pane aku ai i ka elele.
Al'iiila, -pane hou raai la ka elele Eia pahd ka me a npiki Uaalele aku nei au ia kai a pii mai la e hoomuka ana kamahiwahine arrie kamaliikane e pina HA ilana o ua palaoa nei a e mea ^ui ana o leJe kawa Pehea la ia?'