Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 102, 1 October 1906 — KA MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

KA MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

I kela wa i olelo mai ai ke Kapena o ka moku )a Kamehameha, aole e hiki ana kela heleuma ke hapai hou ia raai loko mai o ke a ua nui kona minamina no na heleuma nei. Aka, i a pane aku o Kamehameha, oiai nona ia waiwai, a e hana ana oia i na mea apau e kau ai kona waiwai ika a»na maloo. oka manawa iho )a no ia o oa Paiea nei i kauoha ai i kona poe kanaka aho loa, e luu iloko oke kai; a e oiokaa hele i ka heleuma a kau i ku)a. E1 ke me na pohaku nounoa a kamal'i e ho iamo ana iloko o ka wai, pela na kanaka iha pani ā aho loa o ua Moi nei i lele īho ai iloko o ke kai, a hooko i ka makemake o ko lakou haku-alii. (Ja olokaa hele keia poe i ua heleuTia nei maloko oke kai. E noho ana iloko oke kai e noke ai i ka olokaa, aea ae ana iluna; a pela aku ana. Ua hana keia poe kanaka pela a hiki i ke kau ana o ua heleuma nei i kula. 'la lilo keia mau hana kaeaea a ua poe kanaka Hawaii nei ī mea hookaulana loa ia mawaena o na haole o ko na aina e i hoea mai i Hawaii nei ma ia mau la iho. 0 kekahi moolelo e pih ana i ka ikaika o Kame hameha, oia kona kau ana iluna o kekani moku haole; a ike nohoi oia i kekahi pauku kui hao nui. Oia ka hao kui amara. He mau haneri paona ke kaumaha o keia pauku hao. Ua nonoi o Kamehameha i ke kapena o ka moku nana ua kaa hao ku'i amara nei, a ua olelo hoomakeaka mai nohoi nei kapena ia Kamehameha Jna e hiki ana iaia ke ka'ika'i i ua kuahao nei, alaila, ua hiin no iaia ke lawe i ua koahao nei. Ua hoopuka keia kapena i nei mau huaolelo, me ka manao ole e hiki io ana ia Kamehameha ke ka'ika'i ae a auamo i ua kuahao nei. Ia puka ana mai no o ka olelo mai ke kapena mai, e a-lilo ana ia Kamehameha, nana ua ku'ahao " nei, ke hiki īaia ke ka'ika'i a hapai īa mea; o ko Kamehameha lalau iho la no ia i ua pauku hao kau maha nei a auamo ae la, elike no me kana hana ana i ka heleuma. Ua olele kekahi poe. ua kiloi o Kamahameha i ua pauku hao la iloko oke kai; ana ka poe Juu (kai) o ua 'lii la i olokaa hele i ua kua hao nei, a kau- i kula; elike no me ka hanaia ana ,o ka heleuma. A olelo hoi kekahi poe. ua hooiliia keia kuahao maluna o na / w8 a ka"u-lua, a hoe ia i uka o ka aina. •