Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 107, 6 October 1906 — HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

I ka loaa ana toai o ua raraa nei ia Kamehameha ua hoa'o iho la ia i ke aoo o ua rama 'la, a ike iho la oi;', ua pa'i pu ia me ka wai, Ua maikai no keia iko Kamehameha noonoo, ina nae aa hai mua mai hoi o Kapena Barber iaia, e hoounn ooai ana oia iaia (Kame hameha) i rama i pai pu ia me ka wui; ina ua hoihoi hou mai oia i kana i olelo akn ai 1 rama paa (puve runi) kana i mikemake ai. Ua ho ke aku o Kamehameha i keia mea i na ohua alii on>, me ka olelo pu ana 'ku uohoi: "He manao maikai no ko ka hao'e i ka pa'i ana i rama me ka wa : ; i ole ai oakoa e ona; aka, oka hewa oka haole, oia kona nooko pono ole ana mai i ka'u i noi aku ai e haawi mai o.a i rama ma'kai, i rama paa; oiai ua ae- mai no ora i keia noi a k u. A heaha ia auanei hoi; e ka~ia ana no nei hewa ana i hana ai mal.uia iho ona." Mahope īho o keia wa, ua hoi aku la o liamehameha no Hawaii, no ke kaua ana me Nimakeha ma Hilo, elike me ka mea 1 hoike maa ia ae nei. I ka pau ana oia kaua a mahope iki iho, ua hoea aku la o Kapena B.irber no Hilo. a hui hou ibo ia oia me Kamehameha. Ua haawi o Kamenameha he ahoaina ma Waiafc.ea Hilo, no ka hanohano o Kapena Bdrber. Ma kekahi wa mamua īho, ua ioaa ka Kamehameha rama; a i keia ahaaina an-i, ua haawiia ae la ua rama nei- ma. waena o na hoa-ai o loko o u<* ahaaina nei a koe o Kapena rsarber. I ke kolu o na manawa o ka heie ana o ka haaw-4-na rama mawaena o na hoa-ai, me ka loaa ole nohoi ia Kapena Birber, he wahi kiaha; ua komo iho Ja ka hoohuoi iloko o ko Kapena Barber noonoo, a ninau aku la oia īa Kamehameha. "Where is my rum?" Ua pane mai la hoi o Kamehameha me ke ano hene aka ma kona mau papahna, makaolelo ana mai no ma ka Olelo Beritania: "You no want rum. You nc drink rum. You drink water." (Aole ou makemake rama. Aole ou inu rama. E inu oe i ka wai.) No keia pane ana mai a Kamehameha pela, akahi no a hoomanao ae ua Kapena Barber nei no ka rama ' (wiseke) ana 1 pa'i pu ai ma ka.wai, ma ka wa~ a Ka- - mehameha i noi aku ai iaia i rama, ma kona wa ma Pāhu; a ia.wa i aka. fno ai.ua Kapena 'nei; a olelo aku Ia oia.ia Kamehameha. $ £LQV7rwna,wanui iho a pulelo hou aku.