Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 112, 12 October 1906 — KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele. KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U [ARTICLE]

KA MOOLELO O Hiiaka-i-ka-poli-o-Pele.

KA WAHINE I KA HIKINA A KA LA, A O KA UI PALEKOKI UWILA O HALEMA'UMA'U

(Hoomauia.) I keia wa i pane aku ai o Kauakahiapaoa; "Auhea oe. e Eleio, naoi ia ua hale kipa ae nei , kaua, a ua makauiaka hoi keia poe no'u nei no ka malihini; nolaila, eia ko'u manao; mai hooluhi wale aku oukou ia oukou iho no'u nei, nokamea, aole au e noho loihi iho ana ia nei. Aia ka'u huakai hele i Pana, i uka o ka Lua-o-Pele. 0 ko'u haawi wale aku no ia oukou i ko'u aloha no keia kipa a halawai ana iho la o kakou; a loaa na makamaka o oukou e kipa mai ai au ia nei, a pela hoi oukou ke noho īa Hamakua nei a ku ae ka manao e hele makaikai ae ia Kauai, e hele ae nohoi a e noho mai ana au ka makajnaka. A pehea o kou wa nae paha keia e hele ai ī kau huakai-hele? wahi a Eleio i ninau mai ai ia Kauakahiapaoa. "Aole. He makemake hoi au e ike i na poe ui o keia wahi ika mokomoko. Aole hoi oia wale no; aka, i ko oukou poe olohe hala hoi kahi, i pane aku ai o Kauakahiaapaoa imua o ke aikane. kane, ia Kauakahiapaoa. ,l lna hoi ha pela, alaila, e hele no hoi oe m9 na aikane nei au i ka nana lealea a pau ka lealea ana, alaiia,hoi mai a kauhaie nei ua mo'a hoi ka moo puaa, ai hoi a maona, alaila, hele aku o ka huakai. He loa aka no keia la e hele ai eke kane a ho'ea, i hala mai na Hamakua nei, a hele aku o na Hiio-Paliku." Alaila, pane mai la no o Kauakahiapaoa: "Mai hooluhi no oe ia oe iho e ka wahine, i ke kalua ana ī kahi ouo puaa, 0 ko'u hele no keia. nana wahi lealea hoi o Kukuihaele nei, a hele loa aku no na Hilo, a hoea i ka pahu hopu o ka'u huakai hele." No keia hoopaakiki loa o Kauakahiapaoa ika hele, me ke pelu hou ole mai i hope i ka hale o Eleio ma, ua haawi iho la o Kauakahiapaoa i kona aloha īa Kaauna, ka makamaka wahine nana oia i hookipa malihiai iKukuihoele. Ia Kauakahiapaoa i hele aku ai me na aikane, ni nau ae ia ia iua poe aikana nei ana: "Aia mea kahi e lealea aī o ko oukou poe ikaika?" Pane aku la no hoi o Eleio: "Eie. i o aku nei» He kawa ioihi no keia a kakou e hele aku ai a hoea īlaila; nolaila, e hele aku no hoi kakou peia a hoea i na wahi la. Ua kahikole loa ae la kahi ia o iakou ia. wa; eia nae, e pa koaniani mai ana no ka makani, a ua liio ia i mea e oluolu ai ia mahele manawa. A hoea lakou nei i ke kahua lealea, ua hele a pi» ha pu i na kanaka, a o ke kanaka ikaika i ka mokomoko e kaha ana ia wa, oia o Kapolaula. He kanaka kino lewukua maoli keia, a he ano like loa kona kulana ame kona mau ano apau me ko Ainako; aka, ua oi iki nae keia ma ke kihikihi o kona mau poohi>ri, I ka wa o ua kanaka nei e lalau iho ai i ka poia o kona malo a uhau iho, elike me ka uhau ho-anuu ana iho a kamaiii hookani uwepa, aole i kana mai ke poha o ka pola maio, a puehu ka lepo maiaio ae, me he mea la, ua hao maoli ia oe e kekahi makani puahiohio ikaika. 0 kana puupuu ke ku f i mai ua like no ka wela o ka iakani me ko ka puupuu.a f -E Hoomauia ūJcu ana, .