Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 122, 24 October 1906 — Ka Halawai Makaainana I-kuwa Mua a ka Aoao Kuokoa Home Rula! Le i Kohala! Aia i ka Nuku na Kanaka! OHOHIAIA HAIOLELO KALAIAINA NAAUAO A NA HOME RULA. [ARTICLE]

Ka Halawai Makaainana I-kuwa Mua a ka Aoao Kuokoa Home Rula!

Le i Kohala! Aia i ka Nuku na Kanaka!

OHOHIAIA HAIOLELO KALAIAINA NAAUAO A NA HOME RULA.

Uooinauiu.

! \U\i i< i :ii n a .) i;.i pa u i im 0 ka 'i i ->! I i li i. lu J v, Ko!\1111 o !ta H.:i'unua N.iauao, na uui U:» muj haloi:» lee au.iiu.-», in i k«» fcal»» a a | !-o uiu."li aua ma.i, a. ma. Uji. pa'iIpa'i liii.:a. :ma. lioL. Ho uui a.kn ! uo u.i o! , . i 1 o ua..'i:iao a \v:i.iwa,i uni 1 :i ka. t»< j a ha.iolelo i lioike :uiim o an.iiuM, uie !<a. pma i aia h *h> uai ia. j Mahrpe iho o ka, pau a.ua ' Elt-v. Kekioi haiolelo aua, ua l* u j mai ka luuahooeuala Mr. Moshimiu, a hoolaona akn U ia Mr. I Ahiahaui Feruaud* j /i iuia;i o ke .iūaiua. A P K L AH A M \ F s n n 15/,. Oiai o Apolaha.'na Fei'u:i,ud ,: ?z e hele iiiii ai uo ka, lunoielo aua, u.inni u-i pa'ipa'i linia, uholna ,a>ue ni leo hooho nlnoiahiehie i , hoikei.* uiai e ke aaaiua.. I koua ku aua mai, ua Imawi niii la oiai koua aloha i ke anaiua, a ua pauai aku uohoi kp anaiua i lso lakoa alaha m<> ka hauolu Ua hoakaka uaai la oia i ka moolelo e" : pili aua i kooa ha;\lele aua i,/ka aoao Demokarata, a penei ka tuea auo uui: j I kekahi mau pule i baU hope j ae uei. (uauia i ;j«n o «a noho ; au-i a ka Aha Elele wae uioho a ua DeuaMuirata, ua n »ii i aku oia I e Pai'ikiko, e ae' oia e liio i uoo- ! ho h'-h' laola uo ka oili\ua luu\- , kiai o ke Kahma o Oahu uei, a j ua hoole oi.\. oiai ar he ae o kami j(ka e holo balota bou, uo ko lakoa pilikia i ko lakou halekuai. Ua hoike aku no uae oia, ina paakiki loa ko P.ilaiiko mauao ma ia mea, he mea pouo oia ke heīe e ooi ia Mrs. FernaQdez. He mea oiaio, ua hele o Palakiko e k3m.iilio ia Mrs. Feruanadez, qo ko Ape-Uh-<ma hoio ana i lauakiai holo laula uo ke Kalnua o Oahn uei; i a aiahope ua ae mai o Mrs. Fer- ; Daudez;. Ua hoopaaia iho U ko i Apelahaoia iuoa, he moho holo iaul.» uo ka oihoua luuakiai no J i uei. Ua laulaha keia mai nao mawaeuii o ka poe Oemokarafc\; eīa ka Ukou moho lanakiai holo laola. A i ka malamaia ana he haUwai 'makaainana Demokarata ma Kakaako, oi.a kekahi mea haiolelo oia po, a «a

hoola (in;iiii nl<u oi;i o M r. loela fvi mka.hi imiu o ko anauia, ma ko ;«no Ih> niolio liolo Imiakia» Ijo In laula uiii ka uoao Deun)karata; a. ma ia. ano a kulaua holo balota. i haiolel'» ai oia A.)>o)a ijama) imua o Ue auniua ma,la');i. IJh lioiKe nku o)a imua. o na l<auak'», oia. aua. ka. moho lunakiai Ijolo lanla a. k;i noao l)au)oKara-i ta uia Oahu nni. A ainhope mni i ka uoho ana. o ka alin kuka. hoo uohonoho moho ho'lo balota, a ua .Oeuiokarat i, oi i hoi ka halawai omwun, ua Uoho ua elelo hs :>() ko lakou nui ujh ka aoa-> kakoo iaia (Apelahanii; ma ke kulaui luuakiai holo laula, a he 15 elele tna ko Palakiko aoao, A uia. > ka la i noho ai ka Aba Elele i Wae Moho, uh haohao oia (Ape iabaaia).i ka pnkii hnpe au»f 'ku o Palakiko i ka Aha Elele: a ike mai 1h hoi oia i oa elele i koho ai iaia (ApeUhama) i molio luua kiai bolo laula, ua hele a luhe i ka wai hoomalule kiuo; a lele e ae la kouu haupu, ua hauaia kekahi hana poholalo kueuakaia iaiu. A he oiaio i ke koho aua a na elele, ua lilo ae la be lo ,poeelele kakoo iaia, a be 30 i eS ele ma ko Palakiko aoao; a ia wa i ku ae ai oia a hoike akn i koua manao kuoiioa imna o ke la Aha Elele e wa.il. o aua oia i ka auao Deraokara.ta, uo ka wa ioa. Ua hoike ae nohoi oia, be Home Ilula no oia, a he I aloha aina uohoi. No koua a)o--jba aina, ua hoopaiia oia maloko !o ka hulepaahao o me bejkabi poe Hawaii e ae be nui. | No kona kulana aloba aina oiaio, | ua hoopaaia mai oia mai-loko ! m ai o ka lawelawe hana ana ma loko o ka halekuai o Holo 3ia;.a he %*2«50 ia o ka mahina i kaa.wale mai iaia aku. ''No'u ibo," wahi una i hoomau aiai ai i ke kamailio ana, "be j kanaka kuokoa au, oiai. no'u iho I ao ko'u mau pono; a na'u ponoi j ūo ka'u haua, e lawelawe uei, i jola no'a, ka'o wahine auae ka oaaua keiki, ams ko mana mau hoaloha. Aole. i paa ko'u ihu i ka uwea' a kekahi poe e ae. Aole. Aka, o na kanaka e holo paonioni pn nei ne a'u no . kei»

oihnuH, aft paa ko hwia mau. iha i na nwoa Repubalika ame ■ DemokarHta. Ke noho nei laoa he mh 'J kauwa lawelawe malalo o kekahi poe pilipili kopwa me malakeke, aka, uo'u uei, owau no ko'u haku haim; a n.i'u uo au e hookiiuwa : a'u iho tn« ka'u hana. Aoln 1 Ibo maiuna-ae o'u. Ke īke uei kakou, un liko ka i-.rao pnhiilika atue ka uo,»o l)emohookahi ma knlii mmu, ■» IM-okahi m,-i kahi aoao, me ua : kuku. eliiii o pan .-»i kekalii upeua J uiii o hoopuui auii in k;.kou 111 lv)iiji<k:v iiawnii nve he poe i a la, A puui :i hoi kakou i koia, upeua o ko kakou paa iho la uo ia a pau kakou i k>« uiako. Nolaila, i 1 ):» ka. uiu iiiukou apau ua Kauaku llawini i kup. (io i ko kolio biloti,H liooli]. kakou ia kakou iho i uuko'a uui iwaeiii o kei?» uppua Kopuhilika .i UiMiiok;.ruta. A 1 ka wa o unuia ;te si kt«;a upeua m* o keia mau kuku U eiua «'u i hoike aku la, e nahaehae aua a e weluwolu liil.i nna keia upena i ka pukoo pohaku Hoiue ilula. Aole kakou p poina i na ha.ua a'oha ole a. ua Kepuhaliku i haua ai i ko kakou poo Hawaii ma kela k.iu pau« ahi uui o Houolulu nei. Ua hoa pu-« i« nH kauaka, me he mau holoL'olona'la ma ua iilauui, e kuku aua ua maka'i ame ua poe •pa*)j«ivd. Hepuhalika uia ua aoao o ke Mlauiii, uie ua p*uku lnau, na ko'i uh h?io i mea pepehi i na kauaka. NolaiU, nole loa kakon 0 pono e liaawi i ko kakou mau balotn i keia poe l\epubalika; aole hoi i na moho a ka aoao Demokarata, oiai, oia amui hooknhi uo ia. Ua hoakaku mai oit» no ka mea e pili aua >a Namuel Noar (Kamuela Noa) he loio haole uaaaao, a he molio holo balota otue liula oia uo ka oihaua loio Kalana. II e mea h.oike manpepo keia, aole ka ao 10 Kuokoa Home Kula he a<ui.o hoo« kae haole, a hookae ili hoi. Ua hoike mai oia, ina e puka aua 0 Nomi' i loio Ki»laua, e ha-ilolu ana ua Hepuhnlika ame na Deuaokarata iloko o ko lakoa mau kaoiaa buti. Ua haawi mui oia i na oleio paipai e koho na poe kupono i ke koho balota i ua moho apau a k» Aoaa Kuonoa Home Rula, mai ua Senetoa KalauokaUni, Kekipi, ame Oili, ua lunamakaainana, Poepoe, Kupihea, Nakookoo, Damiano, Mahoe ame Kuluwaimaka, iaia iho uohoi ma ke auo la nakiai holo puni, ka loio kalana Samuel Noar, ua moko luuakiai o Honolulu nei, Kaona, Kaaikaul», ame Kaleihuia, Mr Keoui Baka i Puuku no ke Kalana. I ka paa ana ae o kaua baiolelo me ka ohohia r»ui ia, ua haawi mai ke anaina i na mahalo ana ma "ka leo huro ame -ka pā'ipa'i lima.

Pau « Apolahama, kn i»rti ka lunahwomalu*» hoolBUira aku la ia Mr S Mwhoe o W.iiālua, keknhi moho lunamakaaioana o ka Aoao Kuokoa Home Rula. Hoakaka pu aku la ka lonahoonmlu, o Mahoe ka nioho a na Demokavati o olelo nei, lie moho ia na lakon, a ho ll.Miioka-rat-k i) Miilioo, A o hoike ;iku ana o Mr Mahoo nnuu o onkou,' o nu'hi hawau o ka ;tin i, aolo ta ho l)vMnokar.>tu, >\ka, ho Uomo 1 llula oiaio oia, mu k>) p-u> \ nu wawao. A o lolu> aou onkoii iaui i koia uiauawa. S :v. Mnhoo. lvu uiai o S lv Malioo i haawi mai U i kona aloha i ku anaiua, a ia wa i puai ao ai kekahi mau le>>, Alnha )kar .tn oe, "8ua kela, wahi a kekahi leo. Oa)ike aiai h» oia, aolp i pe.i koua inoa maloko o ka papa iuoa o ku poe o haiolelo au.i . j.v\ aka, une kekahi o ua moho h.)lo Innaiuakaainaua o ka Aoao Kuokon H<īme Rola. Ua wae pouo ia ;»n e ka Aha Klele wao moho o ka Aoao Kaokon Hoine Rulu i uoho at ma ka la -I o 8epetemaba iku uui. Owau ka mea i waniii e ia ahaelele me ka b,ilota hookahi. Aole pel» na moho e ae. Ma ua ba!ota lehulehu i kohoia ai lakou. Uu uui paha ke kaualua o kekahi poe i ka ika *ua ia'u ma ka hala-w-ii a na Demokax'ata i wohe mua loa ai maanei; a he oiaio ma ia halawai aua, ua kahpaia ae ko'u inoa e ka lunahoomalu o ia halawai, e haioleio ma in po. A u» ike oukou ua haiolelo a\i, he wahi haiolelo pokole wale uo ma ia halawni ana. Aole.au he Demo kardtn; he Home Rula oiaio au. Owaa kekahi Uia kahiko loa o keia aoao kalaiaiun. Aole o keia waie uo; aka, mai ka wa uo i ku ai ka Aoao i kapaia, he Ao^o. Knlaieiiua. He Home llula ko'u aoao e ku uei, he Demokarata " E hoi}manao i l-a īa, apopo.