Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 123, 25 October 1906 — Ka Halawai Makaainana I-kuwa Mua a ka Aoao Kuokoa Home Rula! Le-i Kohala! Aia i ka Nuku na Kanaka! OHOHIAIA NA HAIOLELO KALAIAINA NAAUAO A NA HOME RULA. [ARTICLE]

Ka Halawai Makaainana I-kuwa Mua a ka Aoao Kuokoa Home Rula!

Le-i Kohala! Aia i ka Nuku na Kanaka!

OHOHIAIA NA HAIOLELO KALAIAINA NAAUAO A NA HOME RULA.

lioouia ('/, /(t,

U;t lioa.'.w'ika, m;ii eiu no k)i j wahalioe a t.ue kn Uoopunipaui 0| na liaiolelo a uh mohu hoio ba-1 loki e olelo aua, e loaa i in v iu '| paaliaua raa ua aUuui i»upnui i! $1.50 tio ka la hookalii. Aohe o J ki.kou kahua haiia e hooi:aa au;i! ta Ukou iho ma i« a.tn\" Ta wa i aku ai ko 1.ahi ly e lauo tnai ati i. «'H* hai '!elo Peiuokarati keu.t!" Aiaiia, uamailio ota ma, ka mea e pih a*-a i ke kauawai hoopae iimaham i Uauia a i hoohoioia. ai e ka Ahaolelo Kepub liika i hala. Kuhiknhi mai oia i ka laweia mai o na Kukini Molokana a hooni'ho ia iua Kapaa, Kauai. [1 awi wale ia akn na ai na ao t.)u tji ia l,tkou, ua aiua lioi i kupouo e liaawiiu i ua kauaka, H^w,%ii. 0 j a j kona makaukan a me koua mau hoa niolio holo ianamakaaiuaua ina e komo iloko o ka H-ile o ua e haua i ua kauawai pouo a kaulike.. H iike uo hoi ota. he hoa kau kauawai kahUo oia mai ka wa mai o ke Aupuni Moi a keia au no iioi e nee uei. U,i mahaloia uo ii j olelo a Mr. Mahoe e ke auaiua. I ka pau aua c kana ua ku mai ka luuahoomalu a h.oolaoua ,i ka Haku Kalaiaiua I). Kalauokalaui, kekahi o ua iitoho Seuatoa a ka At ao Kuosoa Home Kula. Hoakaka mai l i uo hoi ia: "0 keia ka m >lio S?nat'>a Home Kn 1 a i eudorse [xakuoia] aiai e ua Deniokarata ma ke auo he moho Senatoa oia na lakou. A e lolie ana oukou i keia ahiahi i koua man manao uoakaka he Deaickar&ta paha oi,), a i ole, he Kepuhalika paha oia. ,: Ki HaKU D. KAL\eJ0KiL\NI. I ke ku.ana mai o ke kakaolelo o ka Aoao Kuokoa Home Kul ua paia ae la ua leo hooho hauoli o ke auaiua, a kupiuai hoi «a paipai lima aua. 1" ke kua e. iho o keia mau hoike'ua ohohia o na mea a pau, aīa hoi poha mai la ka ieo o ua kakaolelo uei: "E na hoa c makaaiuaua o'u, i haawi aku au 'i ko'u aloha ia , oakou a pau, Aloha oukoa. Ua ike oukou. a na hoomaopopo no hoi, ho Hooae Rala oiaio an mai

ka i'iiiu 1 sj l<nu ;t hoei akn i ka poli o kv.u mau wnwao. Aohe tnau:ua o\\a'>l!e u:ai)ot>e o?'u, oi» ilio la 11«' o Kalau Lo Uula. Mu SI 'uie lUh au i weia lu, be Houh» iv'<la i Ua Ui po; he 11 u\p Ll .i i ki u .i <u, u uiu.u lo v v ■.!! iin. Ki, t > ,i \\ iu mt kei <i, o o'u tu:iu po.u, :.u !)P olie iiiii i i iuakiui, e uoUi wale ai i o a :auei. L twH>ui;* uao oukou ia iuea he b• 1 otn . He w.Uii ano uui l'«a. ia i oi aku kona nui a me koaa koikoi i ■ ko ke ao uei a pa u. j A o! a oouo uui i ! mai ia | loaa mai i i kakou e na Hawaii, | he pouo ia i na'i ia e R. W Wilij kok:. Ma ka \va i hoea eeai ai ua hoa ekolu o ke komisiua j u;tua e hau-i d e lioonohouoho i |ke kumu no be aupuui jTerifcore o Hawaii ufī, oia hoi o I Kulnma, u rviro-;in:i .+me Hitt, a o -Dole hui me Freai\ ko Hawaii ut-i ( oia ka wa i uoouoo uui ai ka Hui KAlauiiua ame ka Hui Aloha Aiua i ka uiadu e pili aua i ka pouo koho balofca o ka lahui o:wi o Hawnii. Oweu ka Peresideua o ka Hai K-ilaiaĪDa, a o hoi ka Peres'dena o ka Hui Aloha aiua, TJa laulaha ae ;la ka lono ma Houolnla uei a j puui, e hoomau ia ;»ua no ke knupale poao koho balota i hoikeia ma ke kumnkanawai o ke Aapuai llepubaiika o Hawaii uei. L ; a kemo aku U imua oua jkotii : siua nei ka palapala me|moriala a na Hui Kalepa me , Mahiko o Hawaii uei imua oua komisina la, e noi aua uia ke iina waiwai o $3000 me ka loaa makahiki'emi ole tua!alo o $1200 ke ole uae au e kuhihev?a. NoI hiil'a, no keia j pi-likia e kar» hou i-Hoa maUina- o ka lahui ua hoo- | holo ua ahahui elua, e hoouua iali'W Wilifeoki e hoio i Wa- ; kinekoua, ma 'be ano he Elele (Komīsinj mai kalaha' oiwi aku. Ca hoomanawauui na etemakule ! i wahi e loaa ai ke eiala e ukuia ai ko Wilikoki mau lilo raa keia hele ana. Oui uae, ua hala aku la i Wakinekoua, o W O Kamika, 'Hatawela'» : mē Haki, ke ol'e a» kuhihewa, 00-ke kakoo āua ike aoi, a ka Hui Kalepa ame ka

Hui Mahiko. E noho ana keia j poe ma ke kulauakauhile o NVa-j kinekooa mi ka wa i hoe* aku i ai ilaife. E noho aua k,v A'i.i-' olelo Nni ia Ava. I ku niuaii i ana mai o nei poo o ke l\.omitt». 0 ku Aliaolelo iu> k i o ka luhui lliiwaii n > k;; 1 aua o ka pomi Krh.< b vl• ■ t i iu 111 uli «> ati t waiw-ii p tH auu» kt> aa:i Kuui uuika S:iki. ::,i im:km ; nku, v ka mukoauik» i\ • i;; Kamku Hunnu::. Aua, i ku \-'"v ia aiui. u> lu-ft aku lu» K'.o.»' Ko;n:s;!';> uii! k.j li.;\\ni uku, o: t Ikm o W Wilil; :m v\ .\v i kv v u; v", 1 v l'.. h 1 u x \i imii'M K u \w l iut .1' ,i na r.u: ! v.".u.ikv' r,- "\\ i'i o āuuo.:;. - ' i.i k\ ;.i vi o K - V '• ' ! i ;u< 'u nni o;iV.trb-ki. n.o L-U oU-'.o uu-i'ku i' ke» K..nrt-> A l : »■. 1-1.- M , ko ■nn' luin-iu u k *uj.uliv" i ka o;e!o H ». rtir:v. u v \Ai< ti;;\vuii p.iiii e I> uu k.i \ o-t « kv'lu> 1> i! i.i i k iu;>u:k'tu i ka;-Mui h«> luhni r".u'.uiv" ko'u, u o kaiii n\m:w.u u\ 1 k.»e iu s ia i uoi wu. No kt i \ pa:iv» u W:iikokl, u i ueiu niui nei k.;;cv u i ka pono nui a ka Hoiue iiul.i i imi ai; a olelo iho ka -Ivepv;b;;lika i keui la nana kaaii ono e a; haahen nei; a o ke Demokarata ')oi nuna iuo kana loua e pui h p>u uei. () keia ba luii poaiaikiii a ka B\»me Kula asa o Wilkoki la, i «ui ii e a'u a nie na eienuikule, i pau vi <u ka hapaaui ol ikou i ka bal:i tna e; ke koe kakaikalii loa uei kekihi poe o nnikon i keia wa." Alaila, heomaka raai la oia e hoakaka i na nin a me na kulolo i leaa i na Home Kula ma ke Kau Ahaolelo mua loio ke Terit ;re nei. Huike pu mai la oia no ke kauAwai hoopae limahana i ho 'holoia ai e ke Khu Ahaole»o i hala. O ke kanawai ia nana i ho-pae mai i na Eokini Molokaaa a hoihoiia akn ai i Knuai. A hoea akn i k* m;ikma ae nei o Dekemaba, e iu.ea mai aua no Ha«-a;i ne:, mnlalo o ka maua o keia kauiwai, Ke 1325 poe Pakiki. Aole no .1 pau ilaila, ei Lou aku no a lioea mai ka mano, ke ki.ni a me ka .lehu o ko iiu aina e e uhi papa iho ia Hawaii ne.ī me he mau uhiui la. '•Aia ma ke kahua hana a ka Home E,ula," wahi ana i hoomau mai ai i ke kamailio ana, "eia na Bepubahka a me na Demokar.ita ke olelo mai nei e hoopii ae i ba uka o oukou o na limahaua ma na han-i aapuni, mai ke $1.25 a ke $1.50 o ka la. Auhea ke dala 0 ka waihona aupuni i keia wa, e hiki ai ke loaa ona dala a pii ko oukou maa 'uku haua? Kai no e īmi mua i ke dala; aloaake dala 1 ka waihona, alaila, kohu kai olelo ana ae e hoopii ae i-kā uku haaa i $1.50 o-ka la;i $2 o-ka la; a pela aka. Aohe kahaa haaa a Repubalika o keia aaō; aole no laoi a ke Demokarafca. A pehea' ana' ei la e biki ai ia laaa ke

! hauwi mai i a i knlolo aa 11 | nukoa e na limahaua. Aka, o ka ' ; fL>me Kal.i ka mea i nnkauk.iu | 'i ke k:'lu:a 1: \n i e loaa ai onāl' no ua w-ii'noua wnwii, ai . v';a K -i kx x :;i. e ;valnu:a ra waiw*i uu a V i v-i aku ko lakou ii'Mi < w ,iw v t> niania \ v > ' • 1 ~ *"• :i*'i i i V 1 ko vi»i *, a pola S-oi a » w a 1 w lc\\ a i ! ui vl hs: W 1.' 1 k.i ,, )v( , rl i:o ! ! il koj'\-ta. O ka ■ wa'.w io o k,- w ,i; w u i kr. i o ko K;.!.vm , O,!.u i»-i. .»!> !:o !i v ii],v 0 k.iU ! 1)0 ,,j ,oa:\-.u a ll.uuo Uala I [ I ,.o ko:u»ta I'" '" \ ' -t iī;- -: ». ho luan w:»i i ;:a ;) i o: a',ii;v^i ni imaa o a t- ; t ouk u i oi a'<r. t i\a \: :\ i i::i \v*:\\\.: ,i > ; wa ; ,i i ka tUH j' j a , len. "A"ie." Po!o'a»i keia,' A.\<\ wihi a ka moa raioM.\ E ho.'?!ianao <u\kvMi, tsinav. iho »u't ;kokahi hai.ileln mamua aku , n.M o'n i ka niu-u., heaha ko kuI K'lo mt' ka nin a ka Home Kula. Lia, <"* ka ii eouu* t i\, oia ka au"haa U'.ui m-»kaluki. N-i ka , ilonio liula ia kanawai i kau i : ke K ui Ahwolele 1001; a lo.ia he vl;i!a i ka waihona dala o ke Auipuni i keia la, a mi e uaua oie mai uei i ua H">me i | lluia, kn poe ua lakou \ imi ij | ka loaa a waiwai ka waihona.' | Ke ike mai la oukou ia hna nin !• ! haohao a ka Honie lo;la; a oukou ; | e olelo nei, aohe niu a ka Homej h :'a: aohe alaala a ka Home R,u c ! ! la; aoh.e pn'a a ka H'une Rula; a'ohe : } waiwai a ka Home Rnla. E nu'iī I wale i-o oukou i ka pono a ka Ho- j | me E ula i na i ai, aoe e pau ia ou-' j k;"i. A nolaila, komo hou au ame' j ko'u mau hoa eiike, me ke Kekipi! j ame Oili, ame ua moho lnna-1 i makaainana, loaa no ke dalal i no ka waihona; a hiki ke ; | olelo ae, i $1.50 a i *'2.00 ka uku hanao ka la o ke kanaka paaha- ' na ma na hana aupuni. Eia hou no nei loaa a ka Home Rula, elike me na mea i hoakakaia ma ka makou kahua hana: e hoihoi i na loaa hoopai o na aha liook'ilokolo iloko {; o ka waihona o ke Kalana. Eia i Iiou no nei imi loaa a ka Home Rula elike me ia i hoakakaia iloko o ka makou kahua hana; e hoilmi ia na loaa laikini ame na loaa koina aha hookoloholo iloko o kela a me keia Kalana. Aole i kana mai na kumu loaa hoowaiwai a hoopomaikai a ka Hume Rula i me-i e nui ai ke elal.a iloko o kela a me keia Kalana; a kohu paha ka. olelo ana ae i niu na oukou a i kulolo na oukou. Hoakaka mai»la no hoi oia no KAHILlAfTLAXI, oia ka Elele Lahui » ka Aoao Kuokoa Home ■ Rula. He kanaka oia, aole iloko ■ o na eke kopaa, ao e hoi iloko o na pahu barela malakeke. He kanaka oia noua iho, a he kuokoa • oia ma na ano a pau. Ho kanaka oia e makee ana i na pono o kakou ■ nei na Hawaii; a ma ia ano ua ■ kupono loa oia i Wahaolelo Lahui > no HawaH i ka Ahaolelo nui o. : Amerika Huipuia. • v He nui aku na olelo" naauao a \ ka-AI.akua' Kalauokalani, a ua nui' { ke ōhohia o na' mea a pau i kana •] ■ mau olelo . " . ..i