Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 129, 1 November 1906 — Ka Haiolelo a Chas. Kahiliaulani ma ka Aala Paka! [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ka Haiolelo a Chas. Kahiliaulani ma ka Aala Paka!

Ma ka Lalawai inakhaiaana i maluma/'a ai e kn Auao Kuokoa Home llnla ma Aa'a Paka, ina ke ahiahi Poaiua uei, Okatoba, 30, na liaiolelo ae o Kahiliaulani ka Mobo Elele Lahui Hnme Kula, ine ke ohohia nni ia, a no ka pomaikai o na poo koho balota o Hnv,aii nei, ke hoolaha aku nei makou i ua haiolelo piha n;v:<UiiO la, a piha uwila nohoi, a i hoopukaia rcai e ka pnnwai aU ba iahui oiai' l , 4, aloha aiua oiaie. "E o'u w.an h-ikn ma kaainana i akoakoa inai nei i keia ahiahi, ka i'o o luu i'o, ka 1 avi o, kun iwi, i aK'ha tuai o Kahipana, i i<a paia, ;ila 0 Puua ia- ōnkou! īlai mai lakou i ko lakoii aloha no oukou e na_ kini hoomanawamii i ka im-'a o na la kulolia 0 llouulu 1 u nei. E o'u man haku —e! Na lmku" o'n,' i haawi. uuii

10 Miiui, 0 na Hono a Piilaui i ko ilakou aloha ia oukou. Olelo ! mai Ukon ia'n, a hoea oe i Oahu Je h*awi aku oe i ko makou aloha i Da kii;i makaaiuana 0 ka Ua Kukalahale—Aloha ! Aloha oukou ena oiwi oka aiua. Eia au, ua hoea hou mai i Kou nei, I I kahi e hui hou ai na maka o ua j lioalohi. Ca hele hoomaoawa|nui aku au ma kuu iwi aoao, !knn hoa pupuu 0 kp aun, ka'u Iwahine, ma oa alaloa ame na | ilauni mai Ililo aku a, hoea i 'Kalap-.na, ma p Puua, me ka hoo--1 manawauui no ka hana nui a koikni a onkou a ka lahui i hoo- ! kan mai ai hialuna o'u, oia hoi ;ka liio aha i k.auwa na oukou, e o'u mau haku uhlkaaiuana, e hele akn ai a kiai i ko kakou māu pono ma ka hale kaukaua- ; wai lahai 0 A.merika Huiia. Ua

hoomauawanui ia e mnii h wela a la, 1 ke auu a ka ua, ame na mea.o ke alahele, no ka aa'i aoa uo ka pono o ke kauaka iki ame ke Kanaka nui, ka ,ui :»me ka ka ililiuue ame ka waiwai. .Pela no ma Maui mai uei'. i KOLNOIA KEKAH[ MEA EA'U. Ma na wahi apau a v u i kukulu ai i ka'u mau haiolelo,' ;iole loa au i hoino pili-kino i kekahi 0 ko'u uiau hoa e holo paouioai pu nei me a'u no ka lilo ana i Elele Lahui i Wasinetona, elike uqp ua mea e hooiaulahaia uei i keia mau la. Aole. Ua olelo au, 0 ka pono a ko'u mu a H m i o i aoW i H"k 0 k 1, ka Home Rula oiaio, e moe mai ia i ka lepo puanuanu o Koula ae nei, o ka'a pono no ia e kakoo aku ai. O ke alahele aoa i hele hoomauawanui ai a kuu aku la koua luhi, o ka u alahele hookahi no ia e hele aku ai no ka pouo o ka lahui, no ka pono hoi 0 ka'iou apau. x\e-—0 ka Wili'koki hana i hana ai; a elike uohoi. me kana,.i . haua- ai, »ela • no au e hana aku ai„ LOAA KA PONO KOHO BALOTA I KA HOME RUL-A. "He mea niiau ke kupiuai ana o ua leo kupinai a ka homo Home liula, e nioau aoa: 'Heaha ka waiwai a ka Hooie Rula, heaha hoi kana pala a me kana alaala? 1 I hai aku au ia oukou e o'u maa haku makaainana, p ka mana koho balota hoohaiki ole ia e loaa nei ia kakou i keia w;i, he pomaikai ia oa ka Ho.me Hulii i imi; oia hoi o vVilikoki, ko'u rqua ma keia hana. Nana i holo aku i Wakinekona niamuli o ka' loaa aoa he man wahi tiusani dala inm ka lahui mai, e hoomaka ana mai Hawaii a Kauai, i loaa ai lie alahele nona e hiki aku ai ilaila. Ua holo aku ke Komisina haku kaeawai kumu mai Hawaii aku uei me ka Bila Kanawai e hoomaopopo aua i ke ano e loaa ai ka pono koho balofca i na kanaka o Hawaih Ua kuuia a hoopnaia ma ua kanawāi U, ma, ke ana waiwai e lo»a ai keia pono i ke kanaka Hawaii"Ua nune uui na hoa Ahaolelo no keia mea i hoikeia aku iniua 0 J<ikou; a ua ula mai ka ninau 'O ka io anei ia o ka lahui Hawaii; ma ke ana waiwai e loaa ai ka pono koho balota ia lākou?' I ka loheia ana ua hoea aku i Wakinekona kekahi kanaka HaWaii mai Hawaii akii nei, ma ke ano he elele mai' ka lahui oiwi aku o Hav7ftii, a o ua kauaka la o na inoa^

ua kauoba koke ia maia'ia e hele a k u i-m u a o ke • Ko tn t te A h«o !'e 1 o uo ka hoike aua i ka txiai.<euj.ake io maoli o ka, Uliui Hawaii uo ke auo e ',loaa ai ka pouo koho b <- lota . ia ]akou. Ia Wilikoki i hoeaalin a'i-.,iaina ō kela Knmite, ua pniie mai oCaun.ni i'mun o Wihkoki ina. ka olelo u,>'ja m;i,i: 'E uoouoo p<nio < e i keauo o'knu mea e paue m ii a i imua o keia Eo'miie.' . "A. i k-i wa'hoia aoa mai o I<a uiaaa imua o ua Ilome Rula uei, oo ke auo i makeuiake ai ua'kauaKa Hawaii e loaa ia 1 akou ka pono koho b ilot , a, ina paha ma ke a.ua waiwai a ano e ae paha. U.a p-me aiiu o >Wilikoki me ka wi.wo ole. 'Ua ko'o lahui ma ke ana naauao e ai ka pouo koho balotk- ia lakou.' I ko Wilikoki paue auu pela, ua hoohoto koke~ke Ki>mite Ahaolelo, e haawiia mai ka pouo koho baloti o ka ialiui Ha.waii mamaii o ke ana uaunio. A o(a ka puuo a ka RepubaUka Hawaii e oleio uei, nana īlio kaua loaa; a peU du lioi me ke Demokarata Hawaii. Oia ka w-uwai a ka Home Ilula i imi ai ma Wa'iiuekona, a hoi mai a Imiwi iho i ka lahui. —-Q-k-a-h-tKjmau—ar'>a'lv u—i+i-p onoa ka Home Ru!a i nai ai i ole ;ii e kailiia aku mai a kakou; a i ole ia, hoohaikiia ihō paha i mea e hooneleia ai kekahi hapauui loa o ka la.hui oiwi o Hawaii, oia kekahi o na hana nui a'u e makaala ai a e~ kiai ai no kakoa aia ba Ahaoleio Lahui ma Wakinekōna. i'Akahai aini kakou i ka pono 'a ka Home Rula.'' A. DA.LA POHO PAUAHI JIA K A HOME aOLA lA. "Heaha hon ia pono a ka llome Rula i imi ai? O na dala poho pauahi i loaa ia Wilikoki mai ka Ahaolelo Lihai mai ma Wakinekona. Ua waiho aku o Wilikoki he bila kauawai īloko o ka Ahaolelo Lahui e uoi ai;a e hooiiaawalei i i $1,500,0C0 uo ka uku aua i ua poho pHiiihi o HonolaUi uei. [Ma keia waUi ua heluhelu mai oia i ke kope o ka Bila Kanawai a Wilikoki i hookomo aku ai iloko o ka Hale o ua Lunamakait'uana, ma ka Olelo .Beritauia a ma ka Olela Hawaii no hoi.] Ua ai alii, ua iuu, ua aahu, a ua haaheo ua poe i hoo» poinoia e kela pauahi i keia pomaikai a Wilikoki Home Rula i nai ai no ka oono o kakou, e ka lahui. Kii aku oia i Amerika i ke dala a hoihoi mai a lu iho mawaena o na kanaka o keia kahi keonimana opio i hoo.haua 'ia ai e ke. Kom'iaina Paaahi, a o ia. keonimana kana i olelo ae ia.] E hooiaio mai ana keia aina -oiwi. Aole kana he dala aie.—Aole. ;A ke ike nei, no au i

kein wa i k keouiaiu.oa opio i ai oeio i kn- poiiiHĪkai o ia dala a Wilikoki i iiui ai. [Ua ike 'aka o K.ihiliaaiaui 'ia wa 1 kekeouimaoa i ka-oiaio o ka'u e lioike akn nei in i?nknn. Oka pom.ni k;ii kei'a a kn H'>uue Ro!a i> iuii a ' K A li<l' U .jVNA 0 KA AOAO ĪIOME ' liUL.i ICA AHAOL!<.I,() LA.H( I. '•Ke U'uiaha uei ua oielo aia o -a maaiie'i i<a ike ile ia o ka A'ulo 'Ku k'KX Home Rala e k . Aliaolelo Ltbut o Arnerika puia, a m kiolaia k-t ūii palapala lioopii ;i ka Hot.ne RuU i 'iio'.HHiH aku a i 1 Wakiuekona iioko o na ie opala. I hoike ■tku au ia oukoa, e o'u uaau haku uiakaaiuaua, »o|ie oiaio o ia m.->u olel.i, A eia. me a'u ua bnka moolelo o loko o ka Hale Ahaolelo o Aiuerik* Hu.puia, e h-oike au-i i- ka ikeia a->a o keia mau a'ka Aoa<> Kuokoa Houie Rul,i.- I uei wa i heluhelu aku ai o'a i ua hnke moolelo o ka Abt»olelo Lihui o Auoer:k-« flcipuia, e Uooi,iio aua i ka wa i koaio ai u* palapala hoo-pi-i a ua Hoaie Rula iloko o ka Aha Seuate ame ka Hale o up, Luuamakaaiuana. Kp hooiaio mai uei keia uiuu moolelo i ke kiola ole ia ana o keia rt>au hooph a ka Home Ru!a iloko o ua ie opala, plike me k;i mea i hoolaha oiaio ole : a. maw.ieiia o oukou. Oka palapala Memoriala a u.i Home Rula i hooana aku. ai i Wakiuekona, ua kakaalaoaia e aa poe he 6,000 ruai Hawaii a Kauai.

CHAS. KAHILIAULANI NOTLEY Ka Elele a ka Lahiii.