Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 141, 14 November 1906 — KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. Ka Na=i Aupuni o Hawaii. [ARTICLE]

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Ka Na=i Aupuni o Hawaii.

0 ko Kamei)ameha nmnawa no :a ; uhan :-ikn ai i ka pnaa, a pio koke iho i.i ko ahi. Ein hoi na kanaka ke luimakena nei no keia poino anhnlihiao kn loko o lle mea oiaio, lie nui ka minamina o na kan;ika ki ia loko i'a uui a, kauiana loa o ua Kona. O kahi lihi hoi o ka loko i k'<>e iho, oi« kahi p pili ana i Hoona, oia no kahi \\'ai e koe nei malaila i ke'ia \va; a ua lilo uolioi ia i wahi wai aloha na na 'lii i hala aku i ka po, •a hopa loa mai no i ke au o Kaukeouli. 0 keia kahi a Kamehameha e i.oho loiln 'loa ai i ka 'lawni'a ke haalele oia i ua Kohala a ho.i i oa Kona e nolio ai. Mamnli ,o keia pio ana oko ahi pele i. ue.i—hxio-m-aa-poo_ puaa aua a Kauiehameha, elike me ia i hoikeia ae la, ao!e paha ia he mea e pauleleia ai, ua pio keh-i ahi pele i ka mana o ka iliu o ka puaa a Kamehameha i uhau akn ai, a i ole, ua hoolohe mai ke ahi i ko Kamehameha leo kauoha; aka, ma ka helu a ke au naauao o keia wa, he ulia wale no kela pio aua o ke ahi pele nuv" ia wa i molia ia a"ku ai ka ihu o ka puaa: uiai o ka wa n6 ia i pau ai ka ikaika o ka a aaa o ka peie. O ka mea hope paha a ka mea kakau moelelo e hoike aku ai ma keia wahi, oia na mea, e pili ana i na oihaua i lawelaweia mahope ilio oka make ana o Kamehameha. A ke lawe mai nei ka mea kakau i na olelo i hoikeia maloko o ka Moolelo Hawaii «(1808,) a me mau hooponopono hou ana nohoi: 0 Hewahewa, oia ke kahuna nni o Kamehameha. a oia kai niuan akn ina 'lii: "Ihea )a ke alii e noho ai? O keia ninau a Hewahewa, na pili ia no Liholiho, Va hooilina o ke aupuni. Mo keia niuau a Hewahewa, paue mai la ua 'lii iaia: "Ihea hoi? ooe no paha kai ike? Alaila, pane ae la no o Hewahewa.' Elua wahi e noho ai ke alii; o Kau, a i ole, o Kohala. Aiawa i hooholo ae ai na 'lii apau, i Kohala e noho ai ke alii opio, kahi nui o na kanaka. "0 na wahi pono no ia i ke alii ke noho; aole e pono ke noho i Kona 'nei, nokamea, ua haumia loa o Kona nei. A hooholoia ae.la ka olelo e hoihoi i ke alii opio i JKohala e na 'lii apau, ua wehe mai la ke alaula o ke ao. Ia wa i kaikai ia aku ai ke kiūo make o Kamehameha i kona lua; aiawa i ike t k ai ai na kanaka, ua make ko lakou alii; ko lakoa haku: a 010 ae la ka pihe uwe a na mea apau. 1 nei wa e aualoia aku nei ke kinowailna o ke alii, a he aneaue hookahi kaulahao ka mamao a hoea aku i ka hale lua e waihoia ai ke, kino, ua halawai naai la ka huakai me kekahi kanaka i hele a uluahewa kona aloha manewanewa ia Kamehameha. Oka inoa o nei kanaka, oia o Keamahulihia. Ua holo mai la keia kanaka a lele iho la maluna o na 'iii e hapai ana, i ke kino make o Kame'hameha; me ka piha hehena, ua makemake oia e make, a e lilo hoi i moe-pnu no K&mehameha. . , . E HOOMAUIA AKU ANA,