Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 146, 20 November 1906 — KE KAHUAHANA A KA AOAO KUOKOA HOME RULA, NO KE Kalana o Oahu. [ARTICLE]

KE KAHUAHANA A KA AOAO KUOKOA HOME RULA, NO KE Kalana o Oahu.

O ka Aoao Kuokoa no ka Hooponopono Home Rula, ma ke Kalana o Oahu, Teritore o Hawaii, ma o kona Komite Kalana ia, i hoomanaia ai e ka Aha Elele Kalana, i akoakoa ma ke Kulanakauhale o Honolulu, ma ka la 24 o Sepatemaba, 1906 ke kukala aku nei i keia Kahuahana: OIAI, e malama ia ana he Koho Balota ma Novemaba 6, 1906, ma ke Kalana o Oahu, Teritore o Hawaii, no ke koho ana i na luna lawelawe no na oihana lehulehu; a OIAI, ua waiho aku ka Aoao Kuokoa Home Rula imua o ka lehulehu i na moho holo balota no kela a me keia oihana; a OIAI HOI, ua apono ka Aoao Kuokoa Home Rula i keia Kahuahana, au hoopaaia kana mau moho holo balota e kakoo i keia Kahuahana; aole hoi oia wale no, aka, e hooikaika lakou ma na ano a pau e hooko aku ia mau mea ke lanakila lakou ma ke koho balota ana. KE KUKALA NEI MAKOU, i ko makou kupaa ana mamuli o ka AOAO KUOKOA HOME RULA, no kana mau hooikaika pauaho ole ana e kukuluia ona Aupuni hooponopono, makuakau a hoonui lilo ole iloko nei o keia Kalana; ke Aupuni hoi no ka lehulehu a ma o ka lehulehu la. KE KUKALA NEI MAKOU, e pulamaia ka pono koho balota o na kupa Amerika; aole hoi e hookikinaia aole hoi e hooweliweli ia a i mea e holopono ai keia manao, ke koi aku nei makou i na kakoo hoopono ana mai a na hoa makaainana, me ka nana ole i ka aoao pili kalaiaina. KE KUKALA NEI MAKOU, aole i kulike na hana kalaiaina o loko nei o keia Teritore me ko na hana kalaiaina o Amerika Huipuia oiai aohe leo o koonei poe kupa Amerika ma na ninau a pau e pili ana i ka hooponoponoia ana o ke Aupuni o Amerika Huipuia; a aole hoi he kuleana o ko onei poe ma na ninau no ko Amerika holomua a holomua ole paha ma na hana politika. KE KUKALA NEI MAKOU, o na inoa Repubalika me Demokarata, aole ia he mau ninau waiwai ano nui no na hana kalaiaina kuloko ma kela a me keia Kalana. O ka hoohui ana aku me kekahi o keia mau Aoao Kalaiaina, aole ia he mea e loaa ai na pomaikai o keia Teritore. KE KULANA NEI MAKOU, aia a lilo o Hawaii nei i Mokuaina no ke apo Aupuni huiia o Amerika, he mea pono ke alakaiia ko kakou hooponopono aupuni maluna o ka loina, "Ka Pono kaulike o ka Lehulehu," ka loina hoi i kukuluia ma ke ano oiaio. Pohaku Kumu i ku ai ke AOAO KUOKOA HOME RULA. Ke kakoo nei makou i na hooponopono naauao ana a holomua a Kiaaina George R. Carter i na hana o keia Teritore, oiai ia mau lawelawe ana ua ku i na kanawai o Amerika Huipuia a me ko ke Teritore o Hawaii nei. KE HOOPAA NEI MAKOU i ka makou Elele Lahui e kohoia ana no ka Ahaolelo Lahui, Kau 60, o Amerika Huipuia e hooko aku i keia mau kumuhana: E kakoo oia i ka haawi koke ia ana mai e ka Ahaolelo Lahui o Amerika i na kanawai hooponopono aina Aupuni no ke Teritore o Hawaii nei; oiai, mamuli o ia mau kanawai e hiki ai ke ko na manaolana o ke kaohi ana i ka lilo ana'ku o na aina aupuni ma ka paa ana a na hui imi waiwai nui. Ke kakoo nei makou e loaa mai ona haawina dala mai ka Ahaolelo Lahui mai i hiki ai i ke Teritore o Hawaii ke kukulu i Kulanui Oihana Mahiai; a e loaa pu mai hoi mai ka Ahaole o Lahui mai he haawina dala mahuahua no ke kukulu ana i kekahi Kulanui Ike Kiekie (University) no ke Teritore o Hawaii nei, i ko ai na iini ake ike a huli naauao o na Hawaii opio e loaa ana ia mau ike, koe wale no ko lakou nele i na makaukau e hookoia ai ko lakou mau iini. E hooikaika imua o ka Ahaolelo Lahui e loaa ona haawina dala no ka uku ana i ka Moiwahine Liliuokalani, mamuli o ke kaulike a me ke aloha hoakanaka; a i kulike hoi ia uku ana me kona noho'na poo Aupuni mua. Ke hoopaa nei makou i ka makou Elele i ka Ahaolelo Lahui e loaa ona kanawai e hiki ai ia Hawaii ke lilo i Aupuni Mokuaina no Amerika Huipuia. Ke hoopaa nei makou i ka makou mau moho holo balota kuloko, e hoohana i na kupa Amerika wale no ma na hana aupuni o loko o ke Kalana a e loaa like hoi ia pono i na kupa Amerika a pau e hoohanaia ana e na kanaka a me na hui imi waiwai. Ke hoahewa nei makou i na Aoao Repubalika a me Demokarata no ke kakoo ana, e loaa ona haawina dala mai ka Ahaolelo mai no ke kokua ana i na hana a ke Komite Hoeueu o Hawaii; oiai hoi, i hiki ole ai ke Teritore, mamuli o ka nele dala, ke kukulu i mau halekula kupono; hoomahuahua ae i ka uku o na kumukula, a uku hoi i na kanaka paahana i uku kupono no kona luhi o kela a me keia la hana. E hoololiia ke Kanawai O. E hoololiiana Kanawai koho balota i hiki ai i ke kanaka hoopaa inoa ke noi aku i ka Papa Hoopaa Inoa i kope o kona palapala i hoopaaia ai kana hoohiki ana; e aeia hoi ka mea koho balota e hele ma ka la koho balota mau a kuikawa hoi, e waiho i kana hana i hoohanaia ai oia no ka manawa o ekolu hora kai like, mawaena o ka wa e weheia ai ka pahu balota a me ke paniia ana, a aole hoi e hoopaiia a hoemiia ka uku hana o ua kanaka la no ka hana ana pela. E hoopauia na Kanawai a pau e pili ana i ka hopuhopu ana i na kanaka i hoohuoiia no ka ma'i lepera i hiki ole ke hooiaioia he ma'i ko ua kanaka la i hiki ke hoolaha i ka ma'i lepera. E aeia, na poe a pau e olelo ana he hiki ia lakou ke hoola i ka ma'i lepera e lapaau ia ano ma'i ma ke Kahua Ma'i Lepera, a i ole, ma kekahi wahi e ae paha i hookaawaleia no ia hana. Ke olelo ae nei makou a hoike ae hoi o ka manao o Peresidena Rusawela; "Na Hawaii e hooponopono ia Hawaii:" a ke kukala nei makou i ko makou kupaa mamuli o ka AOAO KUOKOA HOME RULA no ke kakoo ana i kela loina alakai ae la. Ma ka inoa o ka Lahui Hawaii ke kue a ke hoahewa nei makou i na hana e hoopoinaia ai na pono o ka lehulehu.