Ka Naʻi Aupuni, Volume II, Number 147, 21 November 1906 — Moolelo Hawaii Kahiko. [ARTICLE]

Moolelo Hawaii Kahiko.

Hoomakaul"auia e J. M. Poepoe nō KA NA'l A UPŪNI, MOKUNA, VI. NO KA MA-KAīIIKI. 1 T ua la kapu Hoa, uia na la o Hna aiue Akva, o loko o ka malama o Ikuwe, oia kn wa e wahi ai ka nin a ke alii' nni. 0 keia nin ake alii, he pnuiu ia i hanaia mo ka maian loa, ana hoohiuuhmu ia nohoi a maikai. Aia a pan keia hana i ka lawelaweia, oia kona wa e hele aku ai i na haua lealea aua i makemake ai. ]\la na wa hoi e hiki mai ai ua 'kapu Ku o loko o ka raa lama o Welelui, aole i malamaia na hana hoomana; aka, i ka hoea aua mai o ke kapu Eua o loko oia malama, oia ka'wa a na makaainana ame na 'lii o na 'papa haahaa e wawahi puuin ai. Ia wa i paniia ai na puka ooa heiau, a pinn ka ma-lama ia ana o na hana ho^maua. Ma na la mahope mai, hoomakaukau ibo la Da makaainana i na auhau e ohiia mai ai, oia hoi, na auhau o loko o na mahelehele aina elike me na okana, ua noko ame na kalana, oiai, oia na mahele aina i maheleneleia ai na moku (oia hoi ua mokupuni). Na kela ame keia konohiki aiua e ohi mua mai i keia mau auhau ra ke alii. E liookupu auuau ana nohoi na konohiki iko lakou mau'alii haku aiua. A ua kapaia keia hookupu a na konohiki, he waueal maloko, a i ole, he waiwai 0 lohi o ka moku. A ma ka la o~Lt!aukukahi, ua ohiia ka auhau a o ka —hookupu ma-loko o kela ame keia apana. Ona mea e hookupu ai, oia ke kapa, ke pa-n-pa-u, ka malo ame na mea ,e ae he uui. Aole i hookupuia ka puaa i keia wa, aka, o ka ilio ka . mea i hookupuia. E laweia mai ana ua ilio momona i hanai kupalu maoli ia a kaha momona. Hoopi-haia na pa hoopaa ilio a piha i keia mau ano ilio pu-neliinelu a piha momona oohoi, Oiai, iloko o keia mau mahina, aole ai o na 'lii i ka> i 7 c puaa hou, mamuli o ke paniia ana o na hana mohai o loko o na heian. Ao ka i'o puaa ana 'lii eaiai ia wa, oia ka i'o puaa miko. Ua'pokemi hoi ka i'opnaa ma na ka-ka loloa, a kapiia 1 ka paakai a miko maikai, ma na Ia e malamaia a e ku ia, 'ana na pule iloko o na heiau. A hoea mai ka la o Laaupau, ua pau pono mai la i ka ohiia na auhau* v a oia mau hookupu i ohiia mai, uahoomoeia aku la imua o na 'kua. A ma kekahi la ae, oia ka īa o Olekukahi, oia ka la a ke alii o haawi ai i ka waiwai i hookupuia mai i kona po& alii ame kona poe koa a puni ka aina. Penei ke ano nui e maheleheleia ai keia mau waiwai I hookupuia mai i ke alii, e na makaaiuana, oia hoi, na auhan:; , o ka puu mua, e haawiia ana ia no ke akua a mau akua pa~ ha o ke alii; a oia ka haawina e lil.o ana no ka malama ana I na kahu akua; alaila, ka haawina aku o na kahuna o ke alii. nui. Pau ae la ko ke akna ame- ko na kahunā mahēle, haawi ko ka moiwahine mahele ame ko na punahelea ke alii a pela pu hoi me na aialo, oia hoi, ka poe e ai pu ana me ke alii ma ka papaaina hookahi. A kaawale ko keia poe, alaila, ko oa alii i koe iho ame na mahele koa apau. I ka mahele ana i .na haawma waiwai no na'lii ame n» koa; e haawiia ana ka mahele waiwai nui i na'lii, he nui a lehuiehu ko lakou poe kanaka; a elike nohoi me ka emi o ka nui o na kanaka o kahi alii, pela no ka emi iho o kocs.' ; . haawina waiwai. Aole e loaa ana nawaiwai o keia hookupit! naua ana i na makaainana. E Hoomanaiuanui iho a puldo 'liou aleu. . "