Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 13, 17 January 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Hoeueu o Pele i Mokuaweoweo!

Ka Moolelo Walohia –o– Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI Oiai no keia e hoolono ana i ka leo o ke kahuli, aia hoi, po ana o loko o ka hale i ke ala o na lau nahele aala apau o ke kuahiwi. A ia wa pane ae la keia: HELU 4 1. Haina ia mai ana kuu ipo 2. Ke kokolo mai nei ke ala 3 O ke ala o ka maile 4 Ke luu mai nei i ka poli 5 Ke kia mai nei i ka houpo 6 Haa wale kuu houpo i ke aloha 7 Aloha wale na maka ke ike aku. I lawa no apau keia mau lalani, keia mau kanaenae a ia nei, malamalama ana o loko o ka hale; a ike ae la keia i ke kane, ia Kuaikauakama, e kau ana iluna o ka eheu o na manu, a e pipi'o ana hoi ke anuenue ma o a maanei a puni oia. Ia wa lohe aku la keia i ke kahea ana mai o ke kane i ko ia nei inoa: HELU 5. HE PULE INOA NO HINA 1 E Hina! 2 E Hina-iuka! E Hina-ikai, 3 E Hinaaiulunui e, 4 E Hina-puku-i'a 5 E Hina-puku-loaa 6 E Hina mele laui, 7 E kuu kuahine—e, 8 Eia hoi au o Ku— 9 O Kuaikauakama— 10 O ko kunane hiapo 11 Na'u i waele ke ala, 12 Maalahi wale oe ka pokii— 13 Ua moe anei oe? A pau ke kahea ana a Ku, ia wa kau ae la o Hina i keia pule i kona kaikunane haku: HELU 6. PULE INOA NO KUAIKAUAKAMA. 1 O oe ia e Ku-lei-ula 2 O Ku oe i uka 3 O Ku oe i kai 4 O Ku oe i ka nuu kapa o Kuaihelani 5 O wele oe i ke ala ula a Kane 6 O hanau i ka omaka wai lehua 7 E o mai oe i kou inoa

8 E Kuaikauakama, kuu kunane haku hoi 9 Eia au o Hina 10 O Hina-pa-makani i ka pali o Waipio, 11 E pio lani, e pio akua, e Ku—e. I ka pau ana o nei kahea ana mai a ua Ui nei o ka wai lele maopu o Hiilawe, ia wa i haalele aku ai o Kuaikauakama i ka nuu eheu manu ana e kau ana. Hele aku la oia a ma kahi a ke kaikuahine e moe ana iloko o ka ahu kapa aala, pane malie aku la oia: Ua hiki mai la au elike me ka'u i hai mai ai ia oe i ka la inehinei. O ka'u huakai nui o ka hoea ana mai la i nei wehena kai ao, oia ko'u hoike ana'ku ia oe; aohe i wehe ko kaua mau piko. He mua au; a he muli oe. Hanau au, lilo au i ka hanaiia na ia kupunakane o kakou, oia o Kuwahailo. Laweia au e ia i Kuaihelani; a ilaila au i hanai ia ai a hiki i ko'u haalele ana 'ku ia mau kaiaulu, a hoi mai i Hawaii nei. Auhea oe, e kuu kaikuahine—ae—he kaikuahine oe no'u, oiai o Nanailaniakama ko kaua luaui makuakane, a o Owakailunaikeaouli ko kaua luaui makuahine. Hanau mai au o Ku; a hanau oe o Hina. He mea oiaio nae, o Kuwahailo no ke kumu i loaa mai ai au, oiai, o kona mana ka mea nana i hoohanau ia'u mai loko mai o ka opu o ko kaua luaui makuahine. A ma ia ano i kapaia ai au ma kekahi ano, he keiki au na Kuwahailo, ke kupua ikaika a mana hoi o Kuaihelani. He Hawaii nei au ma ka inana ana a ka makuahine; aka, he Kuaihelani au ma ke kumu i loaa mai ai au a i hanaiia ai nohoi a nui. He kupunakane o Kuhailo no kaua ma kekahi aoao. Ma ke ano kapu akua, he ihiihi loa ia kapu iluna o'u; aia wale no a mawaewae mua ia keia mea a hemo mai a'u ae, alaila, noa kuu nui kino ia oe. Aka, he mea hiki wale no nae keia ke mawehe ia apau. A eia ko'u manao ia oe, e kuu kaikuahine; o oe, owau, kau ae kaua i ka eheu o na manu, a i ka lewa kaua e kuka kamailio ai; a mamua ae o ka o ana mai o na lihilihi o ka la i keia kakahiaka, hoihoi mai no au ia oe e noho i ko kapu, oiai, o oe ka lei hulu palama a ka makuahine o kaua, o Owakailunaikeaouli. Na ke kaikunane ia hoolale i ke kaikuahine e kau laua i ka eheu o na manu, he mea hauoliia i ko Hina manao, oiai he mea ano hou loa ia ia a o ke kau ana iluna o ka eheu nolunolu o na manu. A kau laua nei iluna o na manu, o ka wa no ia a Ku i hea iho ai i ua poe manu nei e lawe ia laua nei iluna o Mauna Kea. He imo ana iho no na maka o Hina, a i ke kakaa ana ae, e noho ana laua nei i kekahi hale pi'o anuenue, iluna o ka piko o kekahi kuahiwi i uhi paa pono ia kona hene i ka "wai puolo lau laau," oia no hoi ka hau anu iniki ili.