Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 17, 22 January 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Ike Pele i ke Kai Holuholu o Hookena!

Ka Moolelo Walohia –o– Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI Ia noho hookahi ana iho ana, aole i kana mai o ka punia holookoa o kona kino i ke aloha, ka mea paha ia i holo ma na hookaau ana a ka poe kahiko: "Ua eha au i ka eha lima ole a ke aloha.'' Maanei, e kuu makamaka heluhelu, e ae mai oe e hoike aku au ia oe i keia mahele manao oia hoi : Ua oleloia ma ka moolelo kumu i laweia mai ai keia moolelo "kaao" o Hainakolo, o ka pule a Hina i hoikeia ae la ma ka Helu 7, he pule wanana no na popilikia e kau mai ana maluna o Hainakolo, kana kaikamahine; oia ke kulana pule i ku ai keia mele kaulana loa a kekahi olohe haku mele o Kauai, a oia iho keia: Ka waiopua makani o Wailua I hulihia e ke kai awahia ka wai Awahia ka lauhau me ka lauai Palakahe ka ai o Makaukiu He kiu ka pua kukui na ka makani He alele hooholo na ke Koolau Ke kuehu mai la i uka o ka Pehu Ike ke kanaka kahea ualo makani Ke kipaku mai la i ka waa e holo Holo newa ka laumaia Ka puahau i pili aloha Me ka mookila i ka wai Maalo, pulelo i ke kai o Maluaka He aka no ua makani kaili hoa la Kaili ino ka lau malua-kele; La lalawe i ka hoakanaka a lilo Koe a ka u me ka minamina iloko Ke apo hewa wale la no i ke one Uwe wale iho no i Moomooiki—e. He hoomoomoo olelo na ke kuhi wale He kuhi wa—le–– Aole ma ka waha e hewa ai—e E hewa pono ai la hoi e ke aloha—e, Owau ka ke aloha i luaiele Ua kuewa i ke ala me ka waimaka Aole hoi he wa Ua uku hoi i ko hale— Hewa au—e No keia mea pohihihi a Hina i ike ai ia wa, ma ke ano, he ike kino kanaka maoli paha kana i hoomaopopo ai e kau ana oia iluna o ka eheu o na manu, ka mea i ike ole ia e ia i na wa e ae apau i kaahope ae;

a pela hoi me kona ike ana i ke anu o ka wai puolo lau laau o luna o Mauna Kea, kona noho ana hoi iloko o ka hale hulu manu o Kuaikauakama, me kona uhi paa ia ana e ke anuenue; a pela pu hoi me kona kamailio pu ana me ka Ui i eha maeele ai kona puuwai; a i ole, ua ike paha oia ia mau mea apau ma ka moeuhane. Iaia no e nalu ana a e noonoo ana i keia mau mea, kokolo mai la kekahi o kona mau kahu wahine, a hoea ma ko ia nei wahi e moe ana, kahea mai la oia me ka leo malie: "E i nei—e! E ka maua hanai alii. Ei no oe ke hiamoe nei?" Lohe ae la o Hina i ka leo o ke kahu e kahea ana a e ninau ana nohoi iaia, pane mai la ia: Ae; eia no au ke moe nei. O ko'u puoho ana ae la no nae hoi ia. I keaha la? He keu ka hoi ka mea kupanaha. Ua moe hewa ka paha au; aole paha. Kai nae hoi ka mea kamahao loa ia'u; wahi a ke kahu i pane aku ai. Heaha ia mea kamahao au i ike ai? wahi a Hina i ninau mai ai i ke kahu. E hoolohe mai oe, a e hai aku au. I ke kani ana o ka moa kuakahi o ka wanaao nei, kokolo mai nei au a maanei nei no, nana aku nei au e ahua maikai mai ana no ou mau kuina kapa. A manao ae la no au ei no oe ke hiamoe nei. Ia'u nae i haha aku nei ma kou wahi i moe ai; aohe ou loaa ia'u. No kou loaa ole ana ia'u, manao au ua hele la oe iwaho, nolaila, puka aku nei au a nana aku nei iluna pono o ka pali o Puaa haku, a ike aku nei au i kekahi malamalama e poha pono iho ana maluna. O ka moe no ia o nei malamalama a nalowale maluna aku o ka ulunahele. I kinohi, ua manao au, he ula wena no ke ala ula o ka la, aka, i kou nana pono loa ana aku, he malamalama anuenue maoli no ia e moe ana. A ma ia wa hele huli aku la au ma na wahi apau a'u i maa mau ai o kau mau wahi nohoi ia e hele ai; aole nae ou loaa ia'u. No kou loaa ole ana ia'u, ua piha loa ia au me ke pihoihoi; a hoi mai la au a hoala ia kahu ou. I kona ala ana ae, ua hoike aku la au iaia i kou nalowale ana mai loko aku nei o ka hale, a pela hoi me ka malamalama anuenue a'u i ike ai; a olelo aku nei au iaia e kii i ou mau makua ame ke kahuna. Hala aku nei kela, noho iho nei au. A o ka mea kupanaha, ia'u i noho hookahi iho ai, ua lulumi ino loa ia mai la ko'u mau maka e ka hiamoe; a no ka hiki ole ia'u ke pale ae i ke kaumaha o ko'u mau lau lihilihi, haule hou iho nei au hiamoe; a o ko'u puoho ana mai la no ia. E Hoomanawanui iho a pulelo hou aku