Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 21, 29 January 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Onaona ka Pua Lehua i Hiilawe!

Ka Moolelo Walohia Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI Iaia nei i ike aku ai i ka moe mai a keia puaa nui, ua hoopahaohao loa ia kona noonoo. Mihi iho la oia i kona make, oiai ke ike la oia ia wa, he puaa kupua maoli keia e ke'a mai nei i ke alahele ana e pii aku nei. Koho iho la nohoi oia ua make kana wahi puaa, kona wahi hoa hele o ka alo ana mai o ka loa me ka hoomanawanui; a i ole, ua ike paha oia i nei puaa nui weliweli, a ua holo oia iloko o ka nahele, haalele mai la i ka laua pili aloha ana. Aka, mamuli o ko ia nei ano kahuna a makaula nohoi, lalau iho la keia i wahi huluhulu awa, a nau nau ae la i ka waha, alaila, o ka ae o ua huluhulu awa nei, mu iho la keia a ka poho lima, hamo ae la i kona lauoho ame na maka. A pau nei hana a ua o Aniani; pule iho la oia. O ke ano nui o nei pule ana i hookawewe iho ai, oia kona ninau ana i kona akua no ke ano o nei kupueu weliweli e ke'a nei i kona alahele, a no kona make nohoi a ola paha. Oia pule ko ia nei a pau, o ka hu mai la no ia o ua puaa nei, a hoomaopopo aku la no keia i ka leo o kana wahi puaa, alaila, pane ae la keia: O oe no ka keia, e kuu hoa hele. Kai ko'u kuhi hewa he mea okoa oe. I hoohewahewa au ia oe, e ke hoa loa, i ka hele hoi o kou kino a ka ha (nui). Aole hoi pela kou kino a kaua i hele mai nei. I ka wa no i oki iho ai o ka ia nei olelo ana, hiki lele a puiwa ana keia i ka huila ana ae o kekahi mea malamalama, nu ana ka makani ikaika, moe ka lau laau, hili aku hili mai na lala laau, nakeke uuina hoi na kumulaau i ka ua mea o ka ikaika launa ole mai o ka unuunu ana a ka makani. Iloko oia wa, ike aku la keia i ka oaka hulili ana mai o kekahi mau mea poepoe elua, ma kahi he aneane he kanakolu kapuai maluna pono aku o kahi a kana puaa e moe ana. Mamuli o ka malamalama o nei mau mea aa elua ana i ike aku ai, ua hoomaamaamaia ae la ka ulunahele mai kahi a ia nei e ku ana a hoea i kahi a ua mau onohi nei a elua e haka pono mai ana iaia nei, a maluna pono hoi o ke kino o ka puaa. Ike aku la keia me ka hoohewahewa ole ame ka piha makau a

weliweli nohoi, he moo ka mea nona ua mau onohi nei. Aia ke a luna ame ke a lalo o ua moo nei ke hamama mai la, wakawaka na niho, hanuu ke alelo i ka akau a i ka hema. [Ua pili keia akau ame keia hema e oleloia nei ma ka moolelo, i ka aoao akau ame ka aoao hema o ke kino o ka moo hookalakupua a ke kahuna a Aniani e ike aku nei]. Ia wa oni mai la ua moo nei; he owe ia o ka nahele, me he mau leo kupinai la e hooho wawalo ana. Oiai ua moo nei e oni mai ana, ia wa i ala ae ai ka puaa e moe ana, wehe nohoi kona a luna ame kona a lalo, okala kona mau hulu apau. A emo ole ua huli aku la ke alo o ua puaa nei i ke alo o ka moo nui kua wakawaka o ka ulunahele a wao laau o ke kuahiwi o Mauna Kea. Oiai na kupueu elua e ku ana he alo a he alo, imua hoi o kahi ame kahi, lohe aku la o Aniani i ke kani mua ana ae o kekahi leo olioli; me ka puka pono ana ae o na huaolelo; a ike iho la keia [Aniani] he kanaenae pule ke ano o ua olioli nei ana e lohe aku nei. A penei na huaolelo a ia nei i lohe aku ai: HELU 10. 1 O oe ia e ka moo kapu hihimanu o nei kuahiwi 2 Kino kahi, kino lau ole; 3 He moo oe, he pilali kau ai, 4 He pulelehua kau ina'i 5 Owau nei o ke ao puaa i ka lewa 6 O ka puaa kino lau, kino mano, kino lehu 7 O kama au a ka puaa 8 O puaa hiwa, o puaa olomea 9 O puaa puko'a, o puaa hahei 10 O puaa ehu, o puaa kikiko 11 O puaa hulu-ii, o ka pae puaa a Kane 12 O ka puaa ka-ha i ka lani 13 A make oe e ka moo 14 Ia'u nei la i ka puaa 15 Ola ke kahuna o Aniani 16 E ku ka pule e Aniani 17 I ma ka hoa paio 18 Owau mamua, o oe mahope 19 A make ka moo. I ka pau ana o nei mau leo pule a kahi puaa kamahao nui wale a Aniani, a kaua i ike ae la; aole o kana mai o ua mea he puaa e nu hele mai ana iloko ka nahelehele. O ka hele ia o ka puaa mai ka nui a ka liilii. Ke ku nei o Aniani i ka pule ia wa, oiai ua lohe oia i ka leo kauoha mai kona puukalahala mai e hoo kaukolo mai ana iaia. E hoomauia aku ana.