Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 25, 4 February 1907 — Ka Moolelo Walohia o Hainakolo [ARTICLE]

Noho no ke Ala i ka Poli o Hainakolo!

Ka Moolelo Walohia –o– Hainakolo KA UI PUA KA-MAKA-HALA O KA WAILELE O HIILAWE MOKUNA I MAUNA KEA AME MAIKAI WAIPIO, HE ALO LUA NA PALI O ko ia nei wa no ia i hookuu aku ai i ua wahi puaa nei ana. O ka holo no ia o ua wahi puaa nei a pii iluna o ka nuu a moe iho la ma na kapuai o Kuaikauakama. Alaila, pane iho la ia: Ua ola oe, e ka puaa hiwa. E ku a e hoi i ko kahu. Ala ae la kahi puaa hiwa a hoi mai la a moe iho la ma na wawae o Aniani; a pane iho la nohoi o Aniani i ua wahi puaa nei. "Ola mai la oe o kaua! Nou auanei hoi ke ola; ola pu hoi au ke kahuna." I kela wa pane mai la o Kuaikauakama i ke kahuna: Malaila iho la no ka hoi oe, e ku ai, e Aniani. Eia kauhale o kamaaina o nei wahi. E hele mai a komo i ka hale. He—mai! O ko Aniani hele aku la no ia a ku iho la ilalo ma ke kipaepae mua o ka nuu a Kuaikauakama e ku mai ana me kona nani nui, ame kona ihiihi nohoi apau. He ahuula kona e aahu ana; a he mahiole hulu manu ma kona poo, a he laau palau ma kona lima akau me ka peahi launiu ma kona lima hema. Ia Aniani e ku ana, kahea mai la no ua alii opio nei: Pii loa mai hoi oe a kau iluna nei, oiai ua noa nei wahi ia oe; oiai ua hei au i kau mohai i alana mai nei" Na ua alii opio nei ke kono iaia nei e pii aku iluna o ka nuu; o ko ia nei pii aku la no ia a ku iluna. Haule iho la keia ilalo, moe ma na wawae o Kuaikauakama. Uwe iho la keia i ka hanai kapu a ke akua o Kuaihelani, oia o Kuwahailo. A pau ka ia nei uwe ana me na wahi hua pule nohoi e kepakepaia ana ma ko ia nei mau lehelehe. A pau ka ia nei uwe ana me ka uwalo ana i ke kino akua o ke alii opio, ala ae la keia iluna; a olelo mai la o Kuaikauakama: "E uhoi kaua a loko o ka hale, alaila, wehe ka ipu olelo o ka na'i ana mai o nei loa." Hoho-hoi aku la laua nei a komo iloko o ka hale. A noho o Aniani iloko o ua hale hulu manu nei o ke alii opio, nana ae la kona mau maka ma o a maanei o loko o ua hale nei, he keu ka paihiihi ame ka nani o loko o ua hale nei.

Oiai ua o Aniani e makaikai ana i ka nani o ua hale ala, pane mai la o Kuaikauakama: Ua mahana loa kahi la o nei kakahiaka e hookomo wahi ai paha oe? Aia hoi a paa aku ka houpo, ea, alaila, wehe ka ipu olelo au a ke kahuna. O ka'u wahi ai no nae o nei wahi a'u e noho nei, he awa oheana; a no kai o Puna ko'u awa. Ia wa pane aku la o Aniani: "E kala mai ke akua i ke kanaka. O ka'u wahi ai ka kaua e ai mua ae. Ua paa mai nei no au i wahi o no'u no ke ala. O kahi huluhulu nae o ka ai ka ke kanaka: a o ke kino maoli iho o ka ai, ea, nau ia na ke akua. "Aole pela," i pane mai ai o Kuaikauakama i ke kahuna, a hoomau mai la no hoi i ke kamailio ana iaia: "E waiho iki kou wahi o i hele pu mai la, a o ka'u wahi ai ka kaua e kamau pu ai. He oiaio, ua paa mai nei oe i kahi pu-awa hiwa i mohai ia'u; aka e olelo aku au ia oe, ua laa ua wahi pu awa hiwa nei au ia'u, elike no me ka laa ana o ko wahi moo puaa hiwa; a pela nohoi me ko wahi kapa i paa mai nei. O ka huli ae la no ia o ua o Kuaikauakama e kahukahu ae la i ka aumakua i ai nana ame ke Kahuna o Aniani. He manawa ole, ku ana keia kanaka me ka malo ula i kaheiia ma ka puhaka, a e paa ana ma kona lima akau ame kona lima hema, he apu awa. Waiho iho la ua kanaka nei i ua mau apu awa nei i lalo maluna o kekahi moena makalii. A ia wa i kauoha mai o Kuaikauakama i ke Kahuna ia Aniani, penei: "Auhea oe, e ke kanaka o ke akua, eia ka kaua wahi ai ua loaa mai la mai ka po mai. Nolaila, nae e aumakua iho i ka ai a kaua, oiai o kau hana ia, ke ke kahuna. Nolaila, e ku ka pule!'' I kela wa pane aku la o Aniani imua o Kuaikauakama: E kala mai oe ia'u i ke kanaka. E noi aku au ia oe, i pule na'u no ke kanaenae ana i na apu o kaua, kou ko ke akua, a o ko'u nohoi ko ke kanaka. Ho mai he pule na'u na ke kanaka. Ina oia kau noi e Aniani, ea, alaila, ua pono, wahi a Kuaikauakama i pane mai ai, me ka hoomau ana mai nohoi i ke kamailio ana: Aohe a'u pule e ae e haawi aku ai ia oe, aka, o ka pale wale no a Nuu i uhau ai ia Kane iluna nei o Mauna Kea, i ka wa i kau ai o Halaualiiokamoku iluna nei i ka wa o ke kai a Kahinalii ame Kahina-ai malama. Oia ka pule a Nuu i kanaenae ai ia Kane i kona mohai ana'ku i ka apu awa. Nolaila, e ku au i ka pule, a e hoopaa oe i keia pule. A i hai aku nae au ia oe, he pule keia e hooiliia no Kuahailo. A e hoolohe oe i ka pule. Pau no nei mau olelo a Kuaikauaakama o kona pule iho la no ia i ua pule nei. A oia iho keia.