Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 86, 30 April 1907 — Kokohi Ka Puu, Momoni i ka Ono! [ARTICLE]

Kokohi Ka Puu, Momoni i ka Ono!

K a Mooielo Wi.lohia 1- ■>1§I Hainakoio J§fJ ( " " K.V UI PUA KA-MAK A-HALA 0 KA'WĀlLELE 0 HilLA VvL ' MOKUNA III ka Ui HainakoLo o Ka Pali Kap0 o Waipio Ame Keanini jlaokalani. He mea oiaio, i bs wa a Olohe 1 kri mai ai 1 ka 110 Paopoo akao, oia o Nakoloikalani ; ua pa kekahi klk'ao makani ikaika loa. 0 na kaiua ikma keia e ana mahope pono aku 0 Loheloa, ua a>aa l >• aku la e ka ikaika o ua makani nei, a iele L;i-i, Pe'a kela ame keia mea uiu 1 loaa aieu i ka eha kan> o ka puupuu a ua Olohe nei. Eia na kanaka ka huli makai a pela hoi ma ka huli mauka 0 uoheloa- ua noho iho la ilalo I pakele ai lakou mai f:a 0lePe pu ia ana'ku e ka ikaika o ka ehu makam o ka pDnPuu akau a Oiohe. A manao hoi na mea apau Ua olepe pu ia ae 0 Loheloa e ka makani a iele °heo^eo i ka lewa. Ha alo ae la 0 Lo{ieloa 1 ua puupuu n^i a O.i ^e a,a ae la, a o ka wa ia a Loheloa i pa'i hema ae ai 1 °a W paio nei ona'; a elike me ka poha o kekahi kui °a hekili o ka Ikuwa pela i lohe ae ai oa mea apau 1 kekahi uina poha ma ka pepeiao akau 0 Olohe; a ike Jkh la oa kanaka i ka lele koheoheo o ua lu nei 0 «an i ka lewa. oleloia o kahi 0 Waikiki e k<ip«-a 0 Kalnaolohe, mai ia wa mai a ho^a >oa ma. K - a a kakou e uoho nei, oia kahi iuiaole al- , °* ka hakaka hoi keia mawaena 0 Paaahiwa ---e 7 ili0 olohe a ke alii o dhue [Oahul nei aa olo ua ; 1,0 uel i mea paaniia e ka Puaa hoka!akuPua 0 ke , : -7 0 Waimea a e ka hau eki hoi 0 Maunakea; o,ai ; » a i lg-lplele ai ua mau kupueu ne , '' hoao Ir.,. mai a k. iiio olohe e oaho m«. « F« , a ^Peiao akau o Paaahiwa, eia nae me hik.wa ' iho Ua kepa ae la ua puaa 061 ^ L ^ Q®i, lele ana i kahi e. iK 1 ka moku ana 0 ka huelo o ua iho ne;, ! • sna' ho a k. hikala o ,» ilio oei ilalo me M h»" "•"> " ° 0,0 o oa ilio olohe oei i hope hoelo ole ona e hoo- , y ai 1 ka ua mea o ka lil.ko nokonoko e, ka eb it ** »« » i kepa bou aku ai o Paaahiwa «. » 01 °» «me ka hikiwawe nohoi ma ke poo < •- hoi; a liio ina ke poo a kaawaie ma. ka panka 00 Oai. I| | 1« manawa pokole wale noho. ia liJI*

PuaahiWa i ua ilio nei, pau pulu, aohe lau kanu. A n ka lanakiia ae la no ia o ko Loheloa aoao. I ka ke ana o na kauaka i ka make ana o ko lakou alii, ■ id hoi o Olohe.. a pela pu hoi lme kana ilio kupoa, ua aawi ae la lakou i na leo hookani pihe hauoli no ka/ inake ana o ka alii nana 1 hoopilikia nai ia lakou ma e a ano he nui, a haaw; mai la lakou i na mahalo aua i ka oaālihipi ikaika, a o ko lakou hoopakele hoi. Ua hui ae ia ka aha mai o a o, a ia wa 1 hnli ae <<i o Loheloa a nonoi aku l.a i na wahi kanaka e paa £;na i kona ahauia e haawi mai iaia ī ua kapa nei ona. Hele mai la nohoi ua mau wahi kanaka nei a kau mai iu i ka ahu hulumanu. I ka pa-a a.ea o ua kapa hulumanu nei , maluua o ua kaeaea nei o Waipio i ka wai kiliopu o Hiilawe, ia „ .•-»e k'L^>nio,«e.ai.rtiafcijiaa o ka.i»hu.leh;: a^hoike aka la i kona manao penei: ■"Anhea oukou e na kaoaaaina o ke mokupmi, o ouko': iho la no na 'lii o ka aina, a mai waena mai no o oukeu e loaa ai he alii noi no oukou. A ua ike iho 1« no oukou la'u ke keik'i' a" Owaka;lunaikeaouli, aliiwahi'ue kapu o Waipio. He aiii no au mai ka po noai, 'elike no paha me ea 'lii e ae i noho aimoku a e- noho hoope waie mai nei no mawaena o oukou, Aōie o ka mea i hala aks ia; ua ha'Ia hoi ia; akn ō noonoo onkou i alii kupono no ookou e noho^ali: sivu āi ma ka aina ma keia hops? aku. I hai alīu āii ia oukou e o'u mau hoa a hoaloha boi, aole i helu la ka ikaika o ke alii o oukou, elik® me kana i hoonahoa mai ai ia'u. Ua hele mai oia ma ke kino pa; alua; a ua hele aku nonoi au m\ ia ano hookahi no; a o ka hopena nae. ua ike iho la no oo~ kou me ka hoohewahewa ole i ka hopena o na hana hanaia iho uei mawaena ona ame a'u, ka malihini. A ke hai aku nei au i ko'u wahi manao hope loa la oukou, a oia keia; e haaieie ana au ia oukou, a & holo aku ana au no. Kuaihelani. He huakai ka'u no ia aina, noiaila, ke haawi aku nei au i ko'u aloha ia oukou apau. A pau ke a mau olelo a Loheloa o ko ia nei hui, ae la no ia hele mai la a pii pololei aku Ia noiuna o ka Lae o Keauau. A hoea keia iiuna o ua puu nei eia hoi nh kanaka ke ku aku-nei a nana aku i ua kaeaea nei o na paii aio lua o vv aipio. Aole nohoi i iiuliu mahope iho, ike aku la na mea apau 1 ka oih ana ae o nei mea nui hinuhinu m& ke kualapa o ka lae o Keauau; mai ka uuku ka lakou ike ana'ku a heie loa i ka nqj; a.ia wa lakou i ike mao popo aku ai he waa nei mea hinuhinu a lakou e ike aka nei, 0 ka poe hoi keia o lakou i ike 1 ka waa o Lnheloa, i ka po mamua iho, ua hooho ae la |akcm me na leo nunui; "Aīa ka waa o ua kaeaea nei o Ha waii! He lua ole no ka ikaika o nei kanaka!"