Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 96, 14 May 1907 — Ka Waiwai Nui. [ARTICLE]

Ka Waiwai Nui.

ĪLOKO 0 KA MOOLELO HAWAII KAHIKO. Ua hoomaopopo makou i na wa he lehulehu i hala ae nei, ua 1 i I o kekahi mau moo* lelo Hawaii kahiko o kakou nei i mau paani( hoikeike ma kahehi nui ia e na Hawaii he nui. Aole hoi 1 waena wale no o lakou keia manao hoohi hi makemake i keia mau ho ikeike; akn, un nioniolo loa ako no ia iloko o ka ii o na poe mai ko na Aina E mai. Ua ike makou i ka paani ia ana o kekahi mau mahelehe Se o Laieikawai; pela hoi o Kuaia; pela o Kuapakaa; Ka ililauokekoa ; Aiwohikupna: Kapena Kuke (Lono) lonoika makahiki ame Kaikilaniwahi' ne alii-o-Puna , Pele ame Ka mapuaa, ame kekahi mau paani moolelo Hawa:i e ae, ma ke aoo ' tabPo" (tableau); a ua maikai no ia mau hoike* ik'e. . E hoomaopopoia, he elua ®o mau mahele nui i ku ai keia mau hana hoikeike tabalo Hawaii e han'a a e lawelawe mau ia uei: (1) na tabaIo i ku iluna o na mooielo kaao kahiko o Iīawaii nei; elike rne Laieikawai Kaililauokekoa. Aiwohikupua, Pele ame Kamapuaa a pela aku eua hoi Tia mea i kapaia e na AngIo S-ikore, "Legends;" [2] na ta ba!o i ku iluna o na moolelo* : oiaio maoii [historicol ta I b!eaus]; e like me na moolelo i •Pil' ia Kapena Kuke, Kamehameha, Lonoikamakahiki, a ipela aku. 1 ka hooulu ana i na hana '< malalo o ka mahele tabalo, 1 aole e loaa a e Iohe ia na ,

puai leo mai ka poe mai i konio iloko o na mahelehele hana i ku ai ja taba!o. Aka, ina e hanaia ka hoikeike ma ke ano e huipu na kamailio ana. e like me na haiolelo. oa hoike a me na hoakaka manao, na mele aaie na hula alaila, e kapaia ana kela kulana hoikeilee be "Drama." 0 ke tab3lo, ua like ia me ke kii hoikeike leo ole; a o ke drama he kii hoikeikeia me ka leo ame ka hana. 0 ka mahele hoikeike elua oia hoi ke drama, oia ka ma hele hana nui loa. Ina he uwe ka mea e komo ana ilo ko oia drama; alaila, e hooko pono loa ia kela uwe ana e ka mea e lawelawe ana ia mahele, me he mea ala he mea kuio a maopopo, ina no he hakaka kekahi mahele e »<omo ana iloko o ke drama; alaila , e hana ia no ia me ke kuio, pela ka pule, ka nuku ana, ka huhu ana, ka hooipo ipo ana, apela wale aku. E haua ia keia mau mea apau ®8 ke kuio, me ke koa, me ka maka'u ole, ka hopohopo ole a me ka eleu. E hoopu kaia na olelo a ka mea hoike olelo me ka maopopo pono a moakaka. Ma kahi no hoi o ke anoanoeehia, e hana no me ia ano, ma kahi o ka ' nuku, e nuku me ke kuio. Ina he oihana Kahuna Hawaii kekahi e komo ana īloko o ke drama e hanaia ho ia hana e i'ke me ka moolelo i pili n a īa mahele. Aia he waiwai nui iloko o na hmkeike moolelo Hawaii kahiko o Hawaii nei, na moolelo i hialaai nui ia e na poe malihini mai ko na Aina E mai. Nolaila, o ke a'o ana a 'ke pono i kela ame keia mahele hanaoloko oka moolelo ehoikeike ia ana ma ke ano drama, oia ka waiwai. A maloko o na hana drama mo olelo oiaio maoli, e waiho loa ia na hana ano kupna. Aka ina he moolelo kaao kahi i ku ai ke drama, e like me ko Pele. Laieikawai, Aiwohikupua, Kaililauokekoa, alaila, Qa harQama ka ipuka o na ano hookalakupua i komo ilo kooiamau kaao e hoikeike a ana. 1 hoomaikeike ae la makeu keia naau manao lmea e 'lakai ia ai na Hawaii o keia m hon e lawelawe nei ja ano īana, a i maamaalea mua ole ioi īa mea he tabal0 ame'ke Irama. Ke