Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 96, 14 May 1907 — Ma ke Kauoha. [ARTICLE]

Ma ke Kauoha.

KANAWA.I 35 He Kanawai E Hoololi ai i na Pauku 2407, 2412. 2424, 2447 ame 250^ o "a na Kanawai Hooponononoia e P'li ana i na Hoohalal)8'® ma ka Aha Hoona Kuleana Aina me na Hana e ae inal°k° o iaila. E H, oholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: Pauku 1. O ka Paukn 2407 o na Kanawai Hooponopo»oia 0 Hawaii tta hooloiiia i hehiheluia penei: " Paukn 2407, Na Hoopii Hoohalahala. E aeia do Hoopii Hoohalahala mamuli wa'e no ona kumu ma ke hana 3\ai mai kekahi olelo kauoha hope, olelo hooholo, na olelo , ko, a ī ole ia, olelo hoopaa hope, a ka Aha i ka Aha Kiekie. k°e ma na hihia ī kuleana ai kekahi mea e»hoohalahala aiia 1 ka Aha Kaapuni, i na manawa apau a ka mea hoopii hoohalah'lla , e wal¥ ae ai i olelo hoolaha iloko o ehma la. a e ukui nak°ina 1 maopopo, a e waiho aku i hona lawa kupono ma ka hun'a 0 Kanalima Dala, i hoomaop u oia no ka hookaa ana i k°>na 0 ili hou mai ana ina oia e haule ana ma <ka Aha Hookolok» 0 Hoopii i oohalahala, a ma ke dalar maoli paha elike 0'e ia |j nui, loko o umi la mai ka waihoia ana aku o ka o'leio kau° a hope, olelo hooholo, ole o hooko, a oleio hoopaa hope paha:i(ho°'! pii hoohalahalaia mai ai. A n,amuli oia ho.qpii hoohalahala r.na e hoonnaia aku n -ka moolelo o ua hihia nei i ka Aha Kieki- iloko o ka mana«a a ma ke ano i hoakakaia no na hoopii hoohalahala imlia °- " ' Aha Kaapuni. Aole no e hohohe hou ia ka hihia mamu'i o na olelo ho^ ma o ka olelo kauoha hope, olelh hooholo, olelo hooko, » p e | hoopaa hope paha a ka Aha Ho'ona Aina, koe wale no ka aeP .. ana o ka hookolokolo Llou ana i ua hihia la elike m'e ke ";1^. wai; aka nae, ma kela ame keia hihia i hoohalaliala ai keka mea ī kekahi olelo kauoha, olelo hooholo, olelo hooko a 0 ^ kauoha hope, i makem >keia ai e hooloheia e ke iure, eaeia 110 lioopii hoohalahala mai ia Aha mai a i ka Aha Kaapuni e n° ana me ke Jiure ma ka Apana Kaapuni Ekahi, a i nle, 1,1 Q 0 ka Apana Kaapuni i waiho ai ka aina a o kahi hapa Pa^J#. ua ama nei, ma ka wa e waiho ae ai ka inea hoopii hoohah' 1 olelo hoolaha no kana hoohalahala iloko o elima 1». a '' ^ hoi i na koina i maopopo, a e waiho aku i boha lawa kuP°IKl ka huina o Hookah! Hanen Dalah hoomaopopoia no ka ana 1 na koina « iU'hou mai ana ina o'a e haule ana ®a k" ' Hookolokolo Hoopii Hoohalahala, a aia ke dala mao11 elike me ia ka nui, iloko o umi la mai ka waihoia ana akn 0 1° kauoha hoPe> olelo hooholo, olelo hooko. a olelo k001' hope paha i hoopii hoohalahalaia mai ai. ' ;;ura A maluna oia hoopii hoohalahala no ka ht*>koiok°!o ? ana, e hoomakaukauia na uinau nui o ua hihia la ** Hoona Ama iloko o kanakolu Ja mahop, iho o ka la i> ^ l0 'noaia ai ua olelo kauoha nei, olelo hooholo, olelo hook°>a° g hoopaa hope paha, a i ole. iloko o kahi wa hoa aku a ka A '• ae ai, a iloko o ua manawa 'la e waiho aku ai ka me» h°O>'\n0 hala imua o ka Aha Kaapuni i na kope anau ona nui iloko o ka hihia i hooiaioia e ka luna hooia, a i °le Jft'. e ' muli o ka ae ana a ka Luhakanawai o ka Aha HoOna A1 • uomna aku oia i na pepa kumu o ua hihia la i ka Aha po ohe hihla e hookoiokoloja ma ka Aha Kaapuni, koe *a 111 nma i hoakakaia mamuli o ka hoopii hoohalahala a"8' 0O< , , 1Tia ld h'J0l^olokolo ana, ua hiki no ke heluheU11 1 ^ °le o o ka Aha Hoona Ai„a i mea hoike, a ua hiki noh01 ' a u mea ke hookomo aku i mea hoike hou, a e nfoanmaU ? lmUa ° ua aha nei i na hoike Sua i lawe mua .i a 1 ma ka hookolokolo mua ana. 0» A mahope iho o ka hookolokoloia ana ame ka p»« ** \ p Jure la 'la ° ka Aka KaaPuni> ina ma ka. olelo b°olH' '' v0-lol-oi 1 ^ a ka oI'elc,5hooko ma ia olelo hooholo, aole he p e aī r "ka m* " hot,pu - - • - "h kal" °i° hihi» . a.i° °like Kanawai. kolo^ n° DiDaU kanawai i ulu ae ma kek^h°^0,e, Aha K-na' a mna 6 ^ Paha lmua 0 k,a Aha Ho°na Am*'n no k TL ° ka hoohaiahala el, k me k r akU n° ka -onoo ana • ka Aha me ka h0akaka a na Pauku 18h2 me 1863 o n» halahHa k°n0ia' " hiki 1 kda amekeia mea 6 ^ »"* alahala kumu no kekahi manao hoakaka, kuhikuh!

« - — , — ^ula ana a kauoha ana a ka Lunakanawai o ka Aha Kaapuni elike me ia i hoakakaia ai oia ka Panku 1864.' Pauku 2. O ka Pauku 2412 ua noololiia ma keia ma ke kapae ana mai loko aku oia Pauku i na lalani 22 a o5 huiia, a naa ka hookomo ana mahope iho o ka lalani 15 i keia pauku pakui: "Elima. E hiki no i ke Teritore o Hawaii, a i ole ia, ke kahi mahele hooponopono kuloko ona, a. i ole, kekahi aup un', kuloko a kuwaho paha e waiho aku i noi ma o kekat,i iuna °ua i hoomana pono ia." 'Pauku 3. O.ka Pahku 2424 ua hoololiia ma Keia ma ae kapae ana mailoko aku o na lalalani 8 me 9, i ka hopunaolelo: "0 ia mau nupepa wale no kai kupono e waeia ae no ka lawe. ' ana ia mau olelo hoolaha," a ma ke kapae ana aku i ke poo o ka koolaha ma na lalani 12, 13, 14 me 15, a e hookomo ana malaila i keia mahope ae nei: 12. Hoona ana i ke Kuleana 13. Aha Hoona Aina 14. Helu 15. Teritore o Hawaii. Pauku,4. 0 ka Pauku 2447. ua hoololiia ma keia ma Ke ^apae ana mailoko aku o na lalani 6, 7 me 8 o ua Pe 1 Ra mamalaolelo: "e hoikeia ma kela ame keia palapala ina paha he mea mareia, a mare ole ia ka mea lawe kuai (grantee) a ina ua mareifl, e hoike i ka inoa piha o ke kane a o a ^ahine paha, me ke komo pu ana o ka inoa piha o ka o ana 0 ka wahine," a e hookomo ma ia wahi i na mama a henei: "e paa nohoi maloko, a i ole, e kakaukuaia ,ho maluna 10 ia palapala he olelo hoakaka ua mareia, a ua mare o e īa ®ea lawe kuai, ai'na ua mareia, e hoike no ua olelo hoakaka nei i ka inoa piha o ke kane a wahine hoi," i helu e.uia ai ^auku nei i hoololiia penei: "Pauku 2447. E hoikeia kaiii noho a pela aku o ka mea haa'wi kuai. E komo no maloko, a e kakaukuaia *e „ < ia P-lapala kuai aina, a i ole, palapala e ae i hanma mamuh ka mākemake iho, i waihoia aku hoi no ka hoona ana i ke ku-!-na aina ka inoa a mau inoa piha hoi, ke oi aku mamua o hookalii inoa, kahi noho ame ka inoa o ka hale Ieta oka mea la^e kuai, a mea e ae paha e loaa ana a e koi kna pa ra kaki kuleana mamuli o ia palapala kuai aina. a e pa. _ n ^aloko, a i ole, e kakau kuaia iho maluna o ia palapala heole^ lo Wkaka, ua mareia, a ua mare ele m ka mea aw . ^ ua mareia, e hoike no «a olelo hoakaka nei x ka moa p ha 0 ke kane a wahine hoi. Ina ua hoololiia kahr : aoho a , ule, o ka kale leta o ua mea la, e kakaukuaia iho no ia e ^.'kakau kope maluna o ka ^111 o kekahi hoakaka i hoikeia no īa lo Dalapala M inoa ap„, ame leta «M. °°»1« apan. E hookoia aku M hool'*'"'.!L°"i."*a hoo„a Jo>1mapau * ^oopukaia ma ka mea e pik ana 1 ' . j kuleana »«« kuUk. ai rae keia „,ok„„a leta , 0la 'a ha„a, |i„a ka hoouua ana ak„ malo.o k0hl »oho , ikeia o „a ,„e« «i, « , >»» - *»» h>e« la nei ° * ™ „« t« paok„ 5. O ka Pauku 2503 „• hoo j. M. aku mahope o k« lalani 58 i ka k„ «1- , , P ^ "Aolo e auhauia k.k.hi „k„ M W« , lawe. « Teritore Hawaii . »• kon. i»°« °«h» "° * i ka e'a mamuli oia „„i, . i ole. 5 kahi han. h„, « f illa koona i kuleanaia e ke Teritoie. ^ ^ Pauku 6. E mana keia Kanawai mai a ma op „ v a aPonoia ana. n APonoia i keia la 5 o Apr. A D 190-. ^ ^ caRTER L' i.„ Teritore o Hawaii. Kiaama o kfc -!-eri _

DH'S K F. L1 Kihi Hikina o Alanui Kukui me Nuuanu Na Hora Hana: Hora 7 a 12 a. m. : : 5 a 8 e. m. Telepona (Blue) 1916. pS-tf.