Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 108, 30 May 1907 — Ke Kanawai. [ARTICLE]

Ke Kanawai.

KANAWAI 65. He Kanawai E Hoomana ai i na Kalana e Aie Daia no na KaianaE Hooholoia e ka Ahaolelo. o ke 7eritore o Hawaīi : i auo.u i. Eia ma keia ke ae a ke hoomanaia aku nei k : uuku o kela ame keia Kalana me ke apono ana o ka Pap» hu naiiiai o ia Kalana e hoopuka i kela ame keia ma.nawa i nabon» oia ^i-alana, me na kupona ukupanee i hoopili pu ia aku, e b°° uaaia aku ke kumupaa ame ka ukupanee ma ke Dāla Gul» 0 Ame,iki Huipuia, a o kona ano like paha ma kona kulana hk o ke kaumaha ame ka maemae me ko keia wa, ina ke ano, ® . «una o na kumu, a no iia- hana hoi i hoikeia maloko o ke'a b nawai, aka, o ka huina o īa aie e hiki ke. aieia aku e kekal» lana aole ia e keu mamua o ekolu pa-keneta o ka wai«aH° 1 hei uia o na waiwai ku i ka auhauia maloko o ia K alana, a, a noho^i ka huina o ia aie e aieia aku ai hoi iloko o kekahi mak ^ hiki hookahi e oi aku mamua o hookahi pa-keneta o ia wa io i heluia. Pauku 2 E hoopuka wale ia aku no ia ma" hona no ^ hana o ka hoo'ko ana aku i na makemake o ke Kalana K.ukulu ana i na hale paahao. na hale kokua aloha ame ho^ auao. a no na hale aupuni. na hana uwapo, alanui aaie ke aW ame kahi mau hana ano hou ae o ka iehulehu. '' .1 « auku 3. Aole na bona e hoopukaia aia a he olelohool kekahi e kauoha ana i ka hoopukaia aku o ia mau botia, e kaka an^, i ka huina, ka Ukupanee ame ka manawa o ka . puka bona ana i manaoia, me kekahi hoike Imakaka piha 0 * i.ana o ia hoopuka bona ana i manaoia ai e hoohana ahu ' loaa mai o ua mau bona ia, a ua hooholoia hoi e kekahi ke ^ lokahi ana a'ka Papa Lunakiai' o'ke Kalana, a na ho.oiai» h°b Kekahi Kailawhi o !ra Ahaolelo e apono, a e ae ana i ua ka bona la i manaoia, a i kahi huina paha oiā hoopuka h°U:/ ana a ka Aha-olelo e manao ai he pono; ao:e iiohoi. e han»»9 '.Jjj «.er.ahi o ia hoopuka ana i na bona, aia a aponoia e I4 'e ■ dena o Ao&enk» Huipo.ia. Pāuku 4 F kān ka uknpahee maluna o na boria «P*® hoopukaia m^Ioko o, ka mana o keia Kanawak e ukui» 4 ke'®L. ame.keia hapai.;:a makahiki. ma kekahi uku aoie e.oi o»an,,:K eiima pa-ken«ta no ka mak.ahikif a e hanaia ma ke an°» ui 1 | ke l-'iokaa pau ia iiokō o ka manawa aple e oi manaU3 a!iU ° U.akaniki ēiima. a e ukuia hoi aole e oi ai:u i na makahih'- _ umikumamalima mai ka la aku o ko lakou hoopukāia '"1 kek-a,;1 uoanāwa e ae a mau mapawa -p3ka.bi e ■*' ! o . £ īke la me ia e hoomanaia ana ma ke kānawai m* kelS pe aku. i'auk.u 5. E hookuuia no ua muu bona la apau K -upona ukupanee mai kekah'i ame na auhau no apau 0 ame keia ano.aelilo hoi ka hookaaia ana o.ke kum«Paa 8 ■va uKupanee i koi malnna o na loaa huiia o kē Kalana 0 puka ana ia lakou.Pauku 6. F. hoolilo kaokoa ioa ia aku hoi na l°aa ° f hona apau i hoopukaia malalo o ka mana o keia . na hana no lakou ua.mau bona la . hoopukaia ai, elike iO« | n°ikeia ai maipko o ka olēlo hooholo o ka Papa Lunakia» KanaWai e kf Ahaoielo e hoapono ana. , ' ' 7* ka Lnuku o ke Kalana me ke apon° a , :'ūnah00mIu0 ka Papa Lunakiai, e hoomaopopo i k* luna waiwai io o na bona i hoopukaia malalo o ka .«a°a ° ' » Kan.wai ame ke Kahawai hoapono o ka Ahaolelē, au»e naau'wahi paha e hiki ai ke. ūkuia ke kumupāa ā'me ka ^ T U,a maU b "lJa la- « <1 kekahi paha o lakou.-ame ke an° ° '"° imk0U hookaa Pau loa. ia ana. ...r ** ka Puuku i ole'loia e hana aku i na houlala f j , 1 °-.o \ i oie ia. kupono p iha no ka hoolilo e ta 7ta b*°na h0l°0k0a a 1 kekahi h'apa paha o kela ^ U00Puka bona ana i hoomanaia. E hoomaopopo no ia i 7 aUa n° ka h00lll°i J aku o ia' mau ioi.u ā ke KaE"1 Ik :lna,P ma ke kual »aoli ana. a i ,i. m, ,na ka W* ; " 110 na koho ana mai i#iookafti manawa m» " " J °a ' k6la ame keia 'PHie no ka manawa aole e'emi i*> - L mal0k0 0 k«**hi nupepa i iawe akea ,a. i b°°]f i nolulu, a iloko hoi o 'kekahi nupepa, ina he nopeP® k$ ■iwe akea la a i hoolahaia maloko iho , ke Kalana, ak3' * la o h 6 h°0lilOia aku a emi -Wo o el'ua pa-k^ o l lh° ° k°na walsvai 10 4 haiia ma ke alo; pia nae, „

' • * • ■ "■ » > 7^?-; '■ - — *■ 1 k® hanāia ana aku o kekahi hoo'lilo ana, e loaa mua mai i ka OL. Kiuk-u ke aponoia ana e ka Papa Lunakiai o ia hooiilo ana. Pauku 8. E pai pohakuia (litogarapaja), a i ole ia, e kaha ki'a ia hoi na bona apau e hoopukaia ana malalo o na olelo o ^eia Kanawai, a e kakauinoaia hoi e ka Puuku Kalana ame ka ■Lunahoomalu o ka Papa Lunakiai, a e hoailonaia iho nae ke sila o ke Kalana. Ē kau no paha maluna o na kupona ukupanee kekahi ano like loa o ke kakaumoa ana o ka Puuku KalaPauku 9. Na ka Puuku o ke Kalana e hookaa aku i ke komupaa o ia mau*bona ma ka wa e oo ai; ame ka ukupanee 'Uāluna iho o ia mau bona elike me ko lakou hiki ana i Jxa wa e piha pono ai ma kahi a mau wahi paha a ma ke ano hoi i uoa kakaia no ia hookaa ana malalo o na olelo ana o keia Kanawai pauku 10. Ina ma kekahi hooko ole ana o ka hookaaia ana° ke knmupaa o kekahi o ia mau bona ma ka wa e oo ai a ! Oie ia, o ka ukupanee paha maluna o ia mau bona ke hiki i. I ko lakou wa e hookaaia ai, e lawe mai no ka mea e paa ana ī kekahi o na bona maluna o lakou i hanMa ai kekahi o ia hoo°le ana i kekahi hoopii ana ma ke kanawai e kue ana ī ke Kalana, e hana ana ia hooko ole ana, no ka huina i piha mamul! o ia hooko ole ia ana, a ina paha e ukuia ana kekahi dai.t : la Wai a i ole, mahope aku paha e ke Teritore o i^awai. i ke Ka Iatla 1 hoopiiia, alaila. ma ia hana, e hi-ki no iaia e hookomo ilo k° 0 ka palapala hoopii ame ke noi ana i palapala kena : ka aha hookolokolo, a i ka lunakanawai paha, e hoopuka ana ia Pa.apala kena e hookomo iho malaila i kauoha i ka h°ōko aku ana ia p4lapala, e w^iho aku i kekahi kope °>aio o ia Paiapala, i hooiaioia e ka Makai'Kiekie, -a e kona Hope p«ha. 1. a 1 ole ia,:,e. ka -Makai Nui o ke Kalana, a e kona Hope paha, C me ka Luna- Hooia o ke Teritore,a ua kapaia oia o ke ganisi ma ela hoPe aku maloko nei o keia Kanawaig ' ,pauk'u ll. Uahiki no e hookoia aku ka palapa'a kena ma UUa 0 k-e ganisi penei: ina e noho ana ke ganisi, a i ole ia, he "eet!a oihana kona maloko o ka apana o ua palapala nei ī hoopukaia ai, $,a ka haawi apa aku i ua kope la iaia ponoi, a . oie *a Waih° aku paha maloko o kona keena oihana me kekalu nope kakauoielo a mea lawelawe iiana e.ae .paha maloko o laila; fōa aohe noho o ke ganisi a, aoie nohoi oi!a keepa oihana mala- | k°° ka apana o ua palapala la i hoopukaia ai, ma KaMiaaw , Uiaoli au<. aku.no i ua kope la ia.ia ponoi a i ole ia. ma :a hof>:°mo ana iioku o ka haie ieta kokoke loa, , i. hookompia i)oko o ^Sahi wa-hi leta i hoopaaia, me ka uku mua ia o ke poo-i?ta, I . * kakauinoaia aku i ke ganisi ma kona keena ōinana ma cto-pauku-12. Aole no e kau ke koikoi maluna o ke gan;,:: no " hele 0 pane ana aku i u. palapala'ia, aka. e nee aku no k - hQ°kolokoloia ana o ua hihia ia ma na ano apau me he la aole . . ? gan:«i i hooiiloia oia kekahi mea ma ia hihia. Eia nae, mai I manawa mai o ka hookoia ana maluna ona, e Ino 00 1 mt 1 | Ue knua wai no ua ganisi nel ka hoopiha, kakaumoa a hoopu " ana Paha i kekahi kikoo dala e ukuia 'ma ke kauoha o ke 0, aaat 1 hoopiia, a i kekahi paha o kona mau luna oihaoa, a > d ® ;a- ae a kauoha paha e hanaia aku ia mea, no kekam mau 'a Paha e ukuia aku ana ia manawa a ma ia hope iho . j mea hoopiiia la, aia a hooholo loa i'a hoi ka hihia a o ka ole-, no°holo i haawiia ma ia hihia, ina he olelo hooholo kahi, ua ,:°kaa Piha ia hoi a ua hookoia me ka ukupanee ku i ke kana ' £ malUna ib0>' aka, e paaia no »a daia apau i kuieana a e ku i; Ua ai Paha i ua mea hoopiiia la iloko p ka Waihona o Ke e £* ka mauawa mai o ua hookoia ana la a hiki i «a °>elo Uh0l° h°pe ioa la, a i ole ia, o ka hooholo loa> ;ana o ua ka !d lal ela nae hoi, aole loa e paaia aku pela a oi mam>. > k >a e lawa p°no ana no ka hoolawa ana aku i ke koi me -pa ha ^ ame ka ukupanee o ka mea hoopii a mau mea hoopu paa Ua hihia la. iHi': * ■' ' | E hoomauia aku ana.