Ka Naʻi Aupuni, Volume III, Number 123, 21 June 1907 — Kilakila Haaheo i ka Lei Lehua ! [ARTICLE]

Kilakila Haaiieo i ka Lei Lehua !

4 Kn Moolelo Walohia I >l|i Hainakolo l|k|j|. Ka ur PUA K A-M A fv 4- H AL A o KA WAILELE 0 HIILAWl| mokuna v. Ka Wai-Kaun Maiuaena o Loheloa A»ie KuwahaHo-ho iLm , hai a Keaumiki me Keauka i Kahoupoakane—H^ i oo kahi i Loaa i na Elele o Kuaihelani ma Hawan-Ku-auli — Komohia o Keaumiki ,me 'Keauka Hoko o ~a Piiikia. 0 ko Kuaikanaakama kii »ku !a 00 ia ' k ' ia Hinaaiuiunui, ko lakon mau makua ame »« g alii apaa, e heie mai e ike i n'a kupuna aiii o ia«ou toai Kahiki mai. oia hoi o Keaamiki ame Keaa*a' 1 ka akoakoa ana mai o na. makua'ln, eia o . haikeaouli ame kana kane, o Hma noho. ke kahun ^ ^hian, ame ka ohana.alii apau iloko o k» haie a Ke^ au®iki tna e noho ana, oia ka manawa t i 'ea Uamau elemakule hookaiakupaa nei ma. v1n , , ttai- Uwe iho la lakou, a i ka pao aoa ae o M Uwe ana, oia ka manawa a Kaaikauaa^a m * aa ae ai i ke kauoha i kona poe kanaka e make . 8 •aake ka ilio, e puholo ka moa, a e hooma < a°hoi i da mea ai apau no na m^lihin ■ Ua ,vebe „ I. M l.pl. « »»'ie " " P ' haluka ana a ka ino. aīr0qn. IkaeauanaoUike aloha ana a n.-I» - • <•» ma. ia „ i webeae ai .. >».« # ke ■ 'Pa oielo pili i ka lawa haakai o ka au aaa ma1 ke I t>ai oiai Kuaihelaai oiai. ... 0 "Eīohe oukou apau. e na'lii moqpbbft >> Keanmik, ame Keauka ko «>•«» »•• , balo ai°a mai maua o Koaihelaoi. He huaka, Paia>u» ka maua i hoea mai I. I Haw.a,, ... « I» * ^ p"naaoiuae Owakailunaikeaoul, n.a. _ . la0. "•"•i a ouKou e na'lii o Waipio .... m» K"» I t>alani, keiki a Hiilei wahino o ka p„ ,»«' I lani.ffie K^'awe»»' b0*. ana'ku i A, e n4'lii, mamua o ke k«. «... huakai; a » ke oki olelo e i: alu Opio o oukou i hoea ae nei.i -Ivu«i >e -n 1;. 0 Loheloa o ia ka maua e kua-wa hL ^ kama. . ,"A-re! Huaina mai ka ipu ° . ae 8i o Owa ! Uu ninamina pau ole hoi a.L i 10 ^ona maQ |b: ailaoaikeaouli, me ka helelei au- ' koj na wai^^nnaka ma kona mau papaiina. a 1 n0 ke ^ka hiolo iho la na waimalea o na mt< al°bai ke alii opio o Loheloa. . ka olelo Alaila, hoomau mai la no o Keaumia ana mai.

•'Eia nae boi. mamua o ko'u hoike ana aku i ha olelo nona, i hai mua aku au ia oukou; i aloha mai o Hiilei ia oukon apau; a pela ne hoi o ke alii opio Lol heloa. Oia haawina hookahi oo hoi ka na'lii apau o Kuaihelani i haawi mai ai no oakon apau.'Aloha mai ia no hoi na'lii o Waipio. Aiaiia hoomau mai la o Keaumiki i ka olelo ana: "Ua au ae nei o Loheloa ī ke kai loa, a na hoopapaia eia ka ikaika o na kupua niho wakawaka o ka mhana, oia o Kuilioloa, a ua lilo ka ikaika o ua kupua nei o ka mo^na i mea ole iaia. Ua hoaano akn no hoi kekahi mau kopua e ae iaia, oia ka Hihimanu-a- Kane imua o kona ikaika. a ua liio i mea ole, a pela no na k pua e ae o ka moana i aa aku iaia, ua pan Ioa lakon apnu i ka hpi hou i ka ehukai me he moi la. Alaila. hoike mai la o Keaumiki i ka wai kaua ana o LoheiOa me ke kaikoeke, o Kaulawena— me kf p«ih u'a ana o ko Kaulawena ikaika la Loheloa, apela no hoi me ;ca hakaka ana o Loheloa na-e ke kupuuaka ne me Kuwahailo. "Aohe !ua o ka ik'aika. e like tna Loheloa ma keia wai kaaa ana ne ke ku p i nak » o e rne Kuwahailo. A ua hoonee ka laua hakaka ana ma ka hop'> !iraa ana o kekahi ame kekah, a lele o Lohp>!oa i ke aouli. I ka ike ana o Kuwahailo i ka 'ele o ka moopuna i ka lewa, ua miki ae >a ia ilona me ka manao e loia ka moopuna; eia nae, ua hao ae la ke kino ao puaa o kahi hoaheie ona o ka au. pu ana ae i ke kai, oia no o Puaahiwaiaoi. nalowale o Loheloa. a hala hoi ka ike o ke kupuuakane. I ka hoi ana mai o Loheioa mai ka iewa mai a ku hou i lv,a honaa, ia wa i hoi mai ai ke kupunakane mai ke alahele haha poele ana i hapapa aku ai i na paia o ka iewa. I ko laua ulele hou ana, ua paa ke kupunakane i ka moopana, a owa ka haa nleio o ke oia mai ka waha aku o ke knpuoakane. A na haawi no hoi ka moopun^, i ke ola. "0 keia kah' moolelo pokole a maaa e hoike aku nei ia oukou no ua alii opio nei. He ahikanana oia no Kuaihelani i keīa wa, a he pukaua ikaika hoi no īa aina. E hoao ana oia me kekahi o na ula paa o k» aina o kona mau kupuna, a jf ole. me ko Kealohilani ui kaulana !oa. ke kaikuahine no o Moanalihaikawao kele. "Ano, e hoike aku maua i ka maua huakai, i ka ho.ea ana mai la i Hawaii Kuauli nei; a oia keia: I hoounaia mai nei maua i keia paemoku o Kahoupo uei o Kane oo ka imi ana i wahiae palama na Keaniniulaokalani. e li.ke no hoi me ka maua i.hai maā aku nei ia oukou. "Hoea maua i Niihau, o ka waiho no a ko Laila moena pawehe. o ke ku mai no a ka nu'k kapa aala kupaoa; aohe nae oiaila wahine ui i koJike loa me na hoailona i haawiia mai ai ia maua. 0 nei mau hoailo □ a, oia keia : Alaila, unuhi ae la o Keaumiki i ka opuu mak, lele; a unuhi ae la no hoi o Keauka i kana hoailona, oia ka laui pala, a hoomau mai la o Keaumiki i kaua olelo ana.