Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 15, 22 January 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou! [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou!

K;x Moolelo Walohia Hainakolo ^kKA UI PUA KA-MA'iA-HAUAO KA M AlUKUE O HHLAWK MOKUNA V. Paio ka Wahine Ehu me ka Wvhink Ili kou — Ikea o Kuamu Hoaikane Lau/. Alaila. olelo aku la o Nohili ia Kemamo.' ' la ne1' no kela i ke ahiahi nei; a i ka lohe ana i na wahi luaui i ko kauoha ana iho ia laua no kou makemake i ua kahu nei ou e lawe i ka malihini nei a hoea i Oahu; ua hoi hou ae kela i Waimea no ka hoomaopopo ana ia mea ia'u. A oia keia hoea pu mai nei o maua la i Kipu nei. '•Pakele nae olua i kela ino o ka hapapa wale ana aai no ia olua i ka wanaaO noi," wahi a Kemamo i kamaiiio mai ai ia Nohili. \ liuliu ka lakou nei kamailio ana, ia wa olelo aku la o Nohili ia Kemamo ma, e hoi aku laua i ka hale; a e auauhoi ia a pa u alaila, hoi aku. Haawi aku la keia ia Leimakani ia Kemamo: Auau iho la o Nohili apau ia wa hoi aku la ia i kauhale. laia nei nohoi i hoea aku ai i ka hale, e noho mai ana na malihini" a e hoomakaukau ana nohoi na wahi elemakule i ka awa ame ona mau mea ai, e paina iho ai o Ha'nakolo me ke keiki a kau i ka waa. Oiai hoi ua mau wahi elemakule nei e hoomakaukau ana • na inea aī; aia o Paenoni i kaulana waa kahi i hoomakaukau ai i ka waa ame na mea e pono ai ka holo ana o ka moana. Hana iho la uajkaeaea nei a pau na hemahema, hoi aku la ia iloko o ka hale a hoike aku la i ko ka hale^poe, ua makaukau pa waa no ka holo ana.« E kamau wahi ai, ana hoi o Hainakolo ■ a w&) a e hanai ana nohoi ia Leimakani. A iiau ka Hainakolo ma ai ana, ia wa o ka hoomakaukau iho la no ia o laua e kau iluna o ka waa. Nee aku la o Nohih a ma ke alo o Hainakolo, a olelo aku la: ilE hoihoi ke kane a kakou ia oe ame ke keiki a kakou j Oahu. A Pae °^ua * Oahu, ea, e kipaku mai no oe i ke kane a kakou e hoi mai. Ke ae nei au me ka hololea o ko'u naau, na ia nei e hoe aku ia olua a pae i Oahu." 0 ko Nohili manawa no ia i apo aku ai i ka a-i o Hainakolo a Uwe iho la laua. He uwe aloha keia o Nohili ia Hainakolo i ka ike ana'ku i na ouli pilikia e hoaka mai ana maluna ona. O pa jke nohoi i loaa ia Nohili no Hainakolo. oia no ka ike a Kemamo i hoomaopopo ai mai kinohi mai o ko laua noho pu ana iluna o ke kaola pali o Haupu. "Aloha wale no ka hoi oe. e Hainakolo," wahi a Nohili i pane aku ai ia Hainakolo: "Eia ke kane a kakou ke hoihoi aku nei ia oe a hoea i Oahu; a e ike aku ana oe i na maka o ko kaikaina, oia o Mailelaulii. Aia oia ke noho mai la i ke one opiopio o Makua me ke aikane o Koiahi kona inoa. O kou wahi auanei ia e pae aku ai me kau lei aloha nei a kakou. A o ka'u wahi inanao ia oe, oia keia: A hoea oe i Makua a hui ne ko kaina; mai laila aku no oe maluna o ka waa a pae i Maui; a niai Maui aku olua a hoea i Waipio

"A ke halialia haupu wale mai nei no ia'u ka manao; hehi ou mau kapuai i ke one hanau, e haalele iho ana oe i ka 3ei a kakou i ka ehu a ke kai. Aloha wale! F. ahai aku ana ka a am ia oe, e ke Okane; a noho oe i ka ulu nahele. Ke ike nei au e lawe a>.a ou mau makuahine ia oe a noho i ka wao lipolipo a i na pali kahakai o na Hamakua." A pau ka uwe ana a Nohili me Hainakolo ia wa i pane mai aioPaenoni: "E! Ua makaukau ka waa. Ke kokoke loa ae la e mahiki kahi la maluna o ka ili kai. Ina ka huakai a ke aliiwahine o Waipio." 0 ka haalele iho la no ia 0 na kainaaina me Hainakolo ia iloko o ka hale, a hele aku la lakou a kau o Hainakolo ame Leimakani iluna o ka waa. a ia wa i \iaawi aku ai o Nohili i kahi eke one ana ia Hainako'o me ka olelo ana'ku: "E hele oe rae ke kane a kakou a i pae olua me ke keiki a kakou i Makna, alaila, e lawe aku oe a lulu aku i keia wah ^ eke one ma kahi au i ike ai he kupono. O keia one la. he one kani keia; a he one olelo nohoi." Honi akn la nohoi o Kemamo i ke aikane, ia Hainakolo, nie ka olelo ana'ku: "Ua like no ko'u mau manao apau me ko ia nei i hoike aku la imua ou. Nolaila, e hoi oe ika aina hanau e ke aikane; a na ke au nohoi o keia mua aku e hoomaopopo mai i ko kakou ike hou ana i kahi ame kahi. Pau ka haawi aloha ana mawaena o na kaniaaina ame ka maiihini. ia wa ninau »ku la o Nohiii i ke līane: "Ea! «Aole ka, a oukou wahi ai, i wahi o hoi no oukou e ai aku ai i ka moana? A peliea i wahi huewai kekahi no oukon?" la wa pane m:u la o Paenoni i ka w»hine i ka olelo o ka ak * nui wale i ka ī aiĀ mai. ' 0 kahi huewai paha ke kau mai iluna nei o ka waa i wai no ke keiki. O ka ai ea; aohe umauma naha ana o ka malihini a noho ia i ke one opiopio o Makua. E hia auanei a'u mapuna hoe e hu'e ae ai i ka moana. nehe ana ka waa o makou i'ka iliili o ua aina la i po lua nei o W aianae! Alaila, pane aku la ka wahine o Nohili: "Aia ihea kou ikaika hoewaa, e ke kane e awaha wale mai nei no? E noke paha oe i ka hoe i neia moana a oukou e hele aku ai a moe okoa?" "Auhea oe. e ka wahine, ame oe e ka hanai a makou ame 0lua hoi, e o'u mau makua, i hai akn au Jia oukou; aole e ku pono ka La i ka lolo i nei 3a, kamumu hou mai ka inu o kuu waa i K ipu nei : Haawi ke aloha liope uiawaena o Hainakolo amij na kamaaina o Kipu, a ia wa i o!elo mai ai o Paenoni ia Hainakolo ī ka i ana mai: E noho iho auanei oe iloko o ka waa me ke keiki o lilo olua i ka makani. E hoomanao ae, i kuu mapuna hoe inua auanei, nalowale ka puu o Haupu; a ike kakou i ka puu o Kaala, a i ka lua o kuu mapuna hoe pae kakou i Makua i ke one opiopio honi i ka ihu o ko kaina, ame ia aikane a oukou o Koiahi. 1 lawa no a noho pono iho o Hainakolo ame Leimakani iloko o ka waa, o ka wa no ia o Paenoni i lawe ac ai i kanahoe. Ia o ana iho no iloko o ke kai, a ia hu'e ana ae no, lele ana ka hu'e o ke kai iluna o ka puu o Haupu, a hala ana ka waa i ka hapalua like o ka moana mawaena o Kamawaelualani (KauaiJ ame Oahu nei. Ua ualowale k i puu o Haupu, a te om aku ana kaupoku inle o Kaaia. Ia o kou ana iho r.o o ka hoe a ua Paenoni nei i ke kai, a ia hu'e ana no, hekau ana ka ihu o ka waa olakou nei i ke one opiopio o Makua. Aole i kani ae ka hora 9 o ia kakahiaka.