Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 19, 28 January 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou! [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou!

— ____ TCm JVIoolelo W^alohia. ■>ip- Hamakolo #|kKA ur PUA K \-M\K A-ii A L 1 0 KA M AlLKLE 0 HlILAWE MOKUNA V. '{ • ■>■ _ • - ( j3Tj Paī'O ka Wahine Ehu me ka Wvhink Ili-kou — Ikea o Kuamu Hoaīkane Lau/ . . Hoomau mai la no o īhiihiiauakea i ka olelo ona: A pae olua i ke one o Kanukuwai. a lele olua i uka, hookuu naai no oe i ka waa, nana no ia e lana hōe mai a hoea mai no i Oahu nei. O ko lei no kau mea nui e hoomapopo ai. Aka. ī kaili ou mau makuahine ia oe, alaila, o ka naheie hihipe'a kou wahi noho. A o Laka aku ana kau kane, kaikunane ponoi īio o Kaauna. . Ō kahi inoa o keia kanaka o Keala. He pili ]ua keia k inaka He kanaka no ke kai; a ma ia ano kapaia oia o Kanaka noho kai; a he kanaka no uka nei o ka aina; a'o Ka naka noho uka kon'a inoa. He kanaka akamai i ka liula. Aole olua e ninauma n ha a " hoea olua i ke one o Kanukuwai Aole nohoi ko lei e kani wahi wai a hoea o ua i ka aina. Aka, aole no nae he hewa o ka paa wale aku no p olua i keia wahi ao uāla me keia wahi ulili wai. Aole i ! keia aku ka uwe ae a ko lei i ka ono a ka wai; a ua loaa hoi ia i kona luaui keia wahi ulili, pau no ia pilikia." A kau kahi ao uwala a laua nei iluna o ka waa, a pela nohoi kahi ulili wai-e-inu no Leimakani, alaila, kau akn !a laua nei iluna o ka waa; la wa pahu aku la ua luahine nei i ka waa. He mea oiaio, naa ke:a pahu ana a ua luahine nei i ka waa, ua pakika aku la ua waa la a kau pono iluna o ke amio a ke au e ko ana iluna; a oia no ka manawa i lilo aku ai ua waa nei i I^o ia e ae au me ka īkaika loa* He au keia e lawe ana i ka waa maluna ae o Molokai, a maluna aku nohoi o Mauh Aole nohoi i kana mai ka holo o ua waa nei. Fia no o Ke aulawe ke ukali nei i na oooopuna, a pela no me na kakooi pili ia Ihiihilaukea. Aole nohoi i kolili ae ka malamalama o ka La uialunao ka ilikai, hekau ana lea waa i kaha one o Waipio ma ka huli e pi)i ana i ka aoao Waimanu. He wahi pa-ala aku ia wahi. Hopu iho la o Hainakolo ia Leimakani a hii ae la me kona noonoo olo' ae i kahi ao uwal i aine kahi ulii wai a Ihiihilauakea i haawi mai ai iaia. Lele iho la ia mai luna mai o ka waa. Me he mea la no he lima kanaka ka mea nana i huki hou aku i ka waa i hope, a pakika Lou ana ua waa nei iluna o ka ili kai. Eia no keia i kakahia ]ja poniponiA hehi na kapuai o Hainakolo i ka one o Kanukuwai, o ka wa iho la no ia i pouli pu iho ai kona noonoo, pau ka hoomaopopoanaike ao aina ame ke ao kanaka.wahi a ka olelo kahiko. I ka loohia ana o Hainakolo i keia kupouli ano e, oia no kona aaia ana a pupule maoli. Ua kioia iho la oia ia Leimakani, a o ka pea aku la no ia o Hainakolo pii ma ka pali o Holokuaiwa (ke ole ka mea kakau e kuhihewa, oia ka inoa o ka pali ma ka huli Waimanu; a ina ua kohihewa ka naea kakau; alaila, o Koaekea paha ia pali.) !

O )ieia La hele aaia ana u Hainakolo i ka ulunahele o n&* Pali hula-ana o Waipio ma, Waimanu ma, a komo nohoi i Aikui ma ka aoao Waimea. E waiho iki kaua i ke kamailio ana no Hainakolo, a'enanay ae kaua no Leimakani. Ia kiola ana iho a Hainakolo i ua keik nei, haule iho la ia iluna o ke one me ka uwe kapalili ana ae^ kahea ae la nohoi ia i ka makuahine: , "E Hai — e! Ha— i! Haalele ana oe ia'u i kaha one, Kapaia paha auanei au la — 0 Lopaikihelewale, 0 Lopa makua ole, Aohe o'u makua-e, Ko aloha ole ia'u. e Ila — i, 1 hea oe, haalele ia'u i kahi haiki, Aole la hoi au e hoomainoinoia e oe, Ehke nie' keia. Aloha o — le! Ko aloha <?le ia'u e Ila'i — e. Ke noke la no ua keiki nei j ka uwe. Ia wa hoī t kawaīa n nawahi kanaka lawaia a Luukia, o in o KaholQhoIouk.a anqe Kaholoholokai. Aia laua ke law^ia la ia wa m,a k.a hul' malalo, oia hoi ka huli \\ aiapianm -Ua lohemnahuihui laua i kekahi leo uwe o kekahi keiki. Aka, mamuli o ka ikaika loa o ka nalu e po i ana, ua lohe hou ule laua i ua leo nei. Re,lawaia upena ka ta.ua e lawelawe ana īa wa. ī? kala w.ile kā laūa nei lawaia ana. Mai ka waenakonu po okoa mai no ka laua nee ana i ka lawaia. mai luna aku nei, a hoea i na kuaau o Waiamanu; a hoi hou mai nohoi iluna nei. Noiaila, i ka wa i komo ai o ka waa o Hainakolo ma, elike me ia i hoikeia aenei a kau i ke one o Kanukuwai, e lawaia ana ua mau wahi kanaka nei mawaena o wa'.pio ame Waiamanu, a hoi loa mai hoi a ma kahi a laua i lohe ai i ka leo-uwe o Leimakani. Ile keu nohoi keia a ka po ano e. Aohe wahi mea a loaa iki o ka laua i'a. He ole kahi poo paa, kahi hinalea, kahi paka lakala, panuhunuhu, a ano i'a e ae nohoi. He oki loa no, no keia nele o laua i ka i'a, olelo ae la o Kaholoholouka i kona ko koolua, oia o Kaholoholokai i ka i ana: He keu keia a ka po a ka paoa nui wale. Heaha la hoi keia ano e o ke kai? Alaila ninau mai la nolioi o Kaholoholokai : "E heaha hoi koia o ke ano e o ke kai? O kekahi nohoi, he keu ke'a a ka po lioanoano' nui wale. A i ko laua lohe ana i ka leo uwe o uekahi keiki, oia hoi" ka Ieo uwe o Leimakani, au e kuu makamaka helu'nelu, e hoomaopopo iho ai. ua puiwa ae la o Kaholoholouka' a ninau aku a ia i kona kokoolua: "Ēa, lohe aku anei oe i kela leo keiki o ka alnla ana mai la? Oia no ka hoi oe, o ka leo o ka ewaewa iki. Heaha keia hoano-e o nei kakahiaka. • Kf noke la no laua nei i ke kuu i ka upena a laua nei. He na aei paha ia ano upena. E ka makamaka heluhelu, e aiho kaua i ke kaniailio ana i na wahi elemakule lawaia a Luukia, ka puuwai makona, a e nana ae kaua i ke keiki, ia^ Leimakani e waiho ana iluna o ke one. Oiai ua keiki nei e waiho ana iluna o ke one, me ka uwe ana,: "A hoao ae la ia e ala a ku ae iluna, ia wa ia 1 po'i ia mai ai ke kai a lilo ana īa i ka hohonu. Ke ko nei o Keauka ame Ke* aumiki i ua keiki nei. (no kahi wa aku.)