Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 38, 24 February 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki Hou

T<i;t iNIoolelo AValohia ~»|§t Hainakolo ^|kK A UI PUA KA-MAKA-HALAO KA VI AILELĒ 0 HIILAWE MOKUNA V [hoomauia] Lele papa koheo ka hiwa i ke kai, Opu me he lauki la i ka iu, I ka huiu o ia e Kikiopua — e — O kuu Waiehu i Waiehu, Ke puhia la e ka makani, 0 ka huna kai haule i lalo, 1 ka liko hala o Malelewaa Alawa ae ia luna o Ahuimanu, Maikai ke ku a Kaunuohua, A ia-kau ka pali o Hakaano, Ka umauma ka hanai pea o Haupu — e — ! Ela — e — ! Nau, e kuu makamaka heluhelu, e, hoomaopopo i keia wahi o ka moolelo a kaua. Eia ka ua ke hiolo nei me ka ikaika, ke olapa nei ka uwila me ka hoomaha ole, ke pa nei hoi ka makani me ke oolea loa, ke ku'i nei ka hekili me ka wawalo paiakuli, ke hu'e nei ka wai-ula ame ka wai-kea i ka moana; a ua ike iho la ko Waipio apau, mai na'lii a na makaainana, aia he hana nui ua hanaia e kekahi mau alii koikoi o ka aina. Ke pipio lua nei ke anuenue me ka ikaika loa, ke uhi nei ka ua noe ma ka aina a ma ka moana, a ke ikuwa nei na leo o ka makani, ka hekili, ka ua ame ka wai. A me he mea la, o kekahi la keia a ke alo lua o Waipio i ike ai i ka ikaika a ka ino. Ia wa hoi, e noho ana o Aniani, ke kahuna ike a mana hoi, maloko o ka hale o Kuaikauaakama me Hinaaiulunui; a ia manawa i ninau aku ai o Hina i ua kahuna nei: "Heaha kau ike, e Aniani, no keia, mau ouli e holapu nei i keia wa me ka ikaika loa?" Ia wa i pane mai ai ua kahuna nei: "Ke hoike maī nei keia mau ouli kupaianaha apau o ka lewa ko ka honua nei, ua hoomanaloia ke kapu o oukou o na'Iii. Eia la, ua hui ke ahi me ka wai; ua hoao na'lii." A owai nei mau alii?" wahi a Kuaikauaakama i ninau mai ai i ke kahuna. Pane aku la no ua kahuna nei: "O ka moopuna no ame ke kupunawahine. O Luukia no me Leimakani. Aohe a kakou hana i koe; ua lilo ka kakou olelo ia Luukia, a oia kana i kii okoa aku nei no i ka moopuna a hoomanalo i ka kakou olelo. Nolaila, aohe o kakou waimaka, e haule; eia ka waimaka i ka lani; aohe o kakou leo e puai ae; eia ka leo o ke akua ke kani a'aina nei; aohe o kakou hanu e

■ - . - v *■ kaumaha; eia ka hanu o ke akua, ke hele uluulu nei ma o a maanei o ka aina." Ua hoouna aku Ia o Hina, he elele e hele aku i kahi o na makua, e hoike aku ia laua, no ka hoao ana o Luukia ame Leimakani. A o Mailelaunui hoi, oiai aia no oia i ke alo o na makua, ua lohe no oia i na hoike apau a ke kahuna i wehe mai ai imua o lakou; a ua ku'lou wale iho Ia no kona poo ilalo, oiai hoi ka hoonaukiuki nui e noke uluku ana iloko o kona naau no ka makuahine, no Luukia. A me ia hoonaukiuki, pane ae la ia me ka hooponopono ole: "Hewa iho la no auanei ka waha o ua o Luukia i ka io ponoi ona." "E! E ka maua kaikamahine i ke alo," wahi a Hina i pane mai ai ia Mailelanui, me ka hoomau ana mai hoi i ka olelo ana "hewa hoi oe i waha-a ae la i ko makuahine. Ua hoōmaopopo no oe, he manao like no ua holo i ke keiki a oukou, keia pio ana'ku la o ke kupunawahine." Pane mai la no ua kaikamahine nei i ka maki^ahine: "Oia hoi ua pio aku la hoi ua wahi wahine hana ino nei ia makou, a mai pau makou i ka make iaia. Ua ike no olua ia mea. He ino hoi paha kela wahi wahine ia makou; a o ka oi loa aku no nae o kona ino i ke kaikuaana o ma kou, ia Hainakolo. "A e hoomaopopo oe, e Hina, iloko no o kona ano makukoae ame kona ino i ko makou kaikuaana, a hele wale no oia me kana kane i ka aina malihini. A i ka hoea ana mai nei nae o ka hua o kona puhaka i Waipio nei, o kana ia o ka manao ana e ola ka makapehu kane o kona noho luahine ana. He keu kela a kahi wahine hilahila ole. A heaha ko'u hewa: Ke olelo ae au, penei: Ai iho la no nae o ua o Luukia i ka io ponoi ona? Me a'u k'ou hewa no keia mau olelo." Alaila, pane mai la o Aniani: "Eia ka ia oe, e Maile launui ka olelo a ka ua, ka hekili, ka makani, ka waikaheame keia uluaoa o uka nei o ka aina ame ka moana. E kala mai ke akua o ua kupuna o kakou ia oe no kau mau olelo oiaio, e kuu moopuna." I ka pau ana no o keia mau olelo a Aniani, ke kahuna, o ka malie loa ae la no ia. Pau ka ua; pau ke ku'i. ana o ka hekili; la'i ku iho la ka makani; malaelae na kuahiwi; kalae ka lani; pau ka olapa ana a ka uila, a ua hekau mai la ka malie; koe no nae ka hele ana o ka wai ula ame ka waikea. I keia hoi ana mai o ka malie aia o Luukia ame Lei'makani, ke unoho a kane a wahine la i ka uka iu ano o Kapahi, maloko o kahi pupu hale maemae o na wahi elema. kule: Kaholoholouka ame Kaholoholokai. I ke ahiahi, o ia la, ua uhoi mai la laua Luukia me Leimakani, no ko Luukia hale. A i wa i hoouna aku ai o Luukia i kekahi wahi kahuna ona, oia o Popolo, e hele aku e hai ia Hina ma, ia Owakailunaikeaouli ma ame na'lii apau o ka aina, ua hoao oia i ka kane, oia hoi o Leimakai. Aole i pau