Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 47, 6 March 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

LC;i Moolelo Walohia Ha ina kolo ^jk KA UI PUA KA-MAK.A-HALA 0 KA M AILELE 0 HIILAWE MOKUNA V Hoomauia. Aole i kana ma{ na leo uwa piha ohohia o na kanaka i muia aku i kela ame keia aha hula. Ua mau ka nee ana o ua mua hula nei a kulu ke aumoe. 0 kekahi mau kaikamahine hula olapa a Paoo kai iho mai e nana a e hoomakakiu i ka hula a na wahine mai Kau mai, a he mau kaikamahine nohoi o lakou kai hele ma kela aoao o ka muliwai enana hoi i ka hula Kauai. Ua nui ka uwa o na poe makaikai i hoea aku i ua mau hale hula nei. Ke uwa ae na kanaka o kela kapa mai, oia hoi, kahi a ka hula Kauai e noke ana i kana hana, e kupinai ana ka wawalo o ko lakou mau leo ma keia kapa, kahi hoi o ka hula a na wahine mai Kau mai. A pela nohoi na leo hooho o na poe makaikai oia hula ka uwa ae, e loheia mai ana no e kela poe ma kela kapa mai. 1 ke kakahiaka ana ae, ua laulaha ae la ka Iono mai o a o, o Waipio, e hoea ana ua mau hula nei i ka hale e uniki ai ka hula a ke alii opio o Leimakani, malalo o ke ao ana a kahi Paoo. Ua loaa mai la hoi i uarmau hula malihini nei elua ka lohe, e hookaawaleia ana njL noho-ana o ua mau hula nei ke hoea aku laua a i elua i kahi e uniki ai. 0 ka hula ma ka aoao Waimanu o Waipio, ma ka aoao Waimanu nohoi ia o ka lanai uniki; 'a o ka hula hoi ma ka aoao Hilo'o Waipio, ma ka aoao Hilo nohoi ia o ka lanai. E hoomaka ana ka uniki o ka hula a na'Iii o Waipio i ka wa e puhi ai ke kukui. I ka hele ana a kapoo ka la, ua piha kui ka lanai hula 1 na'lii ame na makaainana i hoea aku no ka makaikai ana i ka hula a Pa<?o. Ua hoea mai Ia na poe hula mai Kauai mai; a ua noho ae la nohoi nei poe ma ka aoao. i hookaawa leia no lakou. He poe hula ipu keia a eono. He poe kane wale no lakou. Hookahi nae kane o lakou aole i ikeia mai ia wa; a oia ke poo o ka hula Kauai. Ua hoea aku la nohoi ka hula a na_ wahine mai Kau mai. He elima keia poe wahine. He elua hoopaa me na ipu, a he ekolu poe olapa. Aka, o ka nui nae o na poe hoopaa o ua hula nei, he ekolu ia mau wahine. Hookahi nae wahine aole i mai ia wa. Piha o loko o ka lanai uniki, a piha ke hahua o waho iho i na poe makaikai, mai na wahi like ole mai o ka moku puni o Hawaii. Ua hoomakaukau nohoi na kamaaina o Waipio i ka ai ame ka i'a e lawa ai na lehulehu makaikai i hoea mai i ko lakou aina. Aia na lawalu oopu momona; na kilu i piha i na oopu ai lehua o ka uka; na opae mahiki hiki e ka'ukemio iho ai me ka hooi'o; na i'a o kela ame keia ano; na laulau puaa kuhikuhinia; no puaa ka-lua paa i hele ■. . 0. ■...

a paki ka momona o ka i'o, ame ia ono aku, ia ono aku. Eia hoi o Paoo ke hooliuliu a ke hoomakaukau nei i kana poe haumana. A makaukau na olapa i ka lakou hana, aia wa o ka lawe mai la no ia o kekahi mau kanaka i na pahu ipu a Paoo ame Leimakani me na uiu hoi o na mau pahu la a ku i|ke kahua. I ka ike ana o na poe makaikai i keia mau pahu amena niu, ua u-wa ae la ka lakou pihe a haalele wale no ko Ia kou akahi a ike i keia mau pahu a ka nani launa ole. Oia hele a pau ka uwa ana a na kanaka, o k'e kani mai la nohoi ia o ke oli a kahi Paoo. Oia mea lealea okoa no ia a na poe makaikai e hoolohe aku ana. Oia hele nohoi a hookuu ke oli a ua wahi Paoo nei, o ka pii ae la no ia o ke oli a Leimakan* I nei oli ana a Leimakani, aohe Ieo walaau. Ua meha like ia o ka aha mai o a o, i ka ua mea o ke anoano ku i ke aloha a pii ka ilihia maluna o na pee apau e nonoho ana, o ka leo e ne hone ana ia wa. Ua uwe .;maoIi kekahi poe e lohe aku nei i ke oli a ua 'lii opio nei. O ke ano o ke mele a Leimakaui e oli ana, ua pili no ia no na mākua, no Hainakolo 'ame Keaniniulaokalani; no na kupuna nohoi no Hiilei ame Kaulawena, pela na makua hine oia o Mailepakaha, Mailehaiwale ame Mailekaluhea. Aole nohoi oia i poina ia Mailelaulii ame Mailelaunni. Alaila, oli ae la no ia i na inoa o na ikupuna o Waipio, oia o Hina ame Ku; o Owakailunaikeaouli ame Nanailaniakama. Ke hoopuka nei nohoi oia i ka inoa o ke kupunwahine ona ia Luukia, i lawe ae ai no iaia i kane. Oia hele o ke oli a Leimakani a kuu, o ka wa ia a Ma ilelaunui i kau mai ai i keia mele. O oe ia e Leimakani, 0 Makani hilihili i ka laumaia, Hili ke aloha, hili i ke kino, O kuu Iei hoi, kuu aloha ia oe, Aloha Hainakolo i ka pali kapu o Waipio.., O ua wahine huna i na maka, aole ka ike, E ike aku ai la hoi au ka pokii, Ike me ka nui kini o ka aina, O ua ainahanau o kawahine, A pau nohoi ka Mailelaunui oli ana, ua pnka Ioa ma; la o Paoo ame Leimakani i waho o ke kahua uniki, me ka haa ana nohoi o ko Iaua mau kino me ka nani nui kuhi nas lima, oni nohoi na hope, a pela aku. Eia ka pihe iwa ai na kanaka ke puia nei i ka Iewa, ā ua hele ke anama a uluku pihoihoi i ka ua mea o ka lealea. Ua hiki mai la laua ma kahi e ku ana na pahu ame na puniu. A- ia wa laua i hooponopono iho ai i ko laua mau kulana.. Ua !IIo ka pahu ma ka hema, lilo ae la ia Paoo. A paa, a maikai ko laua mau kulana, o ka wa'. ia i hoomaka ai Iaua e kupa-kupa i ua mau paku nei me ia mau ana hoi i na puniu me ke akamai nui: Ke kani ne: nohoi ka leo oli o ka hula pahu me ka lealea loa ma ko laua mau waha.