Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 51, 12 March 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

J^asiliona ke Koai — A ME — Maganolia ka Ldo ! ae S)ooleio no ka Paaoiai Hopo 0lt ate te Hiona tei» / MOKUNA IV "E kii oe i kau pahi, e ke kanaka powa puuwai eleele, ame a'u mai oe e paio ai, ina he mea hiki ia ia oe ke aa mai no ia hana. O ke kanaka make anei kou hoa e paio ai?" Ua huli ino ae la ua kanaka nei a kii aku la i kana pahi. Iaia hoi i hala aku ai, ua kulou koke iho la au ilalo i ke kanaka e waiho ana maluna o ka lepo, a ike iho la au ua moku ka aoao akau o kona umauma, a e kahe mai ana k° koko. Unuhi koke ae la au i ko'u hainaka mai loko ae 0 ka pakeke o kuu kuka a onou koke aku la au ma kahi a ke koko e kahe mai ana. Ia wa hoi i huli hoi mai ai ke kanaka i kii a u ai i kana pahi, a pane mai la oia ma ka olelo Farani maopopo: "Ke ike nei au ma ke ano o kau olelo, he puaa keokeo eku lepo Farani oe. Nolaila, e ku koke ae oe iluna i kaniu aku ai au i kuu pahikaua ma ko kani-ai, a i mea e hiki ai ia'u ke lole aku i kou ili me kuu pahi nei." O ko'u manawa ia i ku ae ai iluna a hookuene pono iho la i ko'u kulana. A pane aku la au iaia: "E ke kana ka powa puuwai eleele i piha me ka awahua, he mea pono ia oe ke hoihoi aku i kau mau olelo i hoopuka mai la, ina aole, alaila, ua makaukau loa au e kau aku i ka hoopai ina kanaka powa elike me oe. Ia manawa hoomaka mai la ua kanaka nei e kakele i kana mau hauna pahi maluna o'u me kona manaoio loa e lanakila ana oia maluna o'u. Aka, ua kii koke aku la ka maka o ka'u pahi a ku oia ma kona uma iima, a hina aku la oia ilalo. O ke kanaka hoi keia nona ka palapu i kiki ia aku ai e a'usme ka hainaka, pane mai la oia me ka leo nawaliwali: "E lalau mai oe, e ke kanaka malihini, maloko o ka pakeke o kuu kuka, a e loaa no ia oe kekahi wahi omole laau. Oia laau kau e ninini ihoJai maluna o kuu eha nei. Me ka awiwi nui, imi aku la au a loaa ua omole laau la, alaila, ninini iho la au i ka laau ma kahi o ka eha i loaa 1 ua kanaka nei, mahope iho o ko'u wehe malie ana mai i kuu wahi hainaka. Ia'u e ninini nei i ka laau, pane ae la ua kanaka nei ja'u, ma ka olelo ana ae: "E lalau 'iho oe i ko'u wahi hainaka maloko o ko'u pa keke; a oia kau e hoopili iho ai a paa ma kahi o"kuu eha." Ua hooko aku la no au i keia kauoha a ua kanaka nei. Aole i liuliu mahope iho o keia hoopili ana iho a'u i ka hainaka o ua kanaka nei, ua ala ae la ua kanaka nei a ku

ana iluna. Alaila, hoomaopopo iho la ia i ka pale hainaka a'u i kapa'i iho ai mawaho o kona eha. Alaila, haawi mai la oia i kona lim^ akau ia'u, me ks olelo ana mai: "Ke haawi aku nei au i ko'u aloha ia oe, e ke koa nana au i hoopakele ae nei mai ka lima mai o kela kanaka powa. Owai la oe, a heaha hoi kou kulana ma keia aina; ke hoike aku nei au ia oe, ua lilo au i hoaloha oiaio loa nou. Malia paha, he kanaka oe i lilo i kauwa na ke kanaka a na puuwai Helene oiaio i hoowahawaha loa ai; aole nae ia, he mea e hoohemo ia ae ai ko kaua noho hoaloha ana. O ke la kanaka au i haawi aku nei i ka hoopai kupono maluna ona; aole ia he kanaka e ae, aka, he hoahanau no oia no'u. A e hiki mai ana no ka la e mihi mai ai oia i ka hewa ana i hana mai ai maluna o'u i keia po. A eia ka'u mea e hoike aku ia oe, a e hoolohe mai hoi — " Oiai no ua kanaka nei e kamailio mai ana īa'u, a mamua ae hoi o ka pau pono loa ana mai, o kana mau mea i makemake ai e kamailio mai ia'u, aia hoi ua hiki lele ae la maua me ka puiwa nui i ka halulu ana mai o kekahi huakai lio ma ke alahele a'u i hele mai ai. A mamua o ka hi ki ana ia'u ke hana ae i kahi hana; ua hei mai la au i keka hi kipuka ili a hina iho la au ilalo. Pau ka ike me ka lohe. I ka wa i hoi mai ai ka noonoo ao kanaka ia'u, a i ka nana ana ae ame ke au ana ae o ko'u mau maka ma o a maanei o kahi a'u e waiho ana, ike ae la au, aia au ia wa iloko o kekahi ana pohaku. A ke ike la au, he kawau puanuanu wale no ia mai o a o, o loko o ua ana nei a'u e moe ana, kahi hoi o'u i laweia mai ai e na lima o ka ulia pakala ki a olokaaia maluna o nei wahi makamaka ole. Ia manawa i ala mai ai na hoomanao ana iloko o'u no kuu Maganolia, a|hookuu iho la aup na kulu waimaka eloelo e hiolo makawalu iho ma ko'u mau papalina. "E aho ko'u make ana ma ka oi o ka pahikau mamua o ko'u kii ia ana mai e ka poe na lakou au i lawe mai a waiho ma keia wahi." Oiai au e noonoo ino ana ma keia ano, lohe aku la au' i ka nakeke ana mai o. kekahi man kaulahao, a hemo mai , la kekahi pani puka pohaku. Poha mai la kekahi malama lama kukui, a ike aku la au i ke ku ana mai o kekahi mau kanaka elua i lako pono loa me na mea kaua. Komo mai la kekahi o laua iloko, a olelo mai la ia'u: Hookahi hora mai keia wa aku e laweiamku ai oe no kahi e hiki hou ole ai oe ke mahaoi wale ma ko hai kuleana. Ua maopopo kou ano oiaio i ka poe i kuleana oiaio maoli s ka nohoalii o Helene nei. O oe ke kanaka Farani i laweia mai i Helene nei ma ke ano o oe ka mea nana e hoolilo j na keiki oiwi o ka aina i mea ole; a e hoomau loa hoi oe i ka noho ana o kela kanaka haakei maluna o ka nohoalii. Ua loaa ia makou kou inoa,f oia hoi, o Masiliona oe, kekahi o na Naita Farani. Aole i pau,