Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 58, 23 March 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

.Moolelo Waloliia Hainakoio KA UI PUA KA-M AKA-H VLA 0 KA M AlLELE 0 HlILAWE MOKUNA V Hoomauia. ( He keu aku ka piena huhu o ua wahi Kapakai nei no keia'mau olelo i nou ia mai iaia: "E ao o ahu ka hoka i . . * / Kapakai!" Huli ae la ia ms ka maka i hele a hlo ī ke kua; a pane aku la oia ma kahi o ka leo ana i lohe aku ai e pa<? ' mai ana: "Mahope iho o kuu hoohiamoe maikai ana iaia nei; alaila, poaloia ou mau maka e a'u i pupu no ka apu awa o kuu akua." # ' Pane hou mai la no ua leo nei: "E ahu ana! E ahu ana ka hoka i Kapakai!!" E noke nei hoi na mea 'apau o ka aha kanaka i ka nana i ka mea nona keia leo ku i ka hoonaukiuki i pae ae ai i aohe nae wahi mea o lakou a ike; He Iohe ana ka na mea apau i ka hu o ka makam aia ' hoi, iloko o ka wa 'pokole loa ike aku lakou e maa'-a ana na wawae ame na lima o ua Kapakai nei iluna o ka poholima o Leimakani. Ua loaa mai la ua Kapakai nei i ka puiki lima a Leimakani ma kona opi aoao a manana ana iluna. Ua uwa ae la hoi ka pihe a na kanaka. A i ka wa hoi e kuu iho ai ko lakou leo ilalo, ua loheia aku la na olelo a kekahi wahi kanaka kohu pupulk e noke ana oia i ka hooho ahiu a piha hehena, oia hoi: "A-ha-ha-na! Ahu iho la ka hoka i Kapakai! A-ha-ha-na! Ku iho la ke ahu a ka hoka i Kapakai!" A hala kekahfr manawa o ka hoikeike ana ae a Leimakani i ua o Kapakai nei maluna o kona poholima, ia wa hoo kuu iho la oia iaia ilalo. He mea e ke ku lomaloma o ua Kapakai nei. x Ua ku aku la na poe ikaika e ae apau mahope aku imua o Leimakani, a ua lilo ko lakou [mau, ikaika mokomoko i mea paani lealea wale ia no e Leimakani. O ka hele keia o na hana, a hoea i kahi i nele ai na kamaaina i ke kanaka ikaika e hiki ai ke hoohoa aku e paio me Lei- / - makani. Mamuli o keia nele ana o ua poe kamaaina nei i ka moho e hiki ai ke hoopapa me ka eueu o Waipio, o ka wa i ku mai ke alii ai ahupuaa o Puakea, a pane mai la i hona manao imua o ka lehulehu o na'lii ame na makaainana apau o Kohala waho: "Ke hoike aku nei au ia oukou apau i ko'u manao, a oia keia: Ua ike iho la no kakou apau me ka hoohewa- /

hewa ole o ko kakou mau maka, aohe ikaika e ae a kakou e kukulu aku ai imua o ko Kohala loko poe, hookahi wale no, oia o Leimakani, keia kanaka opio a ka lua ole o ke oolea ame ka ikaika a kakou e ike nei. "Ano iho la no au i hoikeia mai nei e kekahi kanaka o ka hoea ana mai nei mai Waipio; a o ko'u manaoio nohoi ia mamuli o ko'u ike ana'ku nei i kona kulana ame kona ano. Nolaila, eia ko'u manao, o ka moho alii keia e pono ai ke ku aku ma ko Kohala waho nei aoao, e nee ana hoi mai Kapalii-uka ma mai a hoea i kai nei a hala aku i na. Ilima-wai-ole. A ke noi nei au ia oukou e na 'lii konohiki aina mai uka mai o Ohialele ma mai a hoea i kai nei, e Iawe ka ai, ka ia, ka puaa, ka ilio, ka moa ame na mea apau e loaa ana, ia kakou a hookupu i ke alii aimoku opio 0 Waipio. S hoouna aku kakou i ka lohe i na'lii o Kohala loko, ua makaukau kakou no ka lealea mawaena o kakou ame lakou. * Ua ku mai Ia nohoi na'lii e ae a hoike mai la i ko lakou mau manao Iokahi me ko keia alii o lakou. Ua kukakuka pu iho la nohoi ua poe alii nei me na ljanaka 'ikaika o lakou i pau nui ai hoi ko Iakou ikaika i ka paani lealea ia e Leimakani. Ma keia kuka 'ana a lakou no ka lilo ana o ^.eimakani 1 moho ma ko lakou aoao na ka paio ana'ku me na poe ikaika o na Kohala loko. Ma keia kuka ana a lakou, ua holo like iho la ia mea ia lakou me ka maikai. A pau keia mau kukakuka ana a lakou, ia wa i ku ae ai ua poe alii nei o na Kohala waho a pela pu hoi me'Maliu ma, na kanaka ikaika o ua mau Kohala nei, a hele aku la lakou e . Z ike ia Leimakani, ka hiapaiole o ka ikaika a lakou i ike ai. Ua lilo keia ike ana o ua poe kamaaina nei i ka eueu \ 0 Waipioō mea ohuohu loa ia e ia. O ka wa no ia i hoomaka ai kekahi poe makaainana i ka hookupu i ka waiwai na Leimakani, elike hoi me ka mea e loaa ae ana ia lakou ia wa. O ka la oi loa aku nae o ka hookupu a na'lii ame na makaainana, oia kekahi la ae. Ua ku ke ahua o ka_ mea ai a ua poe nei i lawe mai ai na Leimakani ma kon a wahi ma Hikapoloa elike me ka 'mea i hoikeia ae nei. O na poe, kanaka keia o Kukuipahu i hookamaaina mua ai me Leimakani, u'a lilo lakou ame ko Iakou poeohua 1 poe kahu punahele loa no na'lii o Waipio. O lakou no ka poe malama i na waiwai hookupuia mai e na'lii ame na makaainana. Nui ka ai, ka i'a, ka aahu, na holoholona ola i loaa mai i ua mau alii nei o Waipio. Mamuli hoi o keia lako o ua mau alii nei, [ua nui na kanaka i noho mai malalo o laua; a ua lilo nohpi o Hikapoloa i kulanakauhale nui: A ua lilo nohoi ia' wahi i kahua hoolulu no na'lii ame na makahanohano o na Kohala waho. O ia ka ilina o na hana lealea apau o ia mau la. E laa ka hula, ke kilu, ke konane ame ia lealea aku, ia Ieilea aku mawaena o na'lii ame na makaainana. AOLE I PAU. /