Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 59, 24 March 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

Ka ALoolelo Walohiav; o t Hainakolo KA UI PUA KA-MAK A-IIALA 0 KA VI AILKLE O HIILAWE MOKUNA V Hoomauia. A mai ka la hoi i hoopuhiliia ai ka ikaika o Kapakai e Leimakani, i paa ai ka olelo kaulana i o mai mahope loa mai, oia hoi. "Ahu iho la ka hoka i Kapakai." I ka hoi ana mai o ke kukini i hoounaia ai e hoike i ka lohe i na poe ikaika o Niulii ma no ka loaa ana ō ka moho nana e ulupa aku i ua poe ikaika la o ia mau Kohala mai waho aku nei, ua hai mai la oia i.ka aa ana mai no o ia ooe e mokomoko pu me ko woho nei 'ikaika: Hai mai la nohoi ua kukini nei, ua makaukau lakou (ko Kohala loko poe ikaika) e hakoko me na poe ikaika apau o waho nei Ia wa huli ae la o Leimakani a ninau ae la i kona pos kanaka. "Aole no paha oukou i poina i ka'u i hoike mua aku ai ia oukou, oia hoi, na Kohala waho nei ana no ka eo o ka la mokomoko, oiai no waho nei no 'ka makani apaapaa?" Hooia aku la na kanaka ona no ko lakou lohe io ana i na olelo a ua 'lii opio nei i hoike mai ai ia lakou. Ke hoomau nei no ka mokomoko ana o na kanaka, ka oo ihe ana'nohoi ame na hana ikaika nohoi apau o ia mau la. Ua kuku'i aku la nohoi ke kaulana o Leimakani ma Kohala a puni no kona ikaika ma ka mokomoko ame ke akamai i ka oo ihe. Ua lilo keia kaulana o Leimakani i mea hooulu nui aku i ke ohohia iloko o na kanaka mai kela pea keia pea mai o na Kohala e hele lakou e ike maka i ka ikaika e kuku'i nui nei kona kaulana mai o a o, o ka aina. Elike nohoi me ka mea maa mau iloko o ia mau la poiiuliu o Hawaii nei ka noho ana o na kahuna e kiai i na pono ame na pomaikai o ka lakou mau hanai alii, pela no i noho ai kela ame keia alii ai moku a hoea aku nohoi i na 'lii ulakolako o ka noho ana. Mamuli o keia ano, ua molia no kela ame keia kahuna i kana pule no kana hanai alii ponoi iho, i mana ka ikaika, i l°ihi k2 ola, i mau ke kulia mai o na pono ame na pomaikai i ka nohona o kana alii punahele. Eia na kahuna a na 'lu ikaika o Kohala loko ke ku nei i na pule, ke alana nei i na mohai i ko lakou mau akua e ma ka hoa paio ° ka lakou mau alii. Elike nohoi me ka hana a nei poe kahuna, pela no o Aniani, me Kaholoholokai ma ame na wahi kahuna nohoi o Luukia e ku mau ana i ka lakou naau pule no ka lanakila o ka lakou alii. <

0 kekahi poe kahuna o na poe ikaika o na Kohala loko, ua kukulu maoli i mau ninau i ko lakou mau aumakua e hoike mai imua o lakou i ka moho e lanakila ana ma ia la, a ua hoike mai no keia poe, aumakua i ka mea oīaio. Ua hoike mai lakou, he koa a he ikaika mai Kuaihelani mai, ka aina o Kuwahailo, ka mea nana e ulupa a lilo i mea ole na ikaika apau o Kohala. Aole nae i manaoio iki keia poe kahuna, eia i Kohala ponoi ua koa nei mai Kuaihelani mai, oia hoi, o Leimakanī, y ka moopuna hoi a Kuwahailo. Nolaila, manao loa iho la no kela ame keia kahuna a na 'lii ikaika o Kohala loko, e lanakila ana no ka lakou mau alii maluna o ko lakou mau hoa paio mai Kohala waho mai. Elike nohoi me na hana a ko waho nei poe alii o ka hoomaamaa ia lakou iho ma ka Ia mokomoko, pela no lakou e hana mau nei. A he mea oiaio, ua ikaika ka ikaika 'o ka poe ikaika; a he ikaika io maoli no. 1 ka hoea ana mai o ka la e ku ai ka mokomoko o ko Kohala-Ioko poe ikaika me ko Kohala-waho poe ikaika nohoi, ua pinakui ke kahua mokomoko ma Kapaau, oia o . H inakahua; a ke ole ^ka. mea kakau e kuhihewa, oia paha kahi i lilo iho nei ia Ebena Low. ♦ Ua alahula keia wahi i na kanaka mai nh wahi mai apau o Kohala. O ko na Kohala-waho apau a ku aku i Hinakahua; pel'a mai nohoi ko lokō mai, a mai ko na Kapaliiuka mai. ' Lei Koh.ila aia i ka nuku na kanaka. Ua f akoakoa mai 1« n'i : na moho hoikeike o ia la. ' Eia na kanaka ikaika apau o Kohala loko e hoomaka ana mai Puehae'iu aku a hoea i na Honokane, hookahi o Iakou aoao. O na kanaka ikaika nohoi apau o Kohala waho, e hoomaka an.i mai Ho'nomaka'u aku a hala i na ! . makalae o Hono:pu u.i, huli ma na Kaipuha, hoea i na , Ohialele. Ua hele rnai no kela ame keia alii me kona'mau \ hoailana alii, na kahuna ame na kahu lawelawe. Ke nana īe na m 'ka o na mea apau i nei kanaka ui opio wale no e nol . . ia nawaena o na poe huluaa o ka ikaika mai na K-v h waho mai. A hoopukapuka olelo ae la hoi kekal ' v a ke ano, aohe e pohole ka ili i ka puupuu a kamalii, eiike la me ke kanaka opiopio a lakou e ike ana ke kanaka hoi i kaulana ae mai o a o, o ka aina, no ka lua ole o ka k ;ka iloko o ia mau la. Ua hoomahuak i ' i maoli no ka poe i ike mua ole i ka ' ikaika o Leirr;?4 ua manaoio loa lakou, he oi aku ka pono e kukul i b!e ai i x ke kahua hakoko i ua kanake opio la. I ka hoe? ana maī o ka wa e ulele ai na ai\ a ua poe ikikai ne'i, ua hoea ae la ko Niulii kanaka ikaika a ku ma ke kahua mokomoko. He kanaka kulana ikaika io no k;ia. Wa'awa'a kona kino; a he oolea maoli no ke nana 'kn ma kona mau ano apau. AOLE I PAUi t f ■