Ka Naʻi Aupuni, Volume V, Number 75, 15 April 1908 — Me na Pomaikai o ka Makahiki hou [ARTICLE]

Me na Pomaikai o ka Makahiki hou

Kia ]NXoolelo A^alohia o I. -7^ painakolo l|kKA UI PUA KA-MAK A-IIALA 0 KA AILELE 0 HlILAWE MOKUNA V V? \/ ' [hoomauia] O na kulana pule keia a Leimakani i lohe ai i kela ame'keia kakahiaka, e hoomaka ana mai keia kakahiaka aku a hoea i ka piha ana o na kakahiaka 9, a hookahi ka- ' kahiaka i koe, alaila, piha ke anahulu okoa, o keia ke kakahiaka i loli ae ai na kulana hana apau, oiai, o keia ka ' wanaao i hoea ai o Mailelaulii Ume Kaoiahi i Hikapoloa, i kahi a Leimakani e kali nei o ka pau pon6 D na hana o ke keiki. 0 ka po nona ka wanaao i hoea ai o Mailelaulii ame ke aikane o Koiahi i Hikapoloa, he keu ia o ka po i holapu ai ka ino nui mai Kohala loko, hoea i na Kohala Kapaliiuka a hapapa nohoi i na Kohala waho. Ua ikeia ka huila anapu a ka uwila me ka ikaika loa maluna o na ale ahiu kupikipikio maluna o na ale apiipii o Alenuihaha me Alenuikawahawaha. Ua ae loa mai nohoi keia mau anapu ana a ka uwila maluna o ka aina. Ke hiolo nei ka ua me ka ikaika loa, a ke ikuwa nei ka leo o ka hekili-kihaehae hoi na o ahi lalapa o ka uwila. Ke poi nei ka nalu ma na makalae me ka ikaika, ke hue nei ka wai ula me ka wai-kea ma na kahawai ame na oawa . Iloko o keia mau huikau o ke ahi, ka wai ame ka makani e holapu ana ma na wahi apau o ka aina a"maluna hoi o ka moana a hoea i ka wanaao ana, oia ka wa i hiki ai i Kohala o Mailelaulii ame Koiahi, na wahine no laua na hooheno ana i paanaau i na ui o Waianae i ka Ulu niu kaulana hoi o Poka-i, a oia keia: He ala no ka Maile Laulii o Koiahi E moani mai nei He sweet ke hanu iho. 1 ka wa i hoea ai o Mailelnulii 'ame Koiahi ma ia wanaao, oia nohoi ka wanaao hope loa e piha ai ke anahulu po, a ao ae hoi piha ke anahuln ao, ua malie'ka ino mai o a o, o ka aina. Ua lohe aku la o Leimakani i ke olowalu pihe uwa helu a na poe apau i akoakoa ae ma ke kuahu a ia nei i hoomakaukau ai no ke keiki. E uwe helu mai ana o Hainakolo i ke kaikaina no ko laua au pu ana mai i ke kai me ka lei aloha a laua, oia hoi o Leimakani. O Leimakani wale no keia e lohe nei i keia mau hookaukau walohia ana a na makua me na kupuna; aohe kekahi mea e ae mawaena o ko ia nei poe kanaka i lohe keia mau leo walohia 'o ua poe nei ona. Ia wa kahea /•V \ , . ;v; i; : . I - - - ' •„• . x - •

mai la o Keaniniulaokalani ia Leimakani: "E Leimakani — e!" O aku la nohoi keia, me ka ninau ana aku: "Heaha ia?" Alaila, pane mai la o Keaniniulaokalani: "Hana ia mai i pule no ko kupunakane no Kuwahailo, malia hoi o lohe mai i kou uwalo aku a hoea mai oia ia nei e ike ai i ka moopuna ia Lonokaiolohia. O kana pono mai koe. I keia mau makuahine nei nae ou ka makou wahi koena hana i koe o keia wa. A ke pau ka laua nei, o ka hopena iho la no ia o ka makou hana; a i ko kupunakane ka eka hope loa a makou." I ka lohe ana o Leimakani i keia kena ana mai o ka luaui makuakane iaia e kahea oia i ke kupunakane ia Kuwahailo, o ko ia nei nonoi ae la no ia i na aumakua alii apau ona i ka po e haawi mai iaia i palo nana e uhau aku ai i ke kupunakane ia Kuwahailo. I ka pau ana no o ka ia nei mau huaolelo noi i na au- • makua alii, o ka wa ia i pa hou iho ai kekahi kikiao makani ikaika, a o ka hehi iho la no ia o na 'lii apau o ka lalani alii o Hawaii i hala e aku i ka po maluna oia nei, a, o ko ia nei manawa nohoi ia i pule ae ai. A e ka makamaka heluhelu, e kala mai oe i kou mea kakau mholelo no ka hoonuanua wale ana no ma keia wahi 0 ka kaua moolelo i keia pule a Leimakani i uhau ai no ka hooko ana hoi i ke kauoha a kona luaui makuakane, a Kea niniulaokalani; a e hoomanao pu iho nohoi oe, e kuu maka maka heluhelu, o na pule a ka poe kahiko he mau waiwai ia e nalowale loa aku ana ma keia hope aku, ke ole e paa ma ke kakaulima ia kakou i keia wa; a paa paha ia kakou maloko o na nupepa, elike me keia e hoopuka ia aku nei. He Inea oiaio no nae, ua lehulehu loa na pule ame na mele a ka poe kahiko i pau i ka nalowale mai a kakou aku keia wa. Aole o ka mea i pau i ka nalowale, ua nalowale no ia mau mea; a o na mea i loaa ia kakou i keia wa, o ka kakou ia e hoopaa ai maloko o ka kakou mau buke kakau-lima,|a ma na nupepa i humu buke ia. K lilo ana no ia mau buke 1 hanaia a paa i mau waiwai makamae noloko o ko kakou mau waihona hoahu buke, e loaa ai no he mau dala nunui mahope aku nei. A eia iho ka pule a Leimakani i uhau ai no ke kupunakane no Kuwahailo. (Ua hoopaneeia ka pule a ka la apopo).