Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 24, 12 December 1885 — NA ENENI O HAWAII. [ARTICLE]

NA ENENI O HAWAII.

! O lca loaa an- oka lioa p;ūo niu na .kumuhana i kueaiia ia e ka lehulehu,lie uiC4 muikai a; mea, he kurtiu in naim e ba!a mai i ka noonoo o tca lehu fehu na ia niau mea', h e maknala ai hK»u i kōlakou raair .pono7 L T a oleloia, he mea niaikiu na hookuikui niano ma kekaiii nian i kaiaiwanao aui, h« hoala una ia i na »tw hokok«Je oka Jehulehu. Pela io i noj«ka, oke aio paio maikai nae, |tne na hnaoleloku'l Ise kulaua keonij muiia, rue ka mmao i piha ole 1 na kina i awiliua o ka houo pilikino, a 'maluna i hoi yk« kahua oka oiaio. Oia ke ! kukina paio inaikwi a me kahanohano, | uoleW ke kii anae hao 1 na olelo lepo a | paki tyui iluna oke kino o ka mea'a j ka i lili pi'ikino ai. | U !•» nnjH'ja Hawuiiun Gazette, he i w:»o ia eka poāi kue i I wahaoleio no k« aoao, 110 ka I paio ana * uie ke kue aua i na hana a pau e piii ana ike Aupuni. Aia mawaenai ona lala oua poai nei, he lehnlehn wale v u lakoo i manaoia he poe a mjpoe Kristiano hoi keknlii o kkt>u, Ire poe i manaoia aole iakou e iokua ana ina hana a me na olelo heino pihkino i kekahi mea kino Ina no he ahewa ko lakon i ua |iana aia mea, aole i manaoia he poeJakou e hoōpuka aua ina olelo ku ik» hoowahawa, ku i ka haahaa, a kn i ka lapuwale maoli no. tTa hoho Lunahoopouppoia ua nupepa la e kekuhi haole e noho kumukula nei no kekahi kula kuokoa, e a'o-ana hoi i kekahi poe haumana lehulehu: Ua manaoia, aolejoia eae e hoeleele ia kona lima no ke kakau ana i na huaolelo lapuwale .i kumu o ku ai kn na hoino i kekahi kanaka, a ] hoolalia aku ini.ua o ke akea. Aole i manaoia o ke kanaka kumukula, e hana 'ana'oia pela. Ua manaoia, iua j he apotu\ ole kona lunaikehala i na hana a kekahi, alaila, oka hoahewa mai me n* manao kuoo iloko o ka maikai, aole hoi o ka hapuku i na opala lapuwale. Aka, aole nae pela ka mea i ike ia uo keia kumukula Lunahooponopono »uf*Skpa. A'ole ,hoi * i ike iake aup Kneiiano'iloko oua; a pela pu me na ■lāla oka poai ua īakou e kokiia uei kana mau olelo ino maloko ou* nuV neL : O . UMe. - h i?Hi|np-j hoo}nha'ia me ka awaawa oka puu-" wai i piha. i k«t eleele o ka iiiaiua oiii uu meai-e ike ia.hei tnaloko ona kolamu oua pepa ia; a o keia kumukula ka Luuahooponopoiio. Ma kekahi helu i hala aku nei o ua nupepa la, he elua a ekolu paha puie i hala, ua hoolaha ia ae la kekahi mauao e pili ana i kekahi poe Ilawaii Pouoi, ka poe i hanau ia iluna nei o ka aina, ka poe no lakou ka aiua, a ua hoopuk«ia na olelo ku inaoli no i ke ino. Ua kapaia na poe la me na ānoinoa ino a pau, 1 koe ka maika; a me he ia he holoholpua ke kulana. A ma ko makou hooiuanaoana, aole a makou nupepa i heluhelu i loaa na mawao ino'me ka hpohaahaa a hoola- : puwale lilo loa i ke kanaka Hawaii, ] | elike la 'me'ka nnpepa e hopponopono | ia uei e keia Wiilii kuniukal», a e kokua [ ai uei e kekahi poe i kapa ia lakou iho j he poe 4 'liristiano" a he poe "aloha" !i ka Lahui Hawait. Pehea la e hiki I ai i ke kanaka Ilawialn ke hilinai ukv ' j i ka lakou mun ke aīoha a , me j |ku makee. i ka pouo oka Hāwaii? i Aole km e tnti ke mpui ia. No ka I ke hoi ke mat neī keia mau auo J olelo a me keia mau ano haua awaliua, he hooiiumpuni ko lakou "iUoj Ami," h aohe ouio o ko lakou kulana j "Knaluno. " . He }>we lakou i mahalo Ia i kokua ī na olefo pilikino i ke kau.ifca Hawaii a kela wahi kumukula e* kakau nei; lakou \ niakemake ] e lioomau ia na hoopuka ana ī na

i maoao k«e i ke kanaka llawaii, ma- < loko'o ka mipepi "Hawaiian Gazetto;" | a' na makemake lakou e haule ke ■ kunaka Hawuii ila'o. i ko ai ka inakei make o na kulainiamo a ua nu[»ei»a la» ! A e ae akn aurt unei k«*feupa, ke i ewe, ka io'a tne ko koko ponol o kā | «una ia me;it ".4\sto malalo iho o k« t la, innluii.i o ka īlihonua, aolo j h«M4 kiaohi. aok* loa i ka hopena. A | n<» wahi knninkula, ka mea nana ; ka |»oui j«inmao!c s na olelo inowale; j lulHi |ualihirn i auvraua hele mai a e ; oie ka |>oH i'Uniohana o Ilawaii oi» s»i ; 'ka nt>h<» h::;», ke olelo nku nei makou j iui}i, iuii uīi elīn kon,t naflu no ka Ha- ' wuii: in» Uit hoow'ahan'nha oia i k;i : Uawaii» i ina u., opuino a oiu'Uii oi« i fca hamauia ka nuku o Nl.iMinl»; e hfho<f mai keia mau a«*k.u akn; no Ka raea t be eiunui oo uo Hw.iii. .i i, k;i HawaU i.o o H.a ttgsi; ] oe l 'ho o k« aua *> k*ia «lalmm n«; aim ho<, u*boea inaf ta ka *» !{**{>• t>Aih nio kon.-i a?o!o ; kf4am«h:t ""'?!? 1;4 :»wshu?i l 4 if)o}qtf }»4oU no, i» pHi ans

i kekalli poe kanaka līawaii. 0 keia [ ka nupepa e hoonoho iii nei koiia mau ! htf»ke|>au e nu IlaA'aii iuuoJi, a ke j kiko uei uo «ac koixa hueig uihoawa i ke kanaka Hnwaii. Ke uiuau uei i«a-. kou i ka poe nooaoo maikai a pau, o keia anei ke ano oka paio maikai'! < Inu ua ahewa ia mi_. hookele aua a ua Luua A,upui)i « na haole o ia | uupepa uQ ka lioololie ole ia oko l&kou leo, o kem auei ke ano o ka paio au»? Oka hoino x anei i ke kuuaka Hawaii i woiio me ka maikai a me ka haua ole aku ia lakou, oia auei ka paip ana 110 ka pouo a no ke aloha : i ua> kanuka Hawaii nei? Ke uiuau nei uaakou i na Makua Misionari, o ka hua auei keia o ka lakou mau haua m» Hawaii uei o ka liauaino ia mai uie na huaolelo iuo u uwahuai? Oia auei ka hopena o ka lakou mau hana iwaena o ka Lahui Ilawaii o ke . kuamuamu ino uaai o ka lakou inan m-mio •» lakou mau hoa'Joiia >.■ w.aii? Aole paha! h. i Liew ■:<>- panaha nae keia ma-.» -;u o keia kp aloha krigu; «laila, ua ahona iki ..j wi ia a ano aioha kristian<» ia 1 ka moana mamua o ka hiki ana mai i Hawaii nei; a niai oi loa aku no ka maikai ina aole loa i hauau ia ua poe īa, i hiki ole mai ai lakou i keia aina e imi ai i ko lakou ola mamuli o na hana lajiuwale i ke kanaka noua ka lepo a lakou e hookuno uei.