Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 39, 27 March 1886 — Ma ke Kauoha. KUAHAUA. He Kuikahi mawaena o ka Emepaea o Iapana a me ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ma ke Kauoha.

KUAHAUA.

He Kuikahi mawaena o ka Emepaea o Iapana a me ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina.

Oiai, he heluna nui ona makaainaīia-© ka Moi ka Emepexa o lapaua, kai holo aku ina Paeaina Hawaii} a oiaī, aohe pahae makemakeana kekahi mau makaainana e ae «o ka Moi ka JBmepera, e apo aku i ka pomaikai o ke kulana hooponopono hoopaelimahana, nei, aoiahoikakeia Kuikahi e hoopaa ai; a oiai,na holo like i ke Alii ka Moi o ko līawaii Pae. aina a me ka Moi ka Emepaia o īapana, e haa\vi aku i na eemoku i ka hoomalu holo lea loa ame ke kupono 6 kue ole ana ike Knmukauawai a me na Kanawai o Ilawaii; nolaila, ua hoohoio ke Alii ka liīōi oko Hawaii Paeaina a me ka Mo'i ka Emepera 0 lapana e noonoo maluna o keia mau kumuhaua ano nui; a no ia kumu, ua liookohu ia ko laua mau Luna Komisina Elele no ka hooponopono anu a hooholo i Kuikahi Hoopae Limahana, oia hoi, Paeaina; la Kobert Walker Trwin, Luna*"Naita o ke Kea Alii o Kalakaua, ko ka Moi Luna Hooponopono Aupuhi a Kanikela-Kenerala rna Tokio, a oka Moi ka Emepera o lapaua, ia Kauna Inouye Kaoni, J"uaammi, ko ka ; Moi Imeperiela Kuhiua Aūpuni no ko na Aina E, Papa Ekahi o ke Kea Hanohano o ka La Hiki, &c., &e., &e., mahope iho'o ke kukai ana i ko laua mau Palapala Huokohu mana, a uā ike ia ua pono, ua ae like laua aua hooholo i keia mau Pauku: — PAUKU I. I * Ua Kōoholo like i£i mawaena 'o na Aoao elua e hana Kuikahi nei, ona olelo hoopaa lehulehu maloko o keia ; Kuikahi, e mau no pela ma r.a wahi e pau ana, a e pahola like aku ana hoi maluna o na makaainana o ka Moi ka Emepe<a o lapana, i holo e aku uo ko Hawaii Paeaina, a me ka poe e holo aku ana ilaila ma keia hope aku. PAUKU 11. Ke ae nei ke Aupuni o ka Moi ka Emepei'a o lapana, mamuli o uaolelo 0 keia Kuikahi, a oiai hoi e paa ana, ua hiki noi na makaaiuana o lapana ke holo wale aku i na Paeaina Hawaii. Aka, j\ole nae he mea ma keia e hoonele ia ai ka mdna o ke Aupuni Imeperiela oka Mol, ma kahi mau hihia pili i na kanaka, oia hoi ka papaana i ua oihana hōopaelimahana la, a i ole, ma ko laua makemake ana e hoohaiki, e kaohi, a i ole, e papa paha lua oihaua hoopaelimahana la, ina ma lauu uoonoo ana he mea ia e pouo ai 110 ka hooponopono ana i na pilikia o ke Aupuni, a o ka pomaikai paha o na makaainana lapana. A ua hoomadpopo ia uo hoi, aole e lawelawe kapakahi ia ana keia mana, aole hoi e hoohana kue ia akn i ka poe limahana i makemake, a h(i ia poe hoi, *ua haawi aku ke o īapana i ka ae i'hoakaka ia ma ka Pauku 111., o kēia Kuikahi. PAUKUIII. Oka oihana hoopaelimahaua malalo 0 keia Knikahi, e !a%velawo ia no mawaena o na Awa kumoku o lokohama a me Iloao.lulu. Oke Keni ei Kanagaw% ma aa haua a pau e pi!i ana ia oihana, oia no ka mea nana e iawelawe ma ka aoao oke Aupuni o lupana. E hookohu ana ke Aupuni o ka Moi o Hawaii he Agena Kuikavva uo ka Papa Hoopae Limahana Hawaii, a ma lokohama e nolio ai. Ao ka hookohu ia ana oia me ka apouo ana ia o ke Aupuni o Lapana. A"o ka hanaa ua Agena la, oia ke kakau ame ke k;nka ana me ua Kouroī la ma na mea a pan e pili aua me ke kumuhana o ku oihauu hoopaellhaiia o lap&na i Ua\vuii; a iaia no hpi ka hooponopono ana ji na mea e pono ai ka hooili «na a nnj> ka lialihali aua Ina Hmahana i makiemake ia, Inaje makemake ia i po» knnaka; e hoike e aku ua Agena la i k i iohe i ua Kenreī la, i hookuhi mahina maniua ae, me ka hoike pu aua i ka uui a iu)a ke ano oua kanaka ji makemake ia; a uo ia olelo hoolaha, e pauo aku ke Kenrei me ka hookanlua ule, e hoike ana i ka manao oke Aupuni Tmep«nela oka Moi rio ia imea. Ake nele paha ka |>ane kiij»ouo no ia mea nuii ke Kenrei aku, aole pi! ka hope oka Pauku ihamua ae uei <> i keia Knikahi. ■

PAPKr IV, B hoopaa la ma ka Aoliko hc \ n iu\ kanaka o koms ana iloko o kem oiliaua lioopaolimaliuau malalo o keia Kuikalii, O m Aelike uo k»

muuawa ia aole e oi «iku mamua o okolu makahiki, ama ke ano aoliko hoi e āpoiioia ana. e na Aupuni elua. E hooholo ia na Aelīke hoopaa ma lokohama mawaena o'ka Agena Kuikawa oka Papa Hoopae Limaliana Ilawaii, ma ka inoa ajma ka Aoao ho l Yke Aupuni Hawaii, a me ua kanaka £ makemake ia, a e aponoia hoi eke ELenffei o R9fiagawa. Ika wa e mau ana kahi oia mau Aelike hoopaa, maluna oke Aupuni Hawaii na koikoi c paif o ke kulana haku-hana no ua mau kanaka la, a e kau no hoi ke koikoi maluna onauo ka hooko pono iaana ouaknmu Aelike maloko o ua mau Aelike hoopaa 'la. A iīoko rio hoi oia manawa 1 , ke hooia nei ke" Aupuni Hasvaii e loaa' aku nō i kela ame keia kanaka īapana pākahi nu hoomalu piha a hoopono ana o na Kanawai oke Aupuni; a « hooikaika i na wa a pau, a ma na ano a pau e kokua ika pomaikai a me.k» noho'na oluolu o ua poe kanaka la. PAUKU V. . Ke ae nei 110 hoi ke A upum o ka Mol o Hawaii, ē hoolako aku i na kalimahana uku moku ole, e koino pu ana ka ai kuponi mai lokohama a i Honolulu, mana mokuahiHēlu ekahi 110 ka haU ohua amu v_> na mokuah.i i waeia ho ka halihali ana i keia ano kanaka e aponoia ia e o Kanagawa. P A ĪTTTTT VT V "

1 mea e ai ka hooko pono ia aiia o na olelo o na Aelike hoopaa i hanaia mawaena o ka Papa Hoopāe Limahnna Hawaii a me kekahi poe limahana 6 lapana, a i niea hoi e hoo* ko piha ia ai ka hoomalu ana i ua mau limahana la, ma ka hookele aha i kolakou mau pono pili paa malalo o ua Kanawai o k6 An[itini Hawaii, e hoolako no ke Aupu"i o'ka Moi o Haw.iii, a e hooiimalima akn hoi, ilokoo ka manawa e paa ana mi Aelike hoopaa i hoike ia ae nei, i heluna lawa pono o na Lnna Nana a me na Mahele Olelo, e hiki ana ke niahele i ka plelo lapana a me ka Olelo Beritania; a o na lawelawe ana a ia mau' Olelo 1 na manawa a pau, e hana ia no me ka auhau ole ia : maluna 'o ua mau eemoku la, imua o ua Aha Hookolokolo o ke Aupuni Hawaii. iha kela a me keia hihia e ulu maf ana a e plli ana paha i ua mau Aehke Hoopaa la, i kuleana ua mau limahana la ma ke auo he poe hoopii aku, a hoopii ia paha. PAUKU VII. Oiai e mau ana kekahi o na Aelike® Iloopaa i olelo ia ma keia Kuikahi, e hoolimalimn uo ke Aupuni o ka Moi o Hawaii, i heluna lawa knpouo o na Kauka lapana.no ka lawelawe lapaau aoa no oakanaka lioiahana, a e haawi aku hoi i ua mau Kauka la i ke kulana o na Kauka Aupuni, a e hoOnoho ia lakou ma, na wahi e ike ia ana. i kela a me keia wa, ua kupono uo ka lawelawe lapaau ana i nalimahana. PAUKU VIII. Ke ae nei no hoi ko ka Moi Hawaii Aupuni, o na Luna a me na Agena Kanikela o lapana nq.a Mawaii, e loaa ka hui keakea ole ia, me ua limahana lapana a pau; e haa\yi ia ia lakou ua kokua ana a pau no , ka hoomaopopo pono ina ua hooko pono ia ka olelo aelike; a e loaa pu no hoi ia lakou ke kuieana ke uhai ia ka aelike, e noi ae a e haawi ia na pono malalo o ke Kanawai a me na Luna o ke Aupuul Haw&ii. PAUKU IX. O ka uoho'ua oiuolu a me ka maa iahi, a me ka pomaikai o ka lahui lapaua o holo mai ana i Hawaii, he men aui ia i na aoao haua Kuikahi a ielua, uolaila, ke ae nei ke Aupuni Imipeiūaia o ka Moi lapana e loaa ke kuleana i ko ka Moi Hawaii Aupuni e hoihoi hou i [«pana, i ka poe lapaua haua ino, a me ka poe a puu e noho ana maloko o e hoala ana i ua hana a e hoohoih« aua paha i ke auo nolio'ua lapuwale mawaena o «a Umahaua, a e hoolilo ana paha i mea hoopilikia i ka aina. | PAUKU X. E hoapono ia a e lioopaa ia keia Kuiknhi, a e kukai ia na hooiaio ma Ilonolnlu e Ivko hiki Uoko o ka mimawa emoole. : PAUKU|XI, - E mana koke keia Kuikahi mahope koke iho o ke kukai ana o ua hooialo ue ia mea» a e i>aa a e mana no ka mauawa o elima a mahope aku, a hala na mahiua eouo o ka hoike mua ana e kekahi o na mea aelike i kekahi aoao no ka m&nao e hoo- | uo*keia, ua kakau na Elek o uoao a ielua i kq laua mau inoa m«alo o keia Kuikaliii ma ka olēlo a ua i ko laua mau ■ -

flana-ia maloko o ke Kiitaiiakanl t a-1 Te o Tokio, m» keia la. •iwakaloii.kumamowahi o ka mahina īiiua o ku niaka-l hiki umikumamaiwa o Meiji, i kulike 1 hoi me ka ia iwakaluakumamawalu o .lanuari, ika umikumamawalu hanen a me kauawalu kumamawalu o ke au Kristiauq! . ?• ' t ;■. (Kakau moa ia) R. W. līiwin- [s. n.] iuoa īa) Inoūye Earou [s. n.] Auo, e īke auanei na mea a pau, ua hooiaio a hoopaa ia keia Kuikahi maluna ae e ke Alii ka Moi a me ke Alii «ka Moi lmiperiala Emepera o lapana, a ua kukai pīi ia hoi . NolaiLa, ua liio ua Kuikahi la i Kauawai no keia Aupuni, a e malania ia kana mau kuhikuhi. • ■» [8. n.] WALTEIi M'. GIBSOjS;, Kuhina o ko na Aina E> Keena o ko na AinaE, Maraki y, 1886. mar.!3-3te. - '■ ■ 1 ■ . "v;