Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 42, 17 April 1886 — HE MOOLELO KAAO —NO— SISA MONIA! KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA EWALU, KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII —O KA— Moiwahine MAREPINA! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO —NO— SISA MONIA!

KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA EWALU,

KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII —O KA— Moiwahine MAREPINA!

E MALAMAIA SISA 0 ri'KA AUANEĪ MAILOKO aku o ka pa Alii. HELU 7. Ahe, w«>lii "ke keiki aiii. Noho ibo U laua nei ma na noh», a kani ae ta ka hoi'a 7, ia wa puka mai la ua Ēlihela ala, a pane raai la i kona kaikunnne e hele laua. aka, paiie aku ia kona kaikunane, r.<«c anei oe i kauoha aku i keia makamaka e hele pu me oe uo ka lealea? Oiai ; o k«na tnoa i;t i hiki niai nei, nolaila, o olua ke heU' mamua. a owau aku ko ukaii niahope 0 ko olua meheu. 1 keia wa, ua an«-e ae la na hiona oua ui Elihela ala. a pano maī la, aole au i kauoha akū nei iala nei e he!e mai. Ina no leona ano kuhihewa, alaiia, ua liiki no ia*u e ka kala »ku i kona hewa. la wa, ua ku koke ne la un Walaka la iluna, a wehe ae la i ka leta mailoko ae o kona poli, a haawi aku la i ua ui Elibela la: me ka olelo pu ana aku: Eia kau leta 1 haawl ae nei i kau haia wahine, a kuu kauwa hoi i maluma a hiki i ko'u hoi ana aku nei, a haawi mai J»ei oia ia'u.

I ka lohe ana o ue ui Elihela neī, ua pane mai la oia me ke ano pupuahulu, aole au i kakau aku nei ia oe, aka, o kuu haia wahīne no kn mea makemake ia oe, ? " u ,"- iceia,Jeta, aole ua'u. Oiai. ua ike no oe, aole aU leta iki ia oe mai ko kakou mau !a opio 'mai a hiki i keia wa; oiai, ua ike no au e hiki ae ana no oe uialaila. Kahaha; kupanaha mao}) kou maoao kuhihewa ana. Me keia mali huaolelo, ua huli ae la ua ui Elihela ja * hoi <iku la no kona lumi. '> Aole oia i fciki.no Ua leaWa o ua po l|;

Io ke kumu, ua eha kona naau no ka ike lia ana o kana mea hunsg a ua bnuu loa | hoi oia i:o ka opio Siaa, no kona hoike ; wa!e aua i kana ieta i ken keiki. | Oiai ua ui Eliheia la i pane iho ai iaia iho. Kupanaha niaoli ka hoi kela keiki, , aohe ka paha honoonoo iloko ona? Aoio :an e kak;n» hou ana iaia, pelu ik: ok-!o a : uu ui ia.

i A o Waiak-i hoi, i kona lohe aiu i keia 1 maa olelo. un huhu iou o:a hui aku la no kona !;-me. me kona uieiu iho, jaoie o u makemake i keia haia wahine, | aoie walvi nuea i hooko ia ma keia po, no Ika niea, ua kue ka mea i makemakeia nie ka mea i hiki aku. ' A ma ia po a ko aliiwahiae Elibeia i moe ai, aia hoi ma ka hihio, ua hui aku

la oia me ua opio ia ona i ike ai i ke ao, eia nae, e noho pu ana iaua, a e ahene aku ana hoi e kiko ka manu i ka pua lehua. No keia mea ano e, ua hoopuoho ia ae la ua ui Elibela la iwnena oka po, me kona haha ana ae maluna o kooa moe, me kona manao, eia ka punua, aka, no kekah; mau miuuie kuua huii ana, a o ka loaa ole, hoomanao loa iho la oia, he moeuhane ka kanaj eia nae, ua elia aku ia kona naau no ua opio la, a aole oia i moo iki a hiki ike ao ana, aole no hoi oia i hoike aku i keia mea i kekahi mea. A ka paina Kakahiaka, ua hoi ae la bo ua ui la * ma ka puka aniani, a noho iho la, a huli uku k ko ale qo kahi o ke Kuh:na u hooKain haim o i;a nana mahe, upuuauiai auu paha ua mea laanai moeuhane ai; aka, noho iho ia oia mai ua wa ia a hiki ike kani ana o ka hora 12 o ke awakea me kona ueeu ole ae ma kekahi okoa ae, aolo nae oia i ike iki i ua opio la, aka, hooiuau aku ia uo oia i kona noho ana. a he mim minu(«> i hala ao. aia hoi, ua ike aku k oia iua o pio ia iba oili mai, ua hele hoi kona mau helelielena a kunahihi. me he inea la, ua hakaka mai oia me kekani mea a } ,uka mai ai oia, a oia uo hoi ka mea oiaio. Oiai. ma keia kakahiaka, ua a'o hou no W#,3ka 5t S3 , amu ka hora 11, ua pane aku la o Sisa. e hoao laua, a ua ae ! m»t Qd k«iu kttmu, aka, ma keia hoao; ana a laua i ko Uu ma« ikaika piha, ua : paa loa iho la ua Walaka la ika puili j wela a ka opio, ua noko hoi o Walaka me ' ka ikaika a pau, aka, aole i hemo aku, a ' no k kahi mau mi» u te, ua hookuu ae la : ka opio iaia. ! Ia \*a, ku mai la o Walaka a paue mai -a. K kuu makamaka maikai, mai hoīke )! aku 00 i kokahi ua keia u»*a ai i kaua i hana iho nei. a m«i Uoik? aku no | °* i kou mea uana i a'o. O keia kan mea e malaiu* pouo ioa ai, Ae aku la uo k& opie. me ka oielo aku kol« au e w »le aku. om ao|« au i ( »

raaa ia «no ana. A puUa aku ia laua iwa* ho, a oia hoi ke kunahihi a ka ui Elibela 1 ike mai aī, a kaua i ike mua ue nei e ka mea heiuhelu. A no keia ike hou .»na o un ui E'iliela ia. oiaka mea nana i kono hou mui miae kakau letft hou aku 1 ua Sisa nei, nolaila, a ahiahi ao la, a,J>okoke la hoi i ka wa e hele hou ai kona kaikuoane a me koua makua no.ke lcoh.ua lealea, aia hoi ua hni penei: — t !■— —■ —i E hele aku oe a olelo aku i kuu.mau makua, aole an e hele aku Bna no ke kahua lealea, 110 ka men, ua ano pilikia au* Ae mai ia kana haia wahine, a holo aku la a hai i ke alii, a ua oluolu mai !a no hoi kona aiau makua, a hala aku la lakou ekolu, a koe »ho la hoi ka ui Elibeia me kana hnia wahine, a peia no hoi ke Kuhina a ene kana lede me Walaka, a koe ru> ka opio i Ko lakou hale. j E k unailiu kaua no Si,sa a me ka ui Elilela, a e haalele hoi kuua no ke alii a me ke kahuaiealea. Oiai o Sisa e noho ani nie ka noonoo oie no kekahi mea okoa, a hookahi no ana kuko o ke ano o ko»a noho hoopili wale ana nuilalo o kaia poe, a ho mea nui keia wahi ana. Oiai nne ua Sisa nei e nanea ana, aia hoi, hoea hou mai la no ua haia wahine nei i hele niai ai 1 ka lt i ha!a ae. a he palapala no kana e paa ana; lawe mai la oia a liaawi mai la iaia nei, a pane mai la, joiai hoike hou oe i keia leta ia Waiaka. a > qle i kekahi mea okoa ae paha, wahi >\'ks aliiwahine i pane mai nei ia'u. Ae aku la no ua opto nei, a vvehe ae la i ka !eta, a pane koke aku !a no, aole no e liiki ia'u ke manaoio i na mea a pau o keia leta; oiai aole he hoike akaka; e hoi aku oe a hai.aku i ka mea nana keia ieta e like me ka'u n.au olelo. Ae mai la no ka wahihe; a hoi aku la. Eia na huaoleio ma ka leta. I ka mea i malama ole 1 kuu leta, aloha . oe. Heaha la kou mea i haawi ai i knu leta ia Walaka, oiai aohe-nona ka'u kakau ano, aou. Nolaila, o keia leta a'u e kakau hou aku nei ia 00, mai hoikeikt, hou akL oe i ua hoa la ou, no ka mea, aohe o'u makemake iaia; aka, nou wale no. Owau no me ka oiaio, Kama'lnwahine EiihelC4 i ka loaa una o *eia leta i ka a e like no rwe kona ike ole i' na huapalapala, ua malama Waleiho la no ia. A ahiahi iho la, a hoi mai la kona liofr'loha, a hoikie aku la no keia i ua leta la, me ka olelo pu aku. Eia hou no keia leta Hii, a lalau nmi la no hoi ua Walaka ia, a heluhelu sho la, a ike iho la oia i na mea a pau. akahi 110 oia a hoouianao 1110 aohe io ka nana ka leta mua a me keia' leta no hoi, a konio koke iho la ka nianao hu!iu <\ ano iih pu hoi 110 keia hoa onn. 110 ka inea, ua kaa e ka hauohano o ka makemake o ke kuikamnhiiie a ke alii i koha hoa. a oia n6i hoi, aole, ne ka mea, o Walaka kai nookaunu mua t eia nae aole i believe ia. J - la pau ana o kana nanbi ana, ua ninau koke aku la no-ua opio la. Heaha iho la ka mea ho« ma kau leta? Pane aku ■ ia ua Walaka ia, mea hou, aka, he mea nou e ;poiuo ai; uo ka : enea, ua ihe iho'nei au keia leta, na ke alii mai, e olehmai ana'<J)ia, ina oe e ike hou ia ana mawaho nei o ko kakou nei hale, aiaila. e paa ana oe i ka hopu in, a oia ka hoi ko'u ; mea aloha loa aku ja oe no kou paa i ka halepaahao. X ka lohe ana o ka opio i keia mau huaololo, aia hoi, lele ae la kona oili no keia mea. pane aku la nae oia, pehea la au e hana ai ī ike ole ia ai aa e kt alii? A i paa ole ai i ka halopaahao. Pane aku 1a o Wniaka, {)enei, E hoi'oe

ma k» lum i o ka» makuahiine e noho ;ii i J ke ao, a po. hoi no oe nut* koti ruau, mai puka iki oo iwaho o ka lanai, aole ma kekahi wahi okoaae; aka, maloko nei uo. Oia ka'u kauoba u oe. P«ue aku U ua opio La, mahalo aa i kou iokomaikui, h hooko 110 au elike n>Q k«u uuiu olelo, noliiil», «jj* kekahi la ae ua hoi uku la keia «no ko Uuia ud makua wahiue, ake ono nui maik uae nei koi;», a I pii pu uo roe ko īa uei ui. Ma ula nne aia nei i n»>ho kokoolua :ū j ni« ko »4 ne» u\aku«hine, u* noi #ku I* j keia iu» makuahine nei e R*u whi iM | iua ImapaUpaia, a ua ae m;u la ua *ua- j kuahine hauai nei ona, aua a'o »u»i oiu | iaia nei; mai ua ia nei a u* hik! ■ u«i ke bookuikui 1 na huapī.lApnl» ' j £ia hoi, ua haoliao ka ui KiibeU i koia - la no koqa ik* o!e i «a opio hoomahio l.i, j a ua kah loa oia « hiki i ke ahishi loa ana, ] aole oia i ike iki, manao iho !» oia.' ua huhu loa paha ua opio t.-\, a i oEe. via • manao paha ua opio U, aohe ona make-1 make uo keta kakau icts ia -'in-'i; oini, aohe hoike oiaio e hoike aku ana iu» t*. '« akaka ai na\» ponoi io nki| k<fw !ota e like me kana mea i ele!o m«i ai i kuu h»-*, wahine. • i Ika pau ana o keia mau «lelo a «a ni;i £Übela uei; aia hoi, komo aku !a oia i'oko t I o koua iuoai, b toaa aku !« kona J«I alii;{ ! I -

oia hoi ija lei alii i haawi ia aku ai iaia mai kona makuaknne akn, he hoailooa hoi jno kona lilo ana i hooilīna alii no ke kalaaInu o lie aupuni ke haule aku kona makua ' i Wa' make, a ua noa hoi 5a lei alii iaia i wal<» «a lawe ae lo uae oia i ua lei aliila a owili iho la iloko o kekahi i hainaka silika nani, o kona wehe pu ana ae* kena komo lima, o keia komo, he J makana na ke aupuni iaia, i hana ia hoi ' pohal>u lunkmnaO; nrua~i>ai ia hoi ke Mi-e--ua uii£libela la maluuajptono o ka onohi O |ua kolno ia, a u» pale ia īho me kekahi s wahi aniani maluna pono, a i kou wa e nar.irilio ai iua kii la, e hiki no ia oe ke I ike poao iua helehelena o ua Elibela nei, , Lawe ae la ua ui īiei a hookomo pu īho Ja jk>l,'o oka hainaka; puolo ae la oia a paa/aiioi aku la oiu a ina kona lumi kakau a kakau liou iho la oia i kekahi leta peuei; • ; No kahi wa aku.