Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 43, 24 April 1886 — KAPAUAHI WELIWELI! NUI NA WAIWAI I PIONO Kanaono eka i pau i ke Ahi, HE MAU TAUSANI KANAKA I HOONELE IA I NA HOME. [ARTICLE]

KAPAUAHI WELIWELI!

NUI NA WAIWAI I PIONO

Kanaono eka i pau i ke Ahi,

HE MAU TAUSANI KANAKA I HOONELE IA I NA HOME.

Ma ka hora 4o ke ahiahi la Sabatl iho nei, ua hoike hope loa ae la ka leo oka bele o ka Halewai kahiko, i kona leo kanikau uo ka pauahi, a ua olowaiu like mai la ka leo o na bele ona Hale Kaawni a puui ke kulanakauhale. 1 ka hoomaka mua aua o ke ahi. he pohu laiku wale no, aka, aple i liuliu inahope iho oia manawa, aia hoi, ua pu aheahe mai la ka makani mai ka Akau Komohana mai, a uapahola aku la ka a ana a ke ahi ma ka Hema Hikina. aka, aoie no i liuliu ka mauāwa |ma ia kulana, aia hoi, ua ike la aku la ka a ana o ke ahi e like me ka hele holoholo ana a na kamahele i ka po mahina lailai, e nee aua ko lakou mau kukuua wela ma na kihi a pau o ke kulanakauhale o Honolulu, e iho ana 1 kai e pii ana iuka, a e iho ana i kahawai, a e hele ana i nae. Ua hoomak/mu'a ka a ana o ke ahi i ke kihi oke alanui Kamika a me Hotele, ma kaāoao mauka o ka hale ii;u kope o Anina. Aole i liuliu ke kuutna ana oke ahi ma kahi i hoomakh ai, aia hoi, ua lele āku la kona mau elelo manamana ma ka halelaau iluna a ilalo ma ka aoao makai oke alanui Hotele, a anai aku la i kona niau paia, na waiwai ma lokō o koua opa, a pahola Toa ae la ka a ana o ke ahi mauka a makai o ke nlanui Hotele, e holo sna kona alahele a hiki i ka uapo o Hooliliamanu, maka aoao ma nei, a e nee ana hoi ka lua o kona alahele ma ka aoao ma "Waikiki, a kokoke lihi launa aku i ke alanui Papa, a i ka nana aku i na hale ea ia nei e ke ahi, ua like me ka opala imur o ka mea pulumi hale; a o kona hoi e pii ana iuka, ua nee aku ia a kokoke e puka mauka o ke Beritania, p o kona alahele hoi e nei i kai, āa hookokoke •ak'u la i.a i ka Makeke kuai I-a o Dlakoheo. "• Iloko o keia wa e holoMoku nei ka a ana o ke ahi, aia hoi ka leo' 0 na wahine a me na keiki e ta-ia^P u ana ika lewa, ao na waimaka ~~0 na ka«e e kulu ana ia e like me ka pakaua liilii noenoe, mai ko lakou mau waihona wainaoa mai. He mea ehaeha no ka naau ka ike ana aku i na lima palupalu o na wahine e hakoko pu ana me na ula enaenao ke ahi, e hooikaika ana no ka hoopakele ana mai i kekahi mau pono kino 6 keia noho ana. Oleekahi poe wahine, e hii ana ina keiki bebe ai waiu ma ko lakou mau alo, -a e haawe ana ma ko īakou mau kua na keiki i maiea i ka hele, a e hakoko ana me ka wiwo ole iloko o ka enaena pke ahi*. Ao ka mea kaumaha hookahi aka makou makapeni e walohia nei, oia no kahoolilo ana o kekahi poe ia lakon iho, i poe hao wale i ka waiwai oka poe i hoopoino ia e ke ahi, aua nui na waiwai i hoopoino ia e keia poe naau pakaha, kai ao hoi paha, na*ka pauahi leakou e pepehi mai, eia ka, na kakou kakou iiio uo e pepelii. Iloko o na aluka a na kaawai Kinai Ahi, na pakeke kiki lima, a me na iliwai e moe ana iloko o ke ahi, aia o Kalani Kanlilua iloko oia okooko kahi i haua ai, e huki ana ika iliwai, e wawahi ana i na hale, a e kamoe pu; ana ine Kaua pakeke wai iwaena: 0 ke aluka o Kona mau makaainana e aoai ia nei eke ahi, a i Kona wa e kulou iho ai Kona poo ilalo no ka huki ana i ka ijiwty, e pa-e mai ana ka leo oka iehulehu o m o, "huki mai ka ulua e Kalani," a pela wale aku; a o kekahi pM īio'i, e kahea aku ana me na leo uwalo o ka menemone, M mai hookokoke a|cu Ue e Kalani, o pau mai Oe i ke ahi;" aka, aole i hopo iho ke Aiii no ia mau leo kuiho, eia ao oia me na leo hoolaualana no ka hoopio ana i ke ahi. I waena oka poe i komo kukomikonu iloko o ke ahi, no ka hoopakele aua I kekahi niau hale, oia no ka Rev. J Waiamau, « Kaumakapili, he Kahunapule i inaaao ole i koua kiilana iho, e pinana ana iluna o na hale» e wawahi ana a e kiki ana me kana ? iliwai iluna o kaujiaku oka halehala-1 wai o Kapuukolo ame Kaumakapil5 t j 1 kokua ia e kekahi poe kakaikahi, a j pela iho la i pakele ai ia hale hoano o? ke Akna Kiakle Lpa J O na halekuai loje, «a hale inu ki »| ne kope, m half kuai pipi, he lehn !

lehu, na hald ! fi:s ioit i.uL'i' iii.ipa-'l ma, n;i liln lakon hc inan |>uu lohu, > rj ' hiki.ai ke ppiim ole. ia e ua mea a liau, j [ a hiki akii i 'ka kakou mau hananna ! I ma keia hoj>e ' Kahaono Eka i pau i ke Aiii. ; Ma ka hooūaaopopo pono ia ana o kahi i pau-i ke ahi, aia'no ia ma kahi

•k« 60 Eka. O keia wahi holopkoa ake ahi i anai iho la, zae he mea la, he hapah#, a i ole, he h»palua 'paha oke kahua i pau iho !a i ke ahi no na Pake wale no, he kahua i hoopiha ia me na halelaau pelapela o na Peke, a i hoopunana ia hoi ine na ia pilau i hookomo ia iloko o na tini no !ra hoopakapuka ana aku iwaena oko lakou lahui, aka, i keia manawa, ua pulumi ia aku ia mau hale a neoneo. Na Kaawai. U ke Kaawai Helu 1 e ku ai>» nia ke alanui Moi, e kokoke aku ana ī ka inakeke 0 tJJak >heo; Helu 2, eku ana ma ke kua aku oi a Nekinn, :t oka Ileiu i, ma kahi kokoke ina hule pauahi, ae ku ana kona Kaawai ma ke kihi o ke alahui Beritania a me Nuuanu, ao Uo Helu 5, oia hoi ke Kaawai ona Pake, ma ke kihi o na aUnui Moi a me Ni'uanu, aka, oiai ke ahi e nee papa aku uei i kai, ua hoonee hou aku ia lakou i ko lakou Kaawai, no ke kibj o ke alanui Niiuauu « me iloiwahine. Ua komo pu iloko o keia Kinai ana i ke ahi, na īiianuwa eku nei i ke a mamuli oka iakoa mau kokua an>» i hoopakele ia ai kokahi aiau h -le. Elua ow i PŌINO. Oiai kekahi waliine opiō e halihali ana 1 kona rnau wahi uiwni no ka hoopakele »na, « no ka wa hope nr|a i kii aku ai i kona mau lole, ai» hoi, ua hanee iho la ka halo maluna ona, a pau iho la oia i kevßlij. Ua hooiaio ia koua makp aua, nwmuh o ka hoike a Kauka Emekoi!a, m > ka loaa ana'ku o kona kino pauahi. Kokoke Elua Miliona I)ai.a ke Poho. Mamuli o ka noii ana, a me ka hoomaopopo niaoli ana, aole no piha e ēmi inm maialo o ka elua miliona d<la ke poho o keia pauahi, ke hui ia na waiwai a pau ī ke alii, a ui« ka liwe pakaliu ia e ka poe kolohe. Ahe 1,500,000 dala oi> ke poho, i hai ia mti ia makou. Ma keia wahi, ke hookuu aku nei makou i ka mabou makapepi iloko o na walohia pu apa me ka poe i. hoonele ia i ka home oie, ka lako kupono ole no ko lakou pono kiuo, a me na poino e ae he lehuiehu wale. Walohia wale!