Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 44, 1 May 1886 — HE MOOLELO KAAO -NOSISA MONIA! KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA WEALU, KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII -O KA-Moiwahine MAREPINA! EMALAMA IA Sisa o puka auanei mailoko aku o ka pa Alii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO -NOSISA MONIA!

KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA WEALU,

KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII -O KAMoiwahine MAREPINA! EMALAMA IA Sisa o puka auanei mailoko aku o ka pa Alii.

HELU 9.

SA WA. pane akn la o Sißa i ua lede ala, e hoi oe a kani \k horā 9 o keia po, e hele hou mai oe a hiki ma ka pukapn 'la, n mnlailu oe e loaa ai ia'u Ae mai la ua lede ln a hoi aku la oia. A o opio hoi, holi ae la eia a hoS a*o la iloko o ka lumi. E aui iki ae kaua e ka mea heluhelu ma keia wahi n» kn W e kauwa. I«ia i hiki aku ai, a hoike j.toa mea a pau i kona haku; ia vea i pane ai ua Efibela la. ' ' ■■ V; ' Aohe kuhina, alii i ko'u la 6,ka lealea; aohe hoi he lunakanfcwai maluna o'u i ko'u e hana ai o like mo ko'u makemake. Oia la, oia wahine a ke kuhin» i olelo mai la; aole ona kuleana maluna o kela keiki; no ka mea, ke ike nei kauajna o ka inoa, he inoa okoa ko keia keiki, a he inoa okoa hoi ko keln huhma. ■ * O keia iho la na nune kamaiho aaa a ua mau ui 1«, a kan' mai la ka hor« 12 o ke aw»kon, aia hoi; ua hoi mai la ke kohia me kana keiki. a makaūkau iho la kft ana, a ai iho !a lakou nei a pau, a v >āe ta lakou ma na lami hookipa, • hoi, ua huki malu ako !» 6ia īa iiVaUka,a m/iloko o kekahi lumi, a pane : ku la oia penei: 43 kuu hoa'loha. Ue hai aku nei au i kekahi mea huna ia oe, aole hoi oe e hoike wale aku i kekahi mea okoa; oia keia. Ua kaueh» mai rlei ke aliiwahine ia'u e hele aku au no ka malapua o Glibela, ilaila ka o»a e loaa ai ia'u i ka hora 9 o keia po, a o ko'u manao hoi no k'eta,;pene s no ia. E hookuu msi oe ia'u e hele i keia po. no ka mea, aole i maopopo loa i<*u kona ~<*»j»ia nae a hui pu maua, »»«11- *-- f » mu. aole oia e ae aofe no au & makeniake ana iaia; oialfifc 1:» ko'u manao •Ha, pehea ia? wnhi a ua ipi-) «la f ninao *Ku ai.

Eia hoi ua opio Sisa nei ke kamallio nei, - aiahoi ka wahlne a ke kuhha ke hahai S ala i kana kaae no keia mei hpokahi no, a ua pßne aku la la oa knhina la penei. Ina pela ka hana a kiela alaila, e pono e hook«%e aku iaia, oiai «ohe maikai īki o kana mau ha na;. : ;;

Pane aku la 4ioi kwjli wahine, pehea auanei e pono al, no Im mea, ua nui ko kauu poho no kela keiki, e pooo koua e *'o aka iai%, , ' • Paae ua kuhipa ala_, ka mea pouo, e kuai kitue me kekahi poe ekoa eku, i hoi anai ko kaua poho. * Mahope iho o na kuka mmao ana a ua mau mea ta # ua iho, la Isua e hoihoi la ua opio ala ilok'o e ka u!u !aau, aia iloko o keia ujju!aau kekahi hale nui, a he elua hoi mea e noho ana malaila, he ieane a me kana tfahine O ka laaa hana ma keia wahi, oia' no ka hoolakalaki i na holoholoūa, a o keia hale hoi, he hale no ke. alii e nolio ai ke hiki i kona wa e pn ai luka o un wahi ala. ¥ A ma keia kuhina la i inauao ai e hooaoho opio la, me ka lohe ole nae o ka opio no keia mea. Ua mnnp.ipo no paha ia oe e ka mea heluhelu ke kumu e keia makemako naa o ke kuhin' e hookaawale aku i ke keikl *na i makemike ai. Oia hoi keia, aole ona makemake e loh« ia kekahi mea e pUi ana no „ keia keiki, oiai oia e noho una malalo o koaa malu; mahope lawe ja aku ka oihana mai iaia aku, a pilikin hoi ka noho ana, a he mea ino hoi ia, a manao kuhihewa īho p#ha ke alii o ke kuhina kekahi i komo pu tna keia ha«m, ka hoowalewale ana aku i Iwna kaikmnaliine alii; oia iho is ke kumu nui o kei« hookaawale ia aaa, a o ka elua iho U keia o ka hana ia ana o ka opio e like me keia. Ke inan.HO mai nei paha oe e k* mea heluhelu, he aea-haukae ke ano o keia opio; aole pela; aka, o ka mua, no koua hopo ole a uu'ka'u ole hoi no ka paio aua, a o keU hoi, ua ona ia e na mauu keia pua, e like paha me ka laau ona n ka i-u. 1 keia wa koke no,_ui kahe\ia aku la ua opio la, a ua eleu koke m#i la oia a ku Hn«i iuiua o ke kuhm«, a hai ia aku U no hoi k.i hu;iolelo like toe lfa mea i hai u ae nei milunn. la wa, ua pane aku la ka opio, aole a'u me« e kanalua ai i na he 4%'ahi iā no'u e poino ai r a i ole he wahi pah« e pomnkai ai; no ka inen, he olelo ntu e ko'u makua knhi hoi nnna au i hoppoa i hele hu a t ioaa ia'u he pouiaiu ko u Lki ka hoi ia, no k« mea, ua

»ie nui a« i kou lokomaikāi, aka, i »a Uo pomo. alaila, ua neio no oe i ka pomaikai mai a'u aku, oia ia, e lohe ruua oe e pono ai, a nau na ia e uoonoo. Paue aku La ko kuhina, aole au e hookuke loa ana ia oe, aka, e hoouna a« ia' oe no kela wahi a hiki i ka wa kupono, alaila, kii hou aku no au ia oe, a hoihoi hou ioai; ae aku la ka opio, ia w», ua kii aku ia ua kuhiua noi i kekahi mau iole o Walaka, i lole no ka opio, ame na pono no hoi a pau o ka noho ana ma ka ūlulaan, a. i ka makaukau aua o keia mau mea, ua hookau ]a ae 1& ka opio maluna oke kaa, a kau pa ae la no hoi me ua kuhina la, a me Walaka pu hoi kekahi. Eia "o Walaka, ua oluolu loa kona manao i ka lohe ana no keia hookaawale ia ana o heia opio, me kona mihi ana hoi no kana lawe ana : mai i keia opio. ! A kau ae la lakou nei malima oke kaa, a hōīo aku la no loko oUa ululaau la, a i ke kani ana o ka hora 5 o ke ahialii, ua hiki aku U lakou nei iua hale la, a ike ako ia keia ike kanaka i ka puka ana mai, a hauwi naaloha, ā pane aku ltt ke kuhina; i iawe mai nei au i kou keiki e nohopu me oe, a hiki i ko'u wa e kii hou mai ai iaia, oia ka'u olelo ia oe, e-malama pono oe iaīa niai huhu, u mai hana ino, a mai hookuke, no ka mea, ina au e iohe ua hana oe pela ai.ula, hoopau no au i kou noho aua ma keia wahi. nolaila, ke hoi nei ou. Lele iho ia ka opio iialo, a honi ae la i ka ihu o kona inakua hanai, a haloiloi mai ia na waimaka o ub opio U, aka. pane aku ia ke kuhina; e hana e like me kou make* make ma keia wahi, )io ka mea, aohe lunakanawai maiuna ou. A pau ka lakou hui ana, ua hoi aku la ua kuhini la, a ua holi ae !a hoi ka opio me ke kanaka no kona home. E aui iki ao kaua no ka ui a ka aiii, oia hoi o Elihe■ta. ■ -* I ke kani ana oka hora 8 o aa po ala, aia hoi, ua naue maiu aku la oia ,no ka malapua i kapa ia ma kona inon, a o kana haiaw&hine hoi, no ka puka pa oke kuhina, me ka manao, eia no la ka opio hoooaae puuwai ke nobo nei, eia ka ua ahai ia no ke kuaiono, a hala ne la ka wa i oleio ia, aohe hoea mai o ua opio la, a . hala ka hora 10 oua po la. aohe n.o he hoea aku,j»olail*, ua pau ae la ka inanao o ka haiawaliine uo ka hele aku o ka opio, a manao iho li oia he hoopunipuni wale no ka keia opio, nolaila, ua hoi aku la oia me ■ka nele. . . A hiki aku U oia imua o kona haku aliiwahiue, a hoike aku la no keia mau «Bea, a pane iho la ua Elihela la, kahaha, hoopunipuni no ka hoi kela koiki ia kaua, emana<Tana paha hoi oia i ko'u mau wawae he kauwa oa kona hoopuaipuni, a heaha la hoi, ua hiki hoi kana mau hana pela. uole hoi oia i ike ī kau mau hana, hoi aku la iaua a hiki ika halealii, a «o

- i- paho heg ki#', USL aei. pela ka laon nolio una a j booKux«. pu'.'e okoa, nolaila, ua lana hou #o ! i# ka inanao oua aliiwahine ia, e hana ; ow i k«kahi paina, no na j»o ■ aupuni, a | m«Ua o ike paha oia, aka. ' hana | aoa pel«, uu hele mai no na poo aupum a ' pau, tt me k» lakou mau keiki, eia nae &o- ( īe ou i ike iki. i NolaiU, pau loa ae U kuim maiiao uo keia opto, a o na apana lole wawae, ain no i ua oi ia, « ke naalama'nei oia, manao iho ia nae oa-ui la, ua hoi oi no kooa wa- [ ■hfc - ■ | ae hoi kaua no ka opio, oiai ka op*s«nobo ana me keia kainka, aole 1 ioaa beltu-e ui4watna o laua, hc oluolu maiKai toa mua, a o ka laua hana mau, oia nokfl hele ana e. huli i m dia iioko o n« uluiaau. Uoko ou« puk' mua elua- o | ka noho ana «ku oka opio, u,t ano haulo kona niama maulo o ton,a i:nt kamaaiua, aka, ika piiia ana oka mainaa hookahi, aia hui, ua oi loa aku ka mam . oka opio, #a iike oia me he ilio la ka hahai mahope ona dia, mo ka haunaku ana !!oko o ktt< hihipea o k« naheieheie, a i ka piha aua o na 'mahina 6 o konn npho am me kona hoa, ua'ike uku ia k«»na ho i i ka ma.oia piha maoli o keia opio, ua hap* ka mama oka |io iaia, a o kona maka'u oio pu ' kekahi, ua h|ki isa iaia ke |u imua o na ano holoholoiu a pau loa, aoie oim hopo« ua ;hiki loa i kona ikaika ke ku ? ia inau hofohd!ona a pu'u loa,'aole hoi i.i e lawe pu kekahi mea eh«, aka, h.' kaula wale no, he me« nakiikii i na di«. A ua hana hoi ka wahine « kona kokoolua i lole no ka opio, he ioie ilti|ia i hana » hoi ka huiu a wau, &ua h aia ia hoi a pill fft>tto ika opio, a pek pu hoi ine k e Inmaa, papale. paiule, ahe uiaoli no hoi ke nana >ku i ke kulana o ua opio ia. Aole i pau.