Ka Nupepa Elele, Volume VII, Number 45, 8 May 1886 — HE MOOLELO KAAO NO SISA MONIA! KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA EWALU. KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII O KA Moiwahine MAREDINA! e malama ia Sisa o puka auanei mailoko aku o ka pa Alii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO SISA MONIA!

KA MEA NONA NA KINO PUKONAKONA EWALU.

KA MEA HOI NANA I HOOPAHAOHAO KE ALO ALII O KA Moiwahine MAREDINA! e malama ia Sisa o puka auanei mailoko aku o ka pa Alii.

j» IKA piha aua ona mahīna he 15 o 33 ko ka opio noho nn.a ma keia wahi, u* Hlo maoli oia be kupa a he kanaanina no ua uiulaau la. Oiai, ua alo ia eia na* puu, na awa»w», a me na wahi e kokoke' ana i na paiena aina a pau o Sepania, a he mau la i kaahope ae o ka 15 o na inahina. aia hoi, ua kupu ae la ,ka manao o ke alii, e pii iuka i ka hāhai holoholona, a ua kauoh« ae 1« hoi ke keiki ake alii ina keiki ana poo aupuni e pii lakou no ka ukali ana aku i ka hnakai a ke »lii. Oiai hoi, o Walaka ke keiki a ke kuhina, 3na ke kiaaina, ahe 2 keiki na kekahi kuhina, a he 4 mau keiki na kekbhi kuhina a me ka iakou mau kaikamahine, a me kekahi mau koa hehanen ko lakou nui, ua makaiikau wale no lakou ma na lio, a o ko lakou mau pono kino boi maluna o na kaa, a me na lako ai ; a he nui hoi lakou e pii oei no keia huakai; no ka mea, ua ohohia wale mai ia no Kekahi poe, a ua pii like aku la mahope n le > huakai a ke alii, a o ke aliiwahine Elibe! • kekahi e pii pu nei. Ua hoouiaka ka huakai hele a ke i ka pii «na ika hora 4o ka wanaao a ua hiki aku la i uka ika hora 2 o ka auma la. Oka loihi mai ko Taona akn a hiki i kahi o keia hale e ku nei, he 42 mile, a u» hiki hoi i keia hale ke ale he tausani kauakt e moe maloko o kona mau rumi, tne ka hopkaawale ia no o ka hale o ke alii iluna. I keia wa nae a ka huakal i hiki aku ai, ua hele o Sisa ame kona hoa, o ka wahiue wale no ne noho ana i ka hale, aka, ua lawa no iaia ka hookipa ana i ke alii ame kona poe a pau, a ua kipa aku 1a na mea rnp '•* hēmahema-ole me 'ka !oaa ahT moe ia lakon.

o koaa ena nao i keia ka' loaa aku oka opio Sisa iaia, al«ila, o kana mea i manao ai e loaa ua opio la, a olelo aku iaia e hoi i kai o ke ko!«nakaaliale, me kona manao hoi e hoopunipuni «ku iaia, aka, ua hoka ia manao ana ont pela, oiai, aole 1 loaa aku k% opio iaia. A oiai hoi ka wahine kamaāina e lioho ana malaio aku o ke aliiwahme Elihela, ua ninau iho U.o Elihela taia. Auhea ka hoi kau kane? Pane aku Ua ka wahine, ua hele aku nei no ika huli holoholona, me kona kokoolha. I keia wa a Elibela e ninau nei, aohe kane malaila, he poe wahine wale no, a o ke alii a me na keiki kane a kona mau kuhina aiu lakou iloko o kekahi pa nui, i hele hoi a piha pono ina holoholona, o ke dia iio ame ka pipi, nua nanea lakoo ileila. a eia no hoi ua poe ui wahine nei ma ka ianai oka hale kahi i noho ai. A nmau hou aku la o Elihela ; ekoln ka oukou e noho nei i uka nei? Ae. ekolu makou, wahi aka wahine. Pane hou ka ui E!ibeU. Owai ko olua kolu?

He keiki opio kanakn ui, nani kona mau hiohiona. he oluolu a be waipahe kana mau olelo, me he meli hana momona la ka a&ki o ka manao i kana mau huaolelo ke paae mai, wahi a ka wahine. Nohea »nai ia keīki? Wahi hou a ke nliiwaliine. kai m«i no hoi o ke Taona, kokoke paha e elua maWahiKi ko makou noho ana, he hoi mui no koe o ua keiki In a īiee pono iho no oe, he llke oia me ka ilio ka mama i ka hahai holoholona, ina kakou e hele e nana i ka pn, ua hele a piha pu ma heloholena. Mamua, ke hele ka'u kane, hoi mai me ke dia i kekahi manawa, a i kahi manawa hoi nele; i kein opio, ke hoi mai, 4 a 5 dia i ka wa hookahi, i na he dia kekahi e holo mnī aua ma keia wahi, ej ike maka no kakou i kona mama huina ole, pilipili ole aku na ilio mahope oiia. • Ahea oia hoi mai? Wahi a kealiiwahiue, aia a kani ka hora 4 o ke ahiahi, olaila, hoi mai oia, i ka hale iho nei no oia i ka hora 12 iho oei, a ua haia hou aku nei no, wahi a ka wahine kamaaina. 1 ka pau ana o ke a mau kukai olelo sna a lakou, ua naue aku la lakou no ka pa Loloholona, a ua ike io aku !a lakou i it« nui hewahowa o tia holoholona, huli mai la ke alii • pane mai la i ka wahiue kamaa:'na. Na kau kane wale no i alualu koia mau holoholona a pau? Pane aku U ka vvabiue aole, na kuu kine kekahi, a o ka hapa aui n* kona koWoolua. Auwe, ekolu ka oukou o uoho nei? Wahi a ke alii Ae; elolu makou <rahi a ka •wahine. I keia wa ko kokoko ae uei e kani ka hora 4 o ke ivhīahi, aia hoi ka opiō a me kon'a hoa maluna o kekalu wahi puu uuku, a \m ahuwale hoi ka h«lo ke nau» ia| nai: oiai na« !«ui c hoomaha au*. ni» hoi'

hali ae la ka tipio a iiee mai )u oia i heia poe kanaka he lehulebu wale e kuku #na mawaho oka laua pa holoholona a ia wa h'nli ae !a oia a pane aku !a i kona hoa; auhea oe e kuu hoa'loha, eia au ke ike nei be poe kaaaka aia mawaho o k& kaua pa holohoiona, owai la kela poe? j Hūli ae la kona kokoolu* a ike aku la, a ' rna kona atio maa mau, ua hai aku la oia, oke alii kela, ua pii Hk&i nei, e hoi kaua. Aole au e Uoi, in* o ke alii keīa, mahope auauei au make, « oe ao ke hoi, a owau e neho no au ma keia Wahi. Aole, aole oe e noho, h«ah& aaanei lc«u mea e make a! ( □oka rsfea, aohe ou hCwa, ina aa hana 'hewia o« iai& mamua o kou htki ana mai i keia wahi, alaila, e make io paha oe, aka, ina nole oe i hana hewa, olaila, aole oe e m»b«.