Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 4, 24 July 1886 — HE MOOLELO NO DON MORIANA. Ke Koa Kavalia o Sepania. KA WELI O KA MAKA KILA, A O KA OLALI AHI-KANANA O NA KAHUA KAUA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO DON MORIANA.

Ke Koa Kavalia o Sepania.

KA WELI O KA MAKA KILA, A O KA OLALI AHI-KANANA O NA KAHUA KAUA.

(Unuhi ia e Tac> Se Meriba no ka Nupepa . Elele, mm Mooīelo kahiko mai o Sepania.) Bukb i—llelu 2. SKUU hoa hai.iai olelo o keia moolelo, he mea pono i.i'a ke hoike aku ia oe ma keia wahi no ka me.a e pili ana i Ite Kauna Deti Komeka a kuua i iko ay nei ma ka heiu i hāla, pela hoi me kekahi mau wahi olelo polīole e pili ana no ke ano i uhi ae ai he iuaīnn mawaena o ua Kauna la a meke Kauna Don Morianade Orivela. j P keia K»una, Kt>meka, oia kekahi o na l kanaka ikaika loa o Sepania la mau la,heJ hoa h®i oia nolokp o ka Aha Kukamnlu oj ka Ferenad<>, a ,ppia po hoi ms ke Kauna Don Moi iuna de Qrivela. Oka homo noiio. o ua Kauna Komeka 1», aia ma na.mauna o ka Basetila, malaila kooa hale kakela n kahi hoomoana o kona ru«u koa h» £.000 ko iakou nui. A ua n»na aku na nwkaainaua e noho ana I m&laio oka Moi Fer«nado iua Kauna la, ma ke ano oka oikeinkela ia 9 na Koa Kavalia iloko o Sepania a puni. A i kekahi la, ua kahoa ae !a ka Moi. Fer«nado i kona Aha Kukamalu « akoakoa mui, a he mea oiaio nia keia akoakoa 0 ua Kaun* jgjDmeko;la kekahi, a ene Don Monana ele Ori.v6la hoi. Oiai e hoopaap** ana na hoa no kekahi ninau ano nai, ua Xilu ae la he paio ol«lo hahana mawaena oua Kajina Komeka la a iue monaua ue^.'-vyfā,^ Uia ka haumiī' ana mai īaia, ma ife kuhaāua māi 1 maka, ame ke ku'i ana niei 1 kona poo, a ua hanaia keia mau hana a pau e ua Kauua Komeka la iinua oko alo 0 ka Moi Fcreaado, a roe na he» oka Aha Kaka matu, a ojs» ke kumu i loaa ai he inainn na ole iloko .0 Moi 'unn de OriveU ; e like me ka, kaua 1 ike'ae nei. 0 keia Kauna Komekā no hoi, he kan.nka oia i hilinai i« e ka Moi ! Ferenado, aole no kona noeau wale no, aka, ho ka ikaika a ius ko akamai ma ka hoouka kaua ana. Peia 110 hoi 0 Moriana de Ocivela, ua hilinai no ua Moi Fevenado la iaia, ma ke ano oia ka lua oie 0 na elemakuje akamai ma ke kuhikuhipuuone a me ke kukaolelo, aua liio ua mau kauna j f mau- puiiahele na ua Moi Ferenado la."* Oia ae ia ke auo oke Kauna Komeka, & n»e ke ano oka ulu ana mai 0 ka inaina makawelawela iloko o ke Kauna i'on ] Monana de Orivela, a hoolana ia ai ka manao iloko 0 kana keikl e aa aku e paioi iua Kauna Komeka la. Aka, o ka mea i! ko« 8-4» mea makamaka heluheiu o ia ka | mea e pili ana i keia keiki opio a kaua e ik» nei, owai ia ia ? j Eia, oiano ka hiwahiwla 0 koia Nanea ; ! km maa i oieio ia, "Kn WjeU 0 ka Maka | Kila, ao ka Olaii Ahi Kanana o ke Kahua Kaua." Alaila, e liuli ae kaua, eka j mea heluheiu, a nana akn i ka hoffena o ka ieta i hoounam aku ai ia Kauna Komeka.. ..... ..... j .. ■ ' ' ..- 1 k» l«wo ana aku 0 ko kauwa i hoouna ; ia »ku aij M#riana, a hiawi aku Ja \ka ipalapala i qā Kauna la, Ua hoHihelu koke iho la oia iua oleU 0 ua palapala !i ka piha aknaka a " mai la oia i ke kauwa: '•E hoi o«, a hai kko i a im «lemakul» pupnle u« wahi keiki ai waiu ilio hahai holohoionu hei pono 1 ko'r nku iaia. omi he k' mea ua hele a 00 L a oia wahi keiki a 1 aoUila, he hilahi' na* e hooko \p wkhi pepe « paani i 1« Na 4« ani»» wtl*ie o o kona mau olelo a pau i m»r*i wa. ! MlUh' hiwalnw !o«v i* ! ! 1x

la. A i keia. la auanei c lilo ai oia i !aau lapaa» e ono ai ka ai a kuu luaui, a mamua o ka napoo aua q |jā la, e 010 ai he pihe kanikau il«ko o ka hale kakela o ua kanaka j)«uw*i haah.eo ,la. _ Nplaila, e Pedro, e hele oe ame kahi o ko kakou poe lcajiaka hana, a kukala ma na wahi a pau oka auia nei, e hooili ia ana he kaua mawaeua o Don Moriana Opio, no ka hnnoliano o kona ahana, a tx»6 ke Kauna Koipeka puuwai liaakei, a uoa ko Kula o Aranakela e hoouka ia ai keia kaua, a 1 ka hora 2 hoi, a e kukala pu aku hoi, ua aa no o Don Moria«a o ka Hale o de Om'ela, e paio rae ke Kava!ia e makpmako ana e piio mai mtt ma ka aoao o Komeka. A e hai aku oe ia EoahaUila, ke kanaka Damaaeko e hele mai." 1 Ae," wahi a kahi kauwa, a nalowale aku la oia, a i keia wa oka hora 10 ponoi ia o ke kakahiaka. A oka luaui hoi a me kana keiki, hoo,makiukau iho la taua no na mea e pili nna i na lako kaua. la wa, ninau mai la ka makuakane iko keiki: "Owai la aaanei kou ]?o e hele ai ? Oiai, hookahi no a'u lio i manao ai noa. oia 'noi o Le-Pamiana, ke keiki a ka 1 lio kaiia kaulana o Ma4ura, nona ka inoa o Toronaro (Kuikaīiekili). Oka mea piliTf.ia hae. hfTio ino loa oia, ho piha huhu a me ke ahin; e aho paha, e lawe oe i ko wahl )io o Lucira (Malamalama Alohilohi)." , "Aole, e kuu makuakane," wahi a Moriana i paue aku ai—"Aole o'u makemake ia Lucira, aka, o Lo-Pamiua ka'u e iawe ai ; no ka mea, ina e lawe ana au i ka pahikaua a me ka koi kaua a Mado: alaila, e lawe no an ia Lo-Pamiaha, ke keik-i a Kuikahekili, ka lio kaulana hoi o ua Kavalia la oka poe Mura, ka Hiona mai ka Hikina mai." la wa komo mai la he kanaka, elemakule nona na hiona i maokioki ia me na mawae moali o O kona lauoho e nohoalii īa ana e ke aiai keokeo, a 4»ela hoi ra® na pap»hi_uwiumi e kmiWelu .ihp ana ma kena kona mau Oaoaiin'i. Komo mni la oia aku mai ia, a ia wa hoi i pane koke aka ai o Momna: "Ē Boaba<iila, i kauoha aku nei nu ia oe, e hele mai oe e hanwi i kou lima palanehe ma ba hoomaemae ana i ko'u mau iako kana a pau' e he'e akū ai ī koia Ja t»o ke kahua hakoko ma ke kuia o Aaranake!e ." Aole i pan.