Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 5, 31 July 1886 — HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANEA NO HAMEBIRE KA Huihui Waina o Enegeti KA LAAU SITIMA O NUWELA. NA ALOHA EKOLU I KA IPO HOOKAHI.

Ka Punawai Kupua Belerru)na—A me Ka Ouli Pahaohao o na Huahelu Ekolu. 5, 7, (Un uh iia e James Paele.)

[Hoakaka.—O ba mala Waina o Ēnegeti i olelo ia ilokō o keia kaao, aia ia iloko o na aina i mahelehele ia o ka poe Ka!eden ma ka aina o liaholonia. O NuweU i olelo ift, he B\vaawa ia e ulu ia ana e na laau Sitiraa lī ßia iluna i o ka aina o Asuria, ma ka aoao Hikina Hema 9 ka Mauna 0 Heremona. Nolaila, ua maopapo aku la paha ia oe e ka mea hehihelu keia honkaka ana a e hoomoka aku kaua e makaikai i keia nanea walohm.^ - MOKUNA I. Helu 1. AĪA i ua la i okikilo loa i hala aku la, oiai ka hoima e hoopolulūhi ia ana me-na hana hoopahaohao a ke Kupua Ugeregitia Ka Nui, e ola ana iioko oia mau la, he ekolu moi maluna o ka honua. oka Moißahnzia maluna 0 ke nupuni 0 Pereaia, a o ka Moi lahonazina maluna 0 ke aopuni o Inia, a 0 ka Moi Kana Fo maluna oke aupuni 0 Kina; a 0 lakou 3 wale iho la no na Moi 0 ka honua holookoa. Iloko 0 ia mnu !a, e noho ana ua poe Moi la maluna oto lakeu mau aupuni, e ola ana iloko oia manawa kekahi kanaka waiwai, nona ka inoa o Monore, a nona hoi ka waiwai i 01 aku mamua oka !oau o na aupuni 2 o ka honua., Aka, hookahi moa noi loa a keia kanaka e nalu ai iloko ona, oia ke keiki; a i kana wahine msre hope ioa, hoopomaikai ia mai ia oia he keiki kan'e, a kapa tihb In oia i knna ihoa 0 Hame Bire, ka nona keia kaao. No ka hopohopo 0 ]<eia kanaka 0 mak* 1 ka pepehi ia knna keiki e kona phana lehulehu, nolaila, haalele iho la oia i ke aupuni • Peresia a hele aku la oia me kana wahine me ke keiki, a noho aku la iloko o ke kulunakeuhale 0 Hainakokana, ma kapn oka muliwai o Ganege, ma ke aupuni 0 Inia, kahi a ka Moi lihonazina e noho alii ana, a malaila laua i noho ai. 1 ka 15 0 na makahiki 0 Hamo Bire, ua hookaulana ia ae la oia a puni o Inia, no ka nani 0 kona mau helehelena, i hui pu ia me ka hiehie 0 kona kulana. . A maluna 0 kona mau maka na hiohiem 0 ke kon; a hepuuwai hoi i lalap» ia eka wiwo ole, a nui iioi ona kaikiimahine opiopio i hoomahie aku iaia* nie ke nke e hlo i ipo na lakou. Aka, aole nae oia i puni mai. Iloko o ke ; a mau la e hookaulana ia nei 0 Hame Bire, no kona ui, ia manawa hookahi no 1 puai pu mai ai kā ui 0 ko kaik»#>hine a!ii Maeo Tuliana, a ka Moi lahona?:ina 0 loia. Ua kaulana no hoi keia kaikamahine no kona uij a oi loa aku keia kaikamahine ma ke kupaa, iue ka puni ole i na hoowalewale e kokoke aku ana iaia, a ua lilo hoi na kanßka opiopio e maaio ae ana i mea hoopailua iaia, a he pinepine hoi kona manawa* e olelo ai, aole ona makemake ia mea he kane. He mea mau i keia kaikamahine alii, ka mikiala pinepine iloko 0 kana mala pua i

na kakahiaka a pau. A i kekahi kahahiaka, oili aku !a ua kaikamahine ta «nailoko akii o kOT>a raml, oiB i10k6% Icnria m Inpua, e ►ko ai i mau pua hoonani no kona i'umi. Olai eia e ako hele nna }na pua, !ohe aku la oia i ka leo kolpnahe o kekahl hokio ma kekahi aoao oko komu pua nfta 0 ako nei. A i ka lohe ana o Mase Tuliana, puiwa ae laoia me ki hiki!e!ci, a nani akuja o?a me ka makau ma kekahi aoao, ike aku !a oia i kekahi kanaka opie e !:n mai ar»a, me kona heleheleoa i haiainu ia oka nani, e hiki ai ke aihue inai i ka na«u ona wahine opio e nana ako ana iaia. Ua aahn ia ua knnaka opio !a, i ke knpavele\eta holoholo eunaoe oka poe hanohano o Inia, a malalo o kona mau w»wae na kamta bōti i moliua ia ka hu**u me ka wai o ke gu!a, ;a maluna kona poo, he papale mu«uou; aīllko 8 i kaha īa i na huao!e!o 3 penei: 3, 5, 7, a oia iho !a k«> ano o ua opio ! la. Ika manawa i ike aku ai o M*se Tuliann ike kanaka opio, pa!ulu koke ae !a joia i kona uiau maka i kana mau huihui pua; me ka akaaka pit liho, mo he »neu la ; ua hi!ahi!a oia ke nan» hou aku. No ka moua\v.\ pokok\ pane mai !a ua opio la me ka leo nahehahe. E Mase Tuliana, e pono oo e uku ma? ia'u i ka mea nana i fet|ai kaw malapua i keia po. I aku h ua kajka>nahine la me ka wehe ana ae i kona mau mako. E ke kanaka opio. ua makaukau *u e haawi i'kou uleu ina <jaanawa a pa«. ke ' hai pololoi mai oe ia'u i kou inoa.

Ia mauawa i pane hou miii ai ke kanfka opio, me ka hele nna niai imua. a i mai la,i o ko'u inoa o Hame Bire; uomai leo'u uku. Ua loaa āku ia kuu ino.t. I Ia manawa ī akaaka hou ae ni o Mase TuU'ii»a, īno Kii lt»l)u.aku o kona mau maba i ka halealii, me he mea la. e ra ik:iH ana oia o ike la mai hu,a, a huli hou ae h oia a pane aku la ia Hame Eire, me ka i «ku. E Hame Bire, eia ka wai>vai hoopaa a kou haku w'ahine, o keia komo lima daimana; e> hoo|to«io ia mea i ,ko« liinA, me kon hoomnnno iho, e uku ia aku ana oe i k«kahi uku i oi ae mamua o kela komolima, ■ -V"-l. A nknnlen Uio !n trp i{aikn I mahlne me'". k'e aiio lioniiie, e hiki ai ia Hamo ] 3 .ire ke ike ! aku, ua lilo koua r.aau a pau iaia. Iloko o u manawa,.lalau jho la o H;une • Bire i ke komo-lima ft hookomo ne !a i ke;kahi manamana • kona lima hema. a ike iho la oia i ka hoailona k.uni o ke kaiaunu 0 Inia maluna oka onohi o ui komolima la. ■ - •i■ A no ia mea, pane aku la o Haino Bife. £ Mase Tu]jana, ke apo anei keia o !;o kaua aloha, au i hoopaa mai nei? I mai ia ua kaikamahine alii la, ina oe ua manao p'ela» alaila moloko o ka poai poepoo o keia komolima, e jioho iho ai kaua ike apo oke aloJia ; a na ka make e hookaawale ia fcaua. la manawa'i lalau aku ai o Hame Biie Ina lima o Mase īuliana, a pane aku la : OĪa. ■ '■' ! | Oke alohn he mea mau iji, ao ka launa ana he mea pokole; nolaila, e kuu aloha aia oe a ike i ka mahina e ljrau ana i ka meuna p Himere ika hene wai olu lawe malie, hoomanao iho oe, eia au malalo o keia malapua; a e hele inai oe ia manawi e hoopaa i ke Apo oko- aloha. A huli ae ia o Hame Bire a hoi aku !a, a ku'aku la ke alii e nana no ka manawa loihi, la ūa kaīkantahine la me ka Olelo ae. 0 Hame Bire ka nani o hanani, A o ka ipa hai a l'uliana. Ahuii ae la ke kaikamahine alii a hoi aku 1»., " . fte mau la i hala ae, i kekahi ahiahi, mahope iho o ka napno ana o kala, ike aku U ke kaikamahine alii. e k«u ana k* mahina iliina oka lalani mauna o Himera, hoomanao ae la oia no ka olelo a kans-jpo aloh»; a hoomaka »ku la oia e hele īlako 0 ka malapua a laua i halawai mua ai, A i kona hiki ana aku, ike aku la pīa ia Hame Bire eku mai a»a, me na_puili ana a na mea elua i piha i ka makemako/i muki ae ai laua ma ke ana, he aloha ahinhi. a me i» ano i huli ae ai uft mail ul H a nalowale i ka wehi o na pu4. A iloko o ia wahi pouliuli i hooko ia ai na iini ana a ke aloha a hiki i na hom "o ka «rai9aav r a i Wa tw>ra 4 kt 1 hoea aUu af ke kaikamahīne alii i kona ha|e, me kona kino i hele « nawah lua i ka nahu-a e Mahamoku. ! 1 ka hiki ana aku oke kaikamahine alii i kona keena : mahopa iho o ka pau ana 0 kona mau lole Ika '#ehe, haule aku ln oia iluna o kona walii moe, a waiho aku la oiaa kii luhi a lee aloha. I k*ia kaknhiaka, ua lilo 1 mea haohao ioa i ka Moi lahonazfha no kana kaikamahine, oiai, he mea maa mau iaia, inamoa 0 ka puka ana 0 ka la, e aia mua ana keia kaikamahine. Aka, i kela la ua awakea, aole nae oia i ala, nolaila, hele aku la ka |Vloi iloko 0 ka rumi 0 kana leaikamahine, a ike aku la oia ua pnuhia kana kaikamnhihe i *ka hiamoe iiui, a no ia mea i ku ;ho ai ka Moi a nana iho la. ' Aole i pnu. Eia mai ka m»o!elo nanea 0 ka "Huihui Waina 0 Enegetj, ,, ka mea nana e hoonaueue \ka puuwai ona lede maka opiopio.