Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 8, 21 August 1886 — KA ALOLELO. [ARTICLE]

KA ALOLELO.

Mai ka Ei»a Puka La Mai. Na Kikaha ! n«e imu» o ke £waite » ka Hale, o hookJ» > $2,000 na ea alaeaioLaoAi. A» hoohalo is. O na laaanakaaioaoali ia maa mokupuni mai, aa / "Hamao na »iehe eaeu bana lokomo,' Aha no hoi ku#aba i kaia k«ik« oka waihona 10 kefU i iula ia ai e ka Loie Kubis« me k«f fflaa makaa. I ka waiha & mai o ka Komite n» na Alaiiai a me n&iahaka i ba hoike ma ki< Poaiima ibo ci ua kokaa ka Hoa. F. H Kikaha, e wai ia ka Hoiko a ke Koiaite ma ka Papa,lai a«hc wahi hooikaika iki o na LunamAunana o Molokai me Lanai mai, i haavek no na alaoai o Lanai. Aia no o kalo aa alanni a me aa alahaka, e ioaalhe poao i aa laahiko, hamam» ikaikia waha o kahi o aa maa iuoamakaailaa la mai Motskai va tot Laoai aai,«o "kokua," a maaa namaoamaoalina ik o ftna. He kea aka laiau e ele hoi e Bad he lilUi pilikioo maoli kahi. I Hlāwābs o na paleo hahana aoa maloke • faa Haieahoeieio ika Poaha aka ne o beJa puipo ka mea e pill ana i ke Ka oawai Aulu, o na hooiei eielo ikaika ma ka Loio Jihtaa kaai aka oka ai a m< ka maikw hene iki ai ka aka, o ia keia ua olelo aoia oae ka wiwo ojo. "Ua hoea mai aftr. Doie Ia nei ma kft aha wali 0 kona aaap ana. 1» Mr. Dole ame Wr Kakina e mau keiki laaa na n» mikane'e 1 hele ol i keia ainaeWo i maa iala ni koonei »ui, a oana (oia hoi ka Loio Ka_ hma) a lekoaa mau makua i lalo h« 1C k«neta ill» mihoaa i kakalok »a ia aao lawkMa ana, ne ke kakiia ai?a ia lakoa" (nlmianoie i hiki mai ia n«), 0 I» laualaaa makaa (ke Doie me Kakioa, aa heiekal i Hawaii ne« b* banB mafepi,\lilo hoiimaalaianekooaei lahai, »ia iae aale i aaa ba i«Bk|aaka m» ia oa makemake ae k laloa e nobc ona «alana ok» ama." Bai,Poha ke ao ke piia«i ka lena. i' Ni Kaulukoa i noi raai eftoihoi hou k ka H«ke a ke Koraite ko lakon lima, a wahi ana: O Jce raH o kana noi ana e hoihoi bou ia ka lKsM& aia . u i hoiks e oielo aoa, aole i ke Koxnite i puu da!a no na £ula kpkoa a me ka | hooie pu o kaiJEotnUe 09««. haawi i dak no ke Kula o Saoa Lui, /ua waiho mai ke 1 Koraite na ka Hak e nopoo no ia mau 1 Kula, aka, ona Kula Akhibt, ua hoohole I ke Komite i mau haaw£( &o ia mau Kula. IHe mea toau ia, oke Wao ka poe Kakolika, he Kak ia i hoeSp& ia, ame ko lakoi Hoomana. Ika mai ona makua mik».nele ona mea "" o Koloa a me LihuemeMoiokaillīawaii nei,aiamakc iakou limaka IpOponopono Aupuni, aobe manao iaoka Eoomana Kakolikame ko lakou mau Kula. A o ka nahi maanei, ao ka makole ma o. Aka, i keia manawa, ke kaulike nei m Hoomana a f»u ma ka hoonaauao ana iia Lahai Hawaii. 0 ke Kida nui o Hiio/ ua haa* f manawāles wale akuke Au|m»ii i apar . 1 aina no na kahu oia Kuia, aka, o ke Kula o Sana j Lui, nona iho koaa ainaku nei, a ua ibāss*i kēa Ahaofek> i * Kau o iBB4, he I $10,000. I mea 7 kuku ai i mau hal« hoi i āaia e hoonaauao ia ai nz haupL- :jC. He manao liii kahiko no nei e ka aoao Kalawina, a ke oieio ae nei au, e ke Kuia o Sana Lui, oia ke Kula kiekie loa iioko oka Pae Aiaa Hawaii, ke Kula nana e a'o pwo nei na keiki Hawaii ma n? ano hoonaauao a pau, aole pela ka hoona--1 auao ia ana o na keiki Hawaii i ka wa o na i mikanele. Ake hoomau nei au i ka'u kokua ana i ke noi ake Kuhina Kaiaiaina e waiho ika hoike ma ka Popa, a noonoo pu me ka Biia Haawina. Ha ka auina ia Poakahi iho nei, ua elea hikiwawe ae na hookapahi a |ca Pae Aioa ama koKuokoa, a alaia ae la oa waha ma ma paia o ke Keena Ahaoiele, e noi ana i na hoa o ka haie e hoopii ae i ka uka makahiki ona kauka haoie. A-ha< haoa 1 Puaa na waha ika io iiio oka hoonui liio. He makomake noi hoi ika heemi. Pehea e maopopo ai: Ua oleio ae o Kakina, puni heemi lilō, neaha ia ke kamu i hoemi ai na Kohioa i ka haawina no na Kaaki. Aapuni mai ke $50,000 a ke $30,000 ? Me he mea ia, aohe makenaake o Kakina e hoemi ia keia haawina. Hu no hoi ka aka ia oe. Aha ka palaki, ka pala ka i kau aoo hoemi lilo, aia a no oukou ilipuakea iho, i ku i kou hoihoi, wiwiki kou waha i ka hamama. Ua hooholoia imoa oke Komhe oka Hale i ka auiaa ia Poakahi nei, he $100, 000 no ka malama ana 1 ka poe mai lepera, a he $10,000 no kekahi Kauka noho paa ma Kaiawao. Oka manao • ka Elklk i Kauka lapana 0 ka ehana Kauka Goto. A i hoike no ka oiaie 0 lea makou l«o pai. pai, e nana ae i ka Paiapaia mai a W. P mai eka Halemai Laia o Kaiawao. e ma> halo ana ia Kanka Al. Goto, ame ka Palapala mai aJ. J. Kawehena o Kaiawao. Aka, o ke kuleana hookohu ia ana i na Kauka, aole ia m« makoa, aia no | ia ika Papa Ola; oia nae, aole hoi makou o hewa ke hoiaai walo ae no i ko makoa maaao. Eu imua o ka Ahaolelo he bila "Kauawaii e hooponopono ai i ka Fapa Ola Hawaii" na Hon. Kaunamauo ia Bila Kanawai, e na makamaka Hawaii oiaio, a oia hoi kahi moho oka balotaLahui. A i na o ko Kakioa ma ano wale no kai komo iho nei, i ua ua kanu ola ia keia pono a na kanaka ilawaii e ake neī e loaa. O kekahi ninau ano nui i noonooia e ka

Hale i ka Poakolu; oia ka hawinli e pīli ana i ke Kukulu ana i Ualemai no l.ihue, Kauai, 15,000. Ua kue ikaika loa mai na 'Lii Waila a ine Biho|«, ī keia haawina, a ua olelo o Waila, "aole waiwai o ia mea he hālemai no na kanaka Hawaii. He makehewa, he makau loa na kanaka i ka halemai, rc." Ea, ena kanaka Hawaii no lakou na leo e hoopii mai nei i ka Male Ahaolelo e kukulu ia i mau haleinai. Kia o Waila ke kue nei, a oia nae ka mea a ka Paeaina i hapai mai ai i Kuhina Kalaiaina i lilo ai i I Peresidena no ka Ola, i mea e hoole ia nui ai k.i leo o ka lehulehu. Ola na kanaka Hawaii o k.\ Peresidvi\a keia o ka Papa Ola. •

ke KiAina Klipikona, | Peresidena oka Papa Ola i Veia wa'no ke kukulu ana i ma Lihae, m olelo oia, "e aho e hooko ia aku kau wahi hapa o ka leo o kalehulehu, ooamua o ke kanu ia mai oka Papa (ka lepo." Hewa anei oKipikooa? ] i MaM bosmaojopo aaa aka i aa hane a ka Aba£lete i aaau la, ua! īkea ka hoionaaaa me. E?a )aee awiwi aaa. A ina aole e pakaha weile ia ka manawa haoa o ka Hale e kaalohelehe * ka aoao koa Anpeni, alaila, paa keiai mehina, a nee iki ueko 0 kesa mahioa, aiaila, pau a hookou na hane.i A i poholo pu iho no i nan{ lea hoi ia. Eia imua o ka Hale Ahaolelo i keia wa7 ke waiho nei he Bik Kanawai e kauoha ana e malama iaina buke oihaha o na keena oka HalepAupuni, ma ka Olelo Hawaii kekahi. O Hon. Beka, ka mea nana ia Bila. e holo ana, aiaila, he puka keia e «ehe ana no ka makaukau 0 kahi mau HaWaii opio e laweiawe. i na hana. Aka, eia ka makou ika Hon—nana ke Kanawai, "i iola no ka nohona o ka baie ke i<fta kahi eL" Nolaila, hele ana oe, nana ana, kilohi; ana i ko oukop nui manu,' 1 wahi okana ai po ka haie aua kanaka i i imi ai. ■ A ina h hok>, alaiia, o oe a me i kou poe hoa.ua iilo i poe hoopomaikai i na kanaka Hawaii kapeke ma ia ano hana. Hewa anei keia la ? . Ua hoolilo n«i ]oa ia ka hapa nni e lik maaawa hana o! ka Hale Ahaeleio tsa ne> bioei; no ba noonoa ana i ke Kaaawai Aahau a Mr. E?kaha, i oi«l« ia ai e na iebebhe eeea lokeia» o sa enesai, h« hookaaiaahB, a i j3ekißet i ka aiana aka ia, aiahol ma h«sh&ijO la aa Pauka 21,28, 80,81.e aa la, me aa hooloii a aaa ka hooponopono ana. A ua waih«ia 11» k& lima e Kom&e Wae, heokahi laia, a aa ia koiaiie e hoopoaepoao i &» i hela e ea a waihe aka no ke Kafcau Poepbe. | Masao laakaia be mea pooo ioa ke hoihoi ia na dala Aa{iaa Kaia i ka waihooa ake I Aupani, aole h<ti e waiho ma na iima 0 na 1 iunakuia, oiai oui ka pomaikai e kahi 0 |na ionakala hawe, aaa ua maa daia &.*, ns \ka mee, aoie no aaaaei e eie ko iakou i« ! heopakapoka Ipa maa daia !a, ma na wahi e hua pa haaeH mal ai o ka pemaikai *i|e i iakou ponoi. Aua n»aa naa i kahi mau laoakula, ka hoaaaa hou aoa eaai i k» | Papa Hoonaaoao i daia hou. A ina peia ke ano-, aiaiia, heaha ka *aiwai 0 ka haawi I ana iua maa luaakaia la ka paa a»a 0 ia [naa dala Auhaa? Ua. hoolioio ka Ahaoleio ma ka Poaiua nei ika haawi aaa i uku hooman uo ka Maa Henohaoo J. M. Kapena. O ka haawina he €4000 no eiua makehiki. Mahaio i ka Hale Ahaoielo.