Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 8, 21 August 1886 — HE MOOLELO NO DON MORIANA. Ke Koa Kavalia o Sepania. KA WELI O KA MAKA KILA, A O KA OLALI AHI-KANANA O NA KAHUA KAUA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO DON MORIANA. Ke Koa Kavalia o Sepania.

KA WELI O KA MAKA KILA, A O KA OLALI AHI-KANANA O NA KAHUA KAUA.

(Unuhiiae 7uo St Merilhi no ka Nuptpa Kjlki,b , mai kehahi Buk: Mooldo kahiko mai o SeJ>ania .) - _ _ Bukij I—Helu 6. ✓~Y MAMUA 0 KA NAPOO AKA 0 KA LA O KEIA. LA—-E OL'.) ANA KA I'IHK UWii KANIKAU MA KK Kakela o Koromeka NO KA MEA 0 Don Komeka, aole ae nki oia." Oia i ka la'i e papuliea ana, aia boi kani loihi mai Ja ka pu-pubi, a heln aku ia ua mea a pau i kc kani loihi ana a pau o ua pu la, a i ka hiki ana i ka elima o na kani, o ka wa ia i oaka ne ai na laau ihe a na molio, pulelo ae la na hulu o ko laua mau papale t haalele pau nmi la ko laua mau lio i ko laua mau ikaika, m« he moa la ua hooholo e no ua mau lio la, e paio na haku a e paio pu hoi laua. Kuehu ia ae U na e'a lepo iluna i ka lewa, naka ae la ka lionua, a lohe aku Ja na mea u pau i ka paapaaina ona laau ihe a ua maii mpLio !a, oiai hoi na ebu a ka lepo e oiviii ana ia laua a nalowali; mai ka ike aua'mai a ka /ehuiehu. Aka, iloko o ka manawa pokule loa, aiahoi ua ike aku lu na meu a pau i ka lele wahiwiila poepoe ana "ae o kekalii o īia raoho hakaka, a Hee aku *5a na niea a pau o k;t Wakti ]Jo.i Konieka ua mea la Ja i lele waiawala ae ai a hiiule aku la ilnna o ka houua, a 0 koua lio hoi e m»e pepe e aua Ilulo. A oka nioho lanakila hoi uu leie ae la ia mailuua ibo o kona lio a unuhi «e la i kana paliikaua, a olelo aku la 1 kona lio: "E Lo-Pamiana, ke keiki a Kuikahekili—e hoi oe e ike ia Boaba'diJa." M Manawa ole, kapoo aku la ua Jio Ja iloko o ka hale hooluolu. Maanei eka makamaka, e ike ih« ai kaua, ua hooko ka kaua koa opio i kuna hoodai helu 1 maliina . o ]>on Komeka, oia hoi ka o'hiu ana ae utia a lele walawala iluna, a mailuna iho noho ana ilalo. He mea pono paha, ke hoakaka ilei aku i ke a/io ol»'o kiuiā rnala - ffiei Jl a l aka Haku Komeka i kakele ai ma keia hoouka mua aua oke kaua mawaeu» ona, a me kona hoa paio opio, a i loaa ai.u'o hoi he wahi manuheu 'iiaa kona kipooliiwi hema, a oia iho keia. 1 na Haku Komeka la i onou i.kaika mai ai i ka holo o kona lio, ua hoomoe pololei mai 'la oia i kana maka ihe raa ka umauma eMuiiana, ma ke ano malaila e kii mai ai a kokoke, alaila, kikepa ae oia i ka maka o kana ihe maialo pono o ka auwae o lloiiaiia a uahu raai ma ke kani-ai. Aokekahi k«ia o na kiina laau ihe akamai loa a ua lkavalia Komeka la, a ma ka ulia laki wale 110 i loaa ai iaia he pakele, oiai iaia i ike ai i ke kaulona »ua mai aua Komeka )a i kana ihe i kona umauma, ua hapai ae la ia i kana palekaua ma kona umauma. A iaia i hou mai ai i kana pahuna ihe akamai, ia wa no hoi i loaa aku ui ua Komeka la i ke kiina laau ihe ohiu a M6riana a lele wulawala ana oia ilunia, a haule ai iluna o ka ili o ka honua. A e like'hoi me ka hikiwāwe q haule ana iho o ua Haku Komeka la iluna oka ilihonua, pe!a np oia i ku koke ai a unuhi ae la i ka'na pahikaua & owiliwih ae ln me ke kahea ana la ia Moriana: "E nee mai inua o'u, ka laki keia i loaa ia ®e, gka, eia mai na kuu pahikaua e hohkaawale ae i ka pili o kou poo me kou pauku kino." Ia wa nee aku la ka kakou hiwahiwa, oia o Don Moriaua imua o Don Komeka, a o ko laua wa uo ia i ulelo ih© ai ina hauua pahi pukaui a kela a me keia o laua i hele ai a lehia. He mea oiaio, he kanaka makaukau io uo o Komeka ma ke kaka pahi, a me he mea la aole e loaa kona iua ma Sepania holookoa ma ka ouiu ana in mea kuua; aka, imua nae o Manoua, ūa ikeia ka opa pu ia ana o kouu ike a me kona makaukau, a eiike uo hoi me ka Moriaua i hai o aku ai i ua Komeka la, ī ko luua wa e h«kokp ai me ka pahikaua, alailn, e hoomuumuu nua oia i koua lima hema. He oiaio, ua kaa-e aku la ka 1.m.; liema o ua Komeka la, a'huule aku .ia oia maluna oka houua, a ia wa hoi i kii ia mai ai ai om kaua mau kauwa lawelawe a hoihoi ia aku ia i.oko o kona hale lole, a mu'aila oiu i hamo ia ai ai i na laau hoopaa koko a hooikaikn kino hoi, u he liapalua j.ora <>koa § paha, aia hoi puka iiou mai h oia me kaua koi-kaua, a aia lui ho uau;.iii;« |taikea ma koua heleheleua. a ma he jjn*;l#>*a la ua kau aku la ka l.opo :!oko ,na ke ano e hooko ia ana, paha weliweli a Mor;aua i kafO nku ai iaia, aka.aoie nae i>,a i 1 jāai he w.ilii hiona hi-.pepo .. toīe ui'a:, ua Lel« i.,.,; i, t | 4l)

me na keuniua kupnai ouiea, a uaj huawi aku la i\t; alia bui:ik;t i ka iu:i-1 Laīu iii'ni. .. . E nn makitiiiakiv. ua īke ne nei nui "knknn ma m>. mn!tele miia i kri lauu niau hakakn una, ua hookoui na lioopai a Moi'nuui i hoikeike o aku ai ia Kouieka, a tia laua 1 ke 11111111 helu ekolu o ka i-an mau liakoko a o ka niuiiolu koih :i Aionuliu 1 01010 ni e. lawo i ke o'n'okona lioa ]>aio, ma ka apahu pu iuiA i leona poo. . I keia wa ka !a ke anoho aku 1a 0 iho ma keia huli o na kakai pa]i o Siera Newa|a, a ua olelo ko CJa!-ana(la poe, ina 0 liilo ka la a . kaa ma Kela hn]i o ia }Xii kuahiwi, alaiJa, ua olelo lakou ua n;ipoo ka la. I kela ininawa, kauolia hou ao la ;ktt Ikmuknlo ka la ika mea nana 0 hookam an| 1 ka pu-puhi • liaawi ae i ekolu mau kaui aua, a e like hoi me ia kauoh* pela i hookoia mai ai, ft o ka wa iho ja no ia 0 ua mau moho ia 1 ulete ai n|e ka weliwoli. Aia mii ko Monana lima hema lio laau ihe, ii/ua paa oia ia moa, 110 ks. wa pono 4 hiki mai ai, a uku, oia hoi ej!ik(>. mo kana i olelo ai c oki ana oi'a i ke poo 0 Don Komeka me alaila e kiola ae no oiu luna'a hoti ae mo kana laau ihe. { He |aio hahana keia me ka weliweli 0 ua mau Kavafi'a la, a u!i pu ia ka houpo o na mea a pau. hnla puhā ho liaoalua hora. ike ka iihakanaka i ka lele aua ue 0 mea iluna, a haule hou iho hi aipaa ma ka maka o ka 3aau ihe'a jforiana, a ia wa i ike aku ai na mea a j>au, o ke poo ka ia 0 Komeka, a o kekino kupapau e waih.o ana raaluna 0 ka īlihonua, a he oiaio ua hookoia kft olelo, "mamim 0 ka napoo o kaUa o keia la, e lo'o ana ka pihe nwe kanikau ma ko Kakela o lvo.romeka,.no ka moa, o ?>on Komeka, aole ae nei oia." A ua hooko pu ia f 11 a hoopui a i'āu a Moriana i vv.;ii;ina e ai i kinohi e imulo ana mahina-o Komoke, n hc mea oiaio hoi ua npioahi ilio la, ko ! Moiiana iki.ik;i, k4 akamai a ine ka m;ikaukau rua!uiiifo ke kahua'hakoko' 0 Aianakela, a ua'iiiki mai !a kakou e na niakamaka i pahu hopu 0 u.t hana oka la. / . AllO e.huU ae;kakou a uana ue ia Moriana i keia /. a. Oiai oia ō paa ana| Ike poo o Konjfi>k'a m» 'ka wini .0 kana laau ihe, ua .iu'i ae la ia a kaliea •aku Ia i kona lio ia Lo-Pamiana, u emoole ho< ku ana ua li.o eleo la, mc ka piha mau 0 kona oiwi i ka haaheo me ka hiehie, a kau ae ia 0 j\ft:inana inaluna o k'ona hokua^*'' - * ' A ia wa hoi i oili ūJp ai kc Kilo Boabadila o ka lin.le Io!c eilika, a lulu ae hJmT he ma'u kuiu • wai mailoko ke * ihi ..«moi.e, a '«il jvioii ekolu in;>nawa, 0 *ka wa no ia 1 ia-.ae ai he ah» a puni ua hale silika la', a iioieo 0 ka wa pokole ua nalowale ae la ua Aua nui ke paha'oha'o o nu mea a ])ak no na hana kamahao a keia ele maknle. A i keia mnnnwa 1 kukala mai ai ka llamnku, ua hookuu ia na hana o ka la, a 0 Don Moriana ke Kavalia lanakila oke kahuā mokoinoko, a ua hiki oia ke haāheo ma ke ano ke Kavalia Helu 1 0 Sepania.