Ka Nupepa Elele, Volume VIII, Number 9, 28 August 1886 — Untitled [ARTICLE]

; jd*W&

.<ca jLa Mai. Jbk«a »na ikā r»o|m>. - * »k« • fi®» Wullwr'WW l^ll "nm * nm *"rit 1 by> |b - o fcfekabi eno kanaka koh« b*bta'wk* o La»ai. flii#f o fcae o ala mai aaa wwmoa 0 k*li&ka aioa a me ka bu aioa o»a ka ißok«pael o Laoai, a»ie hiki te hoopoaopon« ia mameli o kekehi haoa a k»fcafai koo»rt6 o ka Hal® Ahaolelo. EMa, —O na heaik&ika iaaoa ®a ke k»ho l»rots> e »kgkahi Lonamakaaieana i hUioai i», ke iawelawe ia hēi aaloke o na paima © ke £aaawai, a©le ia b« k»nH«ui. Sha,—laa oa uliai ia ke Kaaawai aia'Ua ua &eoiawa no na KLanawai i kakoopai a oke kaieana ia-® na Aha UL&okoiokolo maoli e he»ko aita i na Kanawai, aoie b»t o hx Aha«lde. Noiaila, me ka manaoio ana aofcf Hwna o ka Ahaelelo ma keia mea, ke hoike aku eei na*tw, e be»paoee 'ea ia k» noenoo ia ana o keia kaaiahaaa, i keme īieke e ka oleio Hoekale a Hen. L. A. TbaratoD,« « tieokao >a ke keaiie

. L. Aholo. Kikaha-/ U» kokaa ikaika 1m« Kale ma ka elelō ana, ##!« i h«wa ke Kuhiaa Kipiksoa m& keia B»att «ta. Ikawa i law« moa Ui «ai ai ka OJeio Ho9tolo, a oe ai ke Kuliiha Kij»kooa e huii ia qo keia aiea. ua h«wb9le k»ke o»a n«k» ®na, aoie i hewa" 0 Kipikona. Aia no wa «na ka aoa» *ue 1 ea Kakina, raa keia oielo hooholo a ka Lttna wai Meiokai mai, aoie ou i a»»nw e W&boa i keia mea. NolaiU kanalaa au i ka hiki i keia haie ke lawe a boohfio i keia oieio he«bo)«." Oia st»oli oe ke alawii «poohakahaka oie." A ke ike iwi makoa ua haahili ka ai a #{!*-* n» * * ao« « n* paooa poohakahaka aka Pae Aiua, a hihi ae nei keia ftatmaea hihi i Ulaaa, haaleie ia o Kakhia i kai o Uiakoheo. Ika vra aka Loio Kuhiea i olelo ai. "ūa hoomakaakaaia ka hoike a ke Komiie « Kakina." Da alawiki ae oa wahi Eakin& nei a noi aua ka

waha: Aole na'u i hoomakaukaa i Jta hoike. Fane hou ka Loio Kuhina. Nau paha i hahai aku na olelo e ia'i. Paneo Kalua. Na'u i hoo-i-ka-haAe. Pane hou ka LaiO Kehioa. Aia uae hoi ma ka lima kukao o Kakioa. Alawiki hou o He hoopuuipuni ia. Pane o Mr. Ua hai mai ka Maheia'u iaea. Olelo o Wilikoki. O m wahi |»|a hope ma U iima kakaa o Kakina. E huna waie uo ka ino i hana ai, aole ioa e

Me ka nwMo hn » aaa o U boike 9 h&pa aai • tcs Kooiie Wm bo ke X®ho Balat& o Laoai ame ka hoike a ka hapa auku o tn Komile l», * m& ke noi e Kaie Kika, aa kak&aia d« ae t me d« hoole, (20 ke nol e apoao mh i ka hoifee a. ka Ita•ke Kemite, a ei» ka poe ma ka Ae-CretghtOfi, Kanea, Dare, Dominis, Ctegb«ra, Kaikalaei, Jadd, Kaae, S. Parfcer, Hajseid«n Kaao, LiihkaUpi, Baker, Amara, Kaalia, Kaulakau, Pakia, Kaanawnnn Kakate, Nahioo, Ahota, Kaukau, Ka»!, Kaaai-*-24. jgja kapoe ma ka hoole : Kauhane, Ka&la, Kakiua, Paehaole, 3>ote, Palohaa-=-7. Ma keia koho ana, aole i koho ke Knhina Kipikooa, Kanhi, j£ikila Waita, Likikioi a me Kale Kika. Koiaila, ua walawaia a kualapoo ka Hoike aka Hapa Nui oko Komiie, & aa apono ia ka ka hapa uuku o ke Komito.

Ma nahinei i waiho mai ai o Mr. X)oie, he olelo lioohoio hoahewa i ke Kuhina okonaAina E, a Kuhina Kalaiaina hoi e noho uei i keia \ra,i no ka Aie ana i kekahi pua tiala nona ka hoioa $80,366.62, ma ka inoa o ke Aapuni no ka uku panee 9 keneta no ke dala i ka makahiki, no elua makahiki.

Ua pane ke Kuliiua Kipikona: Aia he rula iloko o keia Hale no na nin&u e pili «na i na Kuliina. O kekahi no koia i komo malalo o ia rala, eia oao, ua hoolele koke ia mai nei imna o ka Hale i lilo ai i mea e noonoo koke ia ai. AJka, he moa nae keia e ponoai ka noonoO mua a hoomakankaa e an* Ma keia hana ana a ke Anpuni ua no ia i ka mea i liana a i alakai e ia mamua. O kahi Aha Kuliina uia-1 mna i kekahi wa i iki' in ;ii l;a pilikta| • o ka lohwl«fc« u.-i h:uiv\i aku ln ! ia Alm Kuhiaa i.i niailoL" mai o li \\Siw. > \..i■>. L'a ui° akn n«> k>' Auj-.ini i »a ,• nohu Kuhin i Wuiwni au.i «> M i ka wa i pilikūi ai ko Anpiuii. ;» ho aio kuo anoi i.t i ko Kaiiawai l a wui-; iio ia nukekahi wahi niiiua o kauk' i uu,

faB .wai efe : V*?!""" Jka bai o Eih- „ c ;rNioaa h«uo Mr. K -i» fcfa)uw nw .i r -iatak~. AWil» P*ne o«" 46 al e !awe lft aie? i(ikiV Ko ka mea, ua j hoi ka lehalehu. Pane ke Rabma, o na pihkia hiki e4a i ke aupuoi ke pale ae, be owa pōae ke aie i mea o>k&la ia ae'ai ka pilikia o ke aapmii flir - ka lakpi, mamoa oka aai loa ana 6 V« j)iUk», aobe ia'Kii aie kne i keimnawaī. JSia ka ka Loio Kakim. .mau olelo oe koia oieie hoahoio. Ua naahaie ru ioa maeae oaaoao o in Mea Uaaohane o Mo-lokai,-«e M aale i . mailio naaa aea pilikiae, aka «a heep.>i<>) i i* naaiaaa o ke kamuhaaa. No ka aaua ole e sa £n» hina e aie, maiaila aa e kaeaailio aka ai.

E Mna na hoa ika Pauku 15 e ,ke £a* mukaaawai, aia ma ia Pauku i hoakakaie ai eka Akaolelo ka i&ea eaa&a e hooponopone i ka hoelilo ana t &e dala a*ka iehaleb«, a aa papaia oa Kahina raai ka hooiiio aoa i kahi dala mai ka Waihoaa ae, aia «rale op be piiikia.

Mamna o ka hoomaha ana o ka Hale ma ke awakea o nehinei, ua noi o Mr. Kaulakou, e hoopanee loa i ka Olelo Hooholo a Dole.

A ma ka noho ana o ka Hale ma ka hora 1:35 miu. ua hoala hon ia ka noonoo ana no ka olelo hooliolo. Mahope iho oka Kale Kika m&u olelo kokua lalau ana ika Olelo Hooholo, Ua kamailio oMr. Kauiokou ke hoomau aku nei au i k&'u noi, e hoopanee ioa ika Olelo Hooholo. He mea pono ke hanaia ke Kanawai i mea e pono ai kahanaana. O ke Kanawai no ka aie dala tt& ikaika 1<» ka hoohaiki ana mai i kaponoo ka hooko &aa aka, mahaio au i ka oleloa ke lii W*&h mamoa, ane nae pilikialoa kekahi mau inahiko, aka, i mea e pakele »i ia mau hui mai ka Banekalapa mai, ua aie aku ke aupuni me ka ae ana oka A-ha Kuhina! Pehea, he aie kue anei ia ika kanawai? pela no ke aupuni, aole e manao ia ma na aupuni alii a pau, e holo lea loa ana na hooponopono aupuni ana. E kono ia anei ka Moi &me kaahakn kakukamalu, e kaliea i aha olelo koikawa me ka nui o na lilo, uo ka pi*a dala penei ka uui? Ua aie ia keia pau dala i mea e hoopau ia aeaikapiiikia, a e hiki ai ke hana ia ka hana me ka hoio pono ame ka pilikia ole, hoomaopopo au, aok i #ie ia ke dala me ka manaoua lawe na kuhina ho ko|la|iOu mau ekeme ka manao'aihue, aka, i mea e oi na pilikia. Pela no ka Luna o Lihue, aoie oia i manao ua aie ia keia puu dala i mea hoomaeuaaaHa wale ai a lilo i mea ole. Ekolu K.uhixia hou, hookahi Kuhina keihiko, oia ke Kuhina kahiko Poohina e nokea nei i ke kuai ia, ua heie a manoanoa ka ili Aole e hiki ia'u ke hoihoi mai i ka'u noi j>o ka> hoopanee loa i keia olelo hooholo, ake hoomaa aku fifei i ka'u noi no ka hoopanee loa,

O ka Loio Kuhina kekahi i kamailio ma ka aoao e koe ioa ana ika Qlelo Hooholo. Ama ke poi ia aua e kakaa ia »& a'pie na hoole, no ke noi a Mr. Kauiukoa, e hoQp&jje<Q |oa i ka Ololp Hooholo.

Eia na Ae: Jvipifeojia, Creighton, Kanoa, Dare, Kuitelaui, Hakapoleha; Eikaha, Keau, LiiikaUni, Beka. Amam, Kaulia, Kaulakou, Pahla, Kan«smano, Nahale, Nahimi, Aholo, Kaukau, Kaai, Palohao.=2l.

Eia na Hoole: J)ihopa, Waila, Baki, Kaae, Makiaa, Bamaela Eaka, Kikila Halaanu, Kaiika Waita, Kanhane, Kalna, Likikini, Eakela, Kale Kika, Kakina, Paehaole, Dole,=l6.

| Ko ka mea e pili ana i ka 01 o j Uoohoiū a Dole i lawe mai ai imuii o | ka Hale ma ka la oia kahi alak&i loa i ike ia. No ka mea, o k<«la jio $80,366.62 i kukuloia ai ka ololo l>»ahowa o ka olelo hooholo, ho aie h i hana ia o ka Aha Kuhina mna iho nei, oiai o noho ana ke Knhina Kipikona ho Kuhiya o ko >ja Aina EJ. Uo ike kakou ua pau ia Ahai Kuliina nana i aie ia mau ilala, a he Alia Kuliina hou koia. He Aha KuliMia hoi u«>i'* i .tU> nku i \iH *.!;»!:» ho nN'.. ,i l\;h»-iua. iii::k,ii'v,.u 'A'i Ai\«a , i.'i.a u»> .«,,,. i 'ill » ;« «« !.; UUIU Jju';l a Alia ivul;i;.u i j«;.u aku :Ia. a uuilun.i walo ii" «> k,* lu»kua k»> Kiihina Kipikoua' K u| anaha uuu>li' lio tha Kuhina i i»ki a īuuuuniu na }k'1k>'uio o Dol<», al^]

q na Aha S.ole anei i lioike mai 5au$ij|$Ga «ke KuhinaWaiwai a mo b$.Xituaa Hooia, he "Hoaie KnikaW no keīa $8w866;62,'; a wahi hoi a ka Lumi Hooii jtialofco 4 kana hoike, aoao 4 (Olalo Hawaii) ua olelo oia penei: "Aialhe aie ma k% balfe o ka Waihoaa he $80,366.62, i aie ia akn ma iko na Kohina aoao, & he]

mea hoi e hiki ole ai ke hookaa ia me ka lioohoW ole aua a ka' Ahaolelo." Aole anei f na Aie nei keia i moku ai aa o Dole? Alaila, heaha kona mea i ole mai ai i Olelo Hooholo i ka e noho aua o Mr. Kale Knlika, Mr. Kapenaa me PaulNeumau a lioahewa like iakkou a pau? Aole anei keia ie hoike maoli o Dole ma i ko lakou l|ii a inanao ino pilikino 'i ke Kuhioa Klpikona? Waiho ia keia Olelo Hoohoi|3 a aikane pili alo&a a ua poe pjQohakahaka la, malele mai ka Aha lfjihiiui > mai, alaila, aleīo ih» ka poe opii ino, o Kipikoaa ka kakou ; e umi al! [Hiiahila ole maoli. ! X ka maoli ana a ku

ma liaaa a|Bole laua o Kakina, ki ke ike |ea ia, ho manao i&o hoo-l awhla aoooli ko laua ia Kipikona. i Iloko e keia puie mai ka Poakaki mai nei & iuehinei, ua hooikaika -loa laua e ke Kuhiaa malalo-o &a maaao in4> a lawia i hoolala ai. I ka i£e ana o |Dole ua haule ke alakai poohakahaka] a kona' kokoolua Kakina, no ka mei e piif ana i kela hoopii a ko Lanai jpoe, ia wa uu ae nei ua I>ofe nei i keia4.olelo hooholo no na dala o ka aie "E.uikawa" a kona ihn i ike mua loa aji ika hoomaka ana e noho ka Heahalaka hoa o nei mau keiki a na Mikanele o ka Wail ona Kenikeni i lulu ia ai e ka Loio Kuhina ame kona mau makua. Ina u ke ano lunamakaainana keia na iwi ona kaaaka Haw&ii ika holehole ia, a like me na iwi o Hua ke kaulai ia i na k#:una o ka la. »

Ua nlui mahiehie mai iloko o makon ka manao ana o nei mau hana hoopau manawajssale a Kakina ameHolee hana neiflie mau hana ia e hoololoiahili ana i na hana o ka Hale, a hoopi(Aa ina T«nnamnlniaiwai» lr«fwVii mai na mokupuni e mai, ma ka nohona ma Honeāulu noi iloko o keia mau la loihi wale e hoololoiahili ia nei e keia mau opu makani a lokoino. No ko laua nei ike eia no i Honolulu nei ka lana mau wahi i noho hookuonoono ai, a aohe e loaa ka pilikia ma na mea e pono ai ke kino, a 0 na nana kaaaka hoi mai na ' e mai, ka&i o ko lakou kuonoono i waiho ai. e noho nei i Hoaolulu nei, ua ike no o Dole ma he mea e pmalewa ai ka houpo o ia poe ina e hiki ana ko opu • ino ke hoopau wale i 2,*8, ma ka hoopaapaa waiwai ole na olelo. hooholo hehena lawe mai ai imua o ka fiale. v